کیست درموئید چیست و انواع کیست درموئید چیست؟
کیست درموئید یک کیسه محصور در نزدیکی سطح پوست است که در طول رشد جنین در رحم ایجاد می شود. کیست درموئید در هر قسمتی از بدن به وجود می آید و اغلب حاوی فولیکول های مو، بافت پوست و غدد عرق و چربی است. غدد عرق و چربی با بزرگ شدن کیست به فعالیت خود ادامه می دهند. کیست درموئید شایع بوده و معمولا خطری ندارد اما به خودی خود از بین نمی رود و باید به روش جراحی برداشته شود. کیست درموئید یک بیماری مادرزادی محسوب می شود، به این معنی که از بدو تولد در بدن فرد وجود دارد.
انواع کیست درموئید چیست؟
کیست های درموئید بیشتر در نزدیکی سطح پوست ایجاد می شوند و بلافاصله پس از تولد قابل مشاهده هستند. برخی نیز عمیق‌تر در داخل بدن رشد می کنند و گاهی تا آخر عمر تشخیص داده نمی شوند. نوع کیست درموئید با توجه به محل رویش آن مشخص می شود، برخی از انواع آن عبارتند از:
کیست درموئید دور چشم:
این نوع کیست معمولا در نزدیکی سمت راست ابروی راست یا سمت چپ ابروی چپ ایجاد می شود و از بدو تولد وجود دارد. اما گاهی تا ماه ها یا حتی چند سال پس از تولد، نمی توان آن را تشخیص داد. این نوع کیست، علائم زیادی ندارد و تهدید بینایی محسوب نمی شود. اما در صورت عفونت کیست، درمان سریع عفونت و برداشتن کیست با جراحی ضروری است.
کیست درموئید تخمدان:
محل تشکیل این نوع کیست در داخل یا روی تخمدان است و مانند سایر انواع کیست های درموئید، قبل از تولد ایجاد می شود. برخی از انواع کیست های تخمدان به چرخه قاعدگی مربوط هستند اما کیست درموئید تخمدان ربطی به عملکرد تخمدان ندارد. گاهی کیست درموئید روی تخمدان وجود دارد و سالها بعد در معاینه لگنی، فرد به وجود آن پی می برد.
کیست درموئید نخاعی:
این کیست خوش خیم روی ستون فقرات تشکیل می شود و به اطراف خود سرایت نمی کند. در بیشتر مواقع بی ضرر است و علامت خاصی ندارد، اما در برخی موارد به ستون فقرات یا اعصاب ستون فقرات فشار وارد کند که در این صورت باید با جراحی برداشته شود.
علائم کیست درموئید
بسیاری از کیست های درموئید علائم واضحی ندارند. گاهی علائم پس از عفونی شدن کیست یا بزرگ شدن آن، مشاهده می شوند. برخی از علائم انواع کیست درموئید به شرح زیر هستند:
کیست درموئید دور چشم:
کیست های نزدیک به سطح پوست متورم شده و ایجاد ناراحتی می کنند. در مواردی نیز رنگ پوست در قسمت مورد نظر، به زردی می گراید. کیست های عفونی بسیار قرمز و متورم هستند و در صورت ترکیدگی احتمالی، عفونت گسترش یافته و به قسمت های دیگر سرایت می کند. کیست های روی صورت و اطراف چشم، التهاب بیشتری پیدا می کنند.
کیست درموئید تخمدان:
اگر کیست به اندازه کافی بزرگ شده باشد، کمی درد در ناحیه لگن در نزدیکی کیست احساس می شود. این درد در فاصله زمانی نزدیک به چرخه قاعدگی بارزتر است.
کیست درموئید نخاعی:
علائم کیست درموئید ستون فقرات معمولاً زمانی شروع می شود که کیست به اندازه کافی بزرگ شده و به نخاع یا اعصاب ستون فقرات فشار وارد می کند. اینکه کدامیک از اعصاب بدن تحت تاثیر قرار بگیرند به اندازه و محل کیست در ستون فقرات بستگی دارد. در این شرایط فرد، ضعف و گزگز در بازوها و پاها، دشواری در راه رفتن و بی اختیاری ادرار را تجربه خواهد کرد.
چه عواملی سبب بروز کیست درموئید می شوند؟
کیست های درموئید حتی در جنین در حال رشد نیز دیده نمی شوند اما در خصوص علت شکل گیری آن، اطلاعات دقیقی در دست نیست. برخی از دلایل احتمالی تشکیل کیست درموئید عبارتند از:
دلایل مربوط به کیست درموئید اطراف حدقه چشم
کیست درموئید دور چشم زمانی به وجود می آید که لایه های پوست به درستی با هم رشد نمی کنند. در نتیجه، سلول های پوست و سایر مواد در کیسه ای نزدیک سطح پوست جمع می شوند. از آنجا که غده های درون کیست به ترشح مایع ادامه می دهند، کیست همچنان بزرگ می شود.
دلایل مربوط به کیست درموئید تخمدان
کیست درموئید تخمدان یا هر کیست درموئیدی که بر روی سایر اندام ها رشد می کند، در دوران جنینی تشکیل می شود. در این کیستها، سلول‌های پوست، بافت‌ها و غددی قرار دارند که به جای لایه‌های پوست نوزاد، در اطراف اندام داخلی تجمع می کنند.
علل مربوط به کیست درموئید ستون فقرات
یکی از علل شایع کیست های درموئید ستون فقرات، وضعیتی به نام دیسرافیسم ستون فقرات است که در آن بخشی از لوله عصبی به طور کامل بسته نمی شود. لوله عصبی مجموعه سلول هایی هستند که بعدها به مغز و نخاع تبدیل می شوند. منفذی که روی این لوله وجود دارد، شرایط تشکیل کیست را فراهم می آورد. این بیماری در اوایل رشد جنینی رخ می دهد.
کیست درموئید چگونه تشخیص داده می شود؟
کیست درموئید دور چشم یا انواع مشابه در نزدیکی سطح پوست گردن یا قفسه سینه معمولاً با معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. این کیست ها زیر پوست حرکت می کنند و پزشک با حرکت دادن آن به اندازه و شکل کیست پی می برد.
به خصوص در شرایطی که بیم آن برود کیست در نزدیکی یک ناحیه حساس مانند چشم یا رگ کاروتید در گردن قرار دارد، آزمایش و تصویربرداری بیشتری لازم است تا به کمک آن محل دقیق کیست مشخص و احتمال آسیب به نواحی حساس بررسی شود. سی تی اسکن و ام آر آی روش های تصویربرداری مورد استفاده در تشخیص کیست درموئید هستند. سی تی اسکن، روشی است که در آن از اشعه ایکس و تجهیزات کامپیوتری مخصوص برای ایجاد نماهای سه بعدی و لایه ای از بافت داخل بدن استفاده می شود. در ام آر آی نیز به کمک یک میدان مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی، تصاویر دقیقی از داخل بدن به دست می آید. پزشک برای تشخیص کیست درموئید ستون فقرات، عموماً از هر دو روش بهره می گیرد. قبل از درمان کیست، پزشک حتماً باید بداند که کیست تا چه اندازه نزدیک به عصب قرار دارد و تا چه حد ممکن است اعصاب در جراحی، آسیب ببینند.
گاهی کیست درموئید تخمدان را با معاینