فلور نرمال واژن و عدم تعادل فلور نرمال واژن چیست؟
اخیراً، متخصصان بهداشت شروع به بررسی فواید بالقوه پروبیوتیک ها بر سلامت واژن کرده اند. شواهد علمی قطعی در دست نیست. با این حال، به نظر می رسد که حداقل یک سویه از پروبیوتیک ها به نام لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، می تواند به جلوگیری و درمان مشکلات عدم تعادل فلور نرمال واژن مانند واژینوز باکتریایی کمک کند. البته کارشناسان معتقدند تحقیقات بیشتری لازم است. البته تحقیقات امیدوارکننده ای در چند سال گذشته انجام شده است که نشان می دهد پروبیوتیک ها می توانند در درمان برخی از شرایط ناشی از تغییر در فلور نرمال واژن مؤثر باشند.
پروبیوتیک چیست؟
مصرف پروبیوتیک ها به روشی رایج برای بهبود سلامت دستگاه گوارش تبدیل شده است. پروبیوتیک ها نوعی باکتری سالم هستند که به طور طبیعی در برخی غذاها و مکمل های غذایی یافت می شوند.
فلور نرمال واژن چیست؟
بیش از 50 گونه مختلف از میکروارگانیسم هایی به نام میکروب در واژن وجود دارند. بسیاری از این میکروب ها نوعی باکتری به نام لاکتوباسیل هستند. این باکتری ها به سالم ماندن واژن و عدم عفونت کمک می کنند که به آنها فلور نرمال واژن می گوییم. فقدان لاکتوباسیل ها و رشد بیش از حد برخی میکروب های دیگر تعادل واژن را برهم می زند. این عدم تعادل فلور نرمال واژن به دلایل متعددی رخ می دهد، از جمله:
• خانم رابطه جنسی محافظت نشده با شریک جنسی داشته باشد
• تغییرات هورمونی رخ دهد.
• نزدیک پریود باشد.
• بهداشت بانوان به درستی رعایت نشود.
عدم تعادل واژن می تواند منجر به موارد زیر شود:
• بوی ماهی
• ترشح
• درد و ناراحتی
• خارش
عدم تعادل واژن:
عدم تعادل واژن با پیامدهای زیر همراه است:
• عفونت های قارچی
• تریکومونیازیس
عدم تعادل فلور نرمال واژن، احتمال عفونت مجاری ادراری را افزایش دهد. با این حال، باید به این نکته توجه کرد که عفونت های ادراری همیشه ناشی از عوامل بیماری زایی که باعث عفونت واژن می شوند، نیستند.
واژینوز باکتریایی:
شایع ترین مشکل عدم تعادل فلور نرمال واژن، واژینوز باکتریایی است. در مبتلایان به این باکتری، انواع مختلف باکتری در واژن وجود دارند. تعداد این باکتری ها در بانوان سالم کمتر است.
تعداد بیشتر باکتری ها موجب افزایش PH واژن تا بالاتر از 4.5 می شود. به این ترتیبب تعداد لاکتوباسیل های موجود در واژن کاهش می یابد. علاوه بر افزایش PH واژن، واژینوس باکتریایی اغلب با نشانه های زیر بروز می کند:
• بویی شبیه به بوی ماهی
• ترشحات شیری یا خاکستری رنگ از واژن
• خارش
پزشکان از علت بروز واژینوس باکتریایی به طور دقیق مطلع نیستند، اما برخی عوامل فرد را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد، از قبیل:
• داشتن بیش از یک شریک جنسی یا شریک جنسی جدید
• استفاده از دوش واژینال یا شستشوی واژن با آب و صابون اگرچه واژن را تمیز می کند اما می تواند تعادل طبیعی آن را بر هم بزند.
• فقدان طبیعی باکتری لاکتوباسیل، با این توضیح که سطح باکتری های خوب در برخی بانوان کم بوده و می تواند منجر به واژینوس باکتریایی شود.
درمان واژینوس باکتریایی اغلب استفاده از داروهای آنتی بیوتیک است. این داروها به صورت خوراکی یا ژل واژینال تجویز می شوند. برخی از پزشکان ممکن است در کنار آنتی بیوتیک نه به جای آن، پروبیوتیک نیز توصیه کنند.
عفونت مخمر:
عفونت مخمر نوع دیگری از مشکلات عدم تعادل واژن است. بیشتر موارد واژینیت مخمر ناشی از قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس هستند البته انواع دیگر قارچ نیز ممکن است این بیماری را ایجاد کنند. معمولاً رشد قارچ تحت کنترل باکتری های خوب قرار دارد. اما عدم تعادل باکتری های واژن، به ویژه کمبود لاکتوباسیلوس می تواند باعث رشد قارچ خارج از کنترل در واژن شود.
