علت بزرگ شدن رحم چیست و چگونه درمان می شود؟
اندازه متوسط رحم حدود ۷۷ تا 100 میلی متر در 63.5 میلی متر است. شکل و ابعاد آن به گلابی وارونه شباهت دارد. مسائل مختلف از جمله بارداری یا فیبروم رحم باعث افزایش اندازه رحم می شوند. بزرگ شدن اندازه رحم معمولا علامت خاصی ندارد اما گاهی فرد در قسمت تحتانی شکم احساس سنگینی می کند یا با بزرگ شدن رحم متوجه بیرون زدگی شکم می شود. برای آشنایی بیشتر با علل و علائم بزرگ شدن رحم و نحوه درمان این بیماری، با ما همراه باشید.
علت بزرگ شدن رحم چیست؟
برخی شرایط باعث کشش رحم و بزرگتر شدن آن نسبت به اندازه طبیعی خود می شوند. رحم به طور معمول در لگن قرار دارد. در دوران بارداری، جنین در حال رشد اندازه رحم را تا 1000 برابر افزایش می دهد به طوری که تا زمان زایمان از یک مشت به یک هندوانه یا بزرگتر می رسد.
فیبروم
فیبروئیدها تومورهای خوش خیمی هستند که در داخل و خارج رحم رشد می کنند. متخصصان علت دقیق رشد فیبروم را نمی دانند اما نوسانات هورمونی یا ژنتیک به رشد آنها کمک می کند. به گفته منابع معتبر حداکثر 80 درصد از بانوان تا سن 50 سالگی فیبروم را تجربه می کنند. فیبروئیدها به ندرت سرطانی هستند، اما پیامدهای زیر را به همراه دارند:
• خونریزی شدید قاعدگی
• ناراحتی حین مقاربت
• کمر درد
برخی از فیبروم های کوچک ممکن است علائم قابل توجهی ایجاد نکنند. در برخی موارد نیز اندازه توده های فیبرومی بزرگ شده و وزن آن به چند کیلوگرم می رسد. در این شرایط رحم به حدی بزرگ می شود که فرد چند ماهه باردار به نظر می رسد. در گزارش موردی سال 2016، توده فیبروئید یک خانم مبتلا به فیبروم، حدود 3 کیلوگرم برآورد شده است. حالا این مقدار را با وزن زیر یک کیلوگرم رحم که تقریبا برای یک توپ هاکی است، مقایسه کنید.
آدنومیوز
آدنومیوز وضعیتی است که در آن آستر رحم که آندومتر نامیده می شود به طرف ماهیچه رحم رشد می کند. علت دقیق این بیماری ناشناخته است، اما آ با سطح استروژن ارتباط دارد.
آدنومیوز در اکثر موارد پس از یائسگی یعنی با توقف قاعدگی و تولید استروژن برطرف می شود و علائم آن شبیه فیبروم و عبارتند از:
• خونریزی شدید قاعدگی
• گرفتگی دردناک
فرد مبتلا به آدنومیوز ممکن است متوجه حساسیت به لمس و تورم در قسمت تحتانی شکم شود. اندازه رحم در این افراد اغلب دو برابر یا سه برابر اندازه طبیعی است.
سرطانهای دستگاه تولید مثل
سرطان های رحم، آندومتر و دهانه رحم همگی تومور ایجاد می کنند. بسته به اندازه تومورها، رحم متورم می شود. علائم دیگر این بیماری را می توان به شرح زیر بیان کرد:
• خونریزی غیرطبیعی واژن که ربطی به خونریزی های قاعدگی ندارد.
• درد حین مقاربت
• درد لگن
• فرد حین ادرار درد دارد و یا احساس می کند قادر به تخلیه مثانه نیست.
بزرگ شدن رحم چگونه تشخیص داده می شود؟
در اغلب مواقع فرد به طور تصادفی به بزرگ شدن رحم پی می برد. به عنوان مثال، پزشک حین معاینه لگن متوجه بزرگی رحم می شود یا بیمار برای تشخیص قاعدگی غیرطبیعی به پزشک مراجعه می کند. اگر رحم شما به دلیل بارداری بزرگ شود، به طور طبیعی پس از زایمان به اندازه اولیه خود باز می گردد. تا یک هفته پس از زایمان، اندازه رحم به نصف کاهش می یابد. طی چهار هفته ، تقریباً به ابعاد اولیه خود می رسد.
شرایطی که باعث بزرگ شدن رحم می شوند به مداخله پزشکی نیاز دارند.