عفونت قارچی از خفیف تا متوسط متغیر است و با نشانه های زیر مشخص می شود:
• تحریک پذیری
• ترشح غلیظ سفید یا آبکی
• خارش شدید در داخل و بخش خارجی واژن
• احساس سوزش هنگام رابطه جنسی یا ادرار
• درد
• بثورات واژن
رشد بیش از حد مخمر که منجر به عفونت قارچی می شود ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
• آنتی بیوتیک ها که باعث از بین رفتن باکتری های خوب واژن می شوند
• بارداری
• دیابت کنترل نشده
• نقص سیستم ایمنی بدن
• استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی یا نوع دیگری از هورمون درمانی که سطح استروژن را افزایش می دهد
اکثر عفونت های قارچی را می توان با یک دوره کوتاه داروهای ضد قارچی درمان کرد که به صورت زیر در دسترس هستند:
• کرم های موضعی
• پمادهای موضعی
• قرص های خوراکی
در مواردی ممکن است پزشک یک دوز داروی ضد قارچ خوراکی یا ترکیبی از داروها را توصیه کند.
تریکومونیازیس:
تریکومونیازیس یک عفونت بسیار شایع مقاربتی است. علائم تریکومونیازیس عبارتند از:
• خارش ، سوزش ، قرمزی یا درد
• ناراحتی هنگام ادرار کردن
• تغییرات کم یا محسوس در ترشحات واژن. ممکن است ترشح شفاف، سفید، زرد یا مایل به سبز با بوی ماهی غیر معمول باشد.
آنتی بیوتیک هایی مانند مترونیدازول یا تینیدازول درمان توصیه شده برای تریکومونیازیس هستند. پروبیوتیک ها برای درمان یا حتی پیشگیری مورد استفاده قرار نمی گیرند. با این حال، عدم تعادل واژن مانند واژینوس باکتریایی می تواند شانس فرد را برای ابتلا به عفونت های مقاربتی مانند تریکومونیازیس افزایش دهد.
عفونت مجاری ادراری :
اگرچه مجرای ادراری نزدیک واژن قرار دارد، اما عوامل بیماری زای واژن تنها دلیل عفونت های مجاری ادراری نیستند. فلور واژن سالم می تواند از ورود باکتری های مضر به مجاری ادرار جلوگیری کند. عفونت ادراری زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها از طریق پیشاب راه وارد مجاری ادراری شده و شروع به تکثیر در مثانه می کنند. در عین حال که دستگاه ادراری برای خارج کردن باکتری ها طراحی شده اند اما گاهی اوقات ورود می کنند و باعث عفونت می شوند.
بیشتر عفونت های ادراری مثانه و مجرای ادراری را مبتلا می کنند. عفونت ادراری هنگامی که به کلیه ها برسد، جدی تر می شود و می تواند جان فرد را به خطر بیندازد.
عفونت ادراری همیشه علامت ندارد و به راحتی تشخیص داده نمی شود، برخی از علائم عفونت ادراری به شرح زیر است:
• نیاز به دفعات بیشتر ادرار کردن
• احساس سوزش هنگام ادرار
• دفع ادرار به مقدار کم
• ادرار کدر ، قرمز روشن ، صورتی یا نارنجی
• ادرار با بوی شدید
• درد لگن ، به ویژه در اطراف مرکز لگن و ناحیه استخوان شرمگاهی
عفونت های ادراری در خانمها شایع تر است. به این دلیل که مجرای ادرار در آنها کوتاه تر و ورود باکتری ها راحت تر است. سایر عوامل خطرساز برای ایجاد عفونت های ادراری عبارتند از:
• فعالیت جنسی
• داشتن شرکای جنسی متعدد
• برخی روشها پیشگیری از بارداری مانند دیافراگم و اسپرم کش
• یائسگی
• مشکلات جسمی دستگاه ادراری
• وجود انسداد در دستگاه ادراری
• سیستم ایمنی سرکوب شده
• استفاده از کاتتر
• معاینه ادرار یا جراحی اخیر
پزشکان برای اغلب عفونت های ادراری آنتی بیوتیک تجویز می کنند.
نوع آنتی بیوتیک به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند:
• نوع باکتری موجود در ادرار
• سابقه بیماری و سلامت فرد
• مدت زمان عفونت
برای عفونت های شدید مجاری ادراری، ممکن است درمان با آنتی بیوتیک داخل وریدی در بیمارستان لازم باشد. البته درمان طولانی با آنتی بیوتیک خود می تواند فلور نرمال واژن را از بین ببرد اما بعد از گذشت مدتی و مصرف پروبیوتیک، باکتری های مفید دوباره در واژن جایگیری می کنند.
مطالعه بیشتر:
حفظ سلامت واژن در 20، 30، 40 و 50 سالگی
درمان واژینوز باکتریال مقاوم و علت آن چیست؟
نشانه ها و روش های درمان کاندیدیازیس واژینال