آیا فیبرومی که سبب بزرگ شدن رحم شود را باید درمان کرد؟
بله. فیبروم یا فیبروئیدها اگر به اندازه ای بزرگ باشند که باعث کشش رحم شوند، به درمان پزشکی نیاز دارند.
پزشک ممکن است داروهای پیشگیری از بارداری، مانند قرص های ضد بارداری که حاوی استروژن و پروژسترون هستند یا دستگاه مبتنی بر پروژسترون مانند آی یو دی تجویز کند. داروهای ضد بارداری رشد فیبروم را متوقف و خونریزی قاعدگی را محدود می کند.
در روش درمانی دیگر به نام آمبولیزاسیون شریان رحم، برای تزریق ذرات ریز به عروق رحم یک لوله نازک را وارد رحم می کنند. به این ترتیب خون به فیبروم ها نمی رسد و فیبروم های محروم از خون، کوچک شده و می میرند.
در برخی موارد، ممکن است جراحی نیاز باشد. جراحی برداشتن فیبروم ها را میومکتومی می نامند. بسته به اندازه و محل فیبروم ها، این عمل با لاپاراسکوپ یا از طریق جراحی سنتی انجام می شود. لاپاراسکوپ یک ابزار جراحی نازک است که در یک طرف آن دوربین تعبیه شده است و از طریق یک برش کوچک یا از جراحی سنتی وارد می شود.
برداشتن کامل رحم از طریق جراحی، هیسترکتومی نام دارد و گاهی تجویز می شود. فیبروم ها مهمترین دلیل هیسترکتومی هستند و معمولاً در بانوانی انجام می شوند که فیبروم در آنها علائم زیادی ایجاد می کند، قصد ندارند صاحب فرزند شوند، نزدیک به یائسگی هستند یا یائسگی را پشت سر گذاشته اند. هیسترکتومی را می توان از طریق لاپاراسکوپی، حتی در رحم بسیار بزرگ نیز انجام داد.
آدنومیوز
داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن و داروهای پیشگیری از بارداری هورمونی مانند قرص های ضد بارداری به تسکین درد و خونریزی شدید ناشی از آدنومیوز کمک می کند. با این حال، این داروها تاثیری در اندازه رحم و کوچک شدن آن ندارند. در موارد شدید ، پزشک ممکن است هیسترکتومی را توصیه کند.
سرطانهای باروری
مانند دیگر سرطان ها، سرطان های رحم و آندومتر معمولاً با جراحی، اشعه درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این آنها درمان می شوند.
عوارض بزرگ شدن رحم چیست؟
بزرگ شدن رحم به تنهایی عوارض ندارد اما شرایطی که باعث بزرگی رحم می شوند، می توانند عوارض به همراه داشته باشند. به عنوان مثال اگر بزرگی رحم ناشی از فیبروم باشد، علاوه بر درد و ناراحتی ناشی از فیبروم، این تومورهای رحمی می توانند باروری را کاهش داده و عوارض بارداری و زایمان ایجاد کنند.در یکی از پژوهش ها، مشخص شد فیبروم در 10 درصد از زنان نابارور مشاهده می شود. همچنین 40 درصد از بانوان باردار مبتلا به فیبروم دچار عوارض بارداری مانند نیاز به سزارین، زایمان زودرس یا مشکلات زیاد خونریزی پس از زایمان خواهند بود.
آیا بزرگ شدن رحم خطرناک است؟
بسیاری از عواملی که باعث بزرگی رحم می شوند، جدی نیستند اما از آنجا که می توانند مشکلاتی ایجاد کنند، باید مورد بررسی قرار بگیرند. در صورت بروز غیرطبیعی، بیش از حد یا طولانی مدت هر یک از موارد زیر به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
• خونریزی واژینال
• گرفتگی
• درد لگن
• احساس پُری یا نفخ در قسمت زیر شکم
همچنین در صورت نیاز مکرر به ادرار یا درد حین مقاربت، با پزشک مشورت کنید. برای بسیاری از این موارد درمانهای موثری وجود دارد که به ویژه اگر به موقع تشخیص داده شوند، موفق خواهند بود.
مطالعه بیشتر:
ضخیم شدن آندومتر در یائسگی به چه علت است ؟
علت ضخیم شدن اندومتر چیست و چه درمانی دارد؟
بزرگ ماندن شکم بعد از زایمان چقدر طول می کشد و چه باید کرد؟
نشانه ها و علائم فیبروم رحم چیست و با چه روش های قابل درمان است؟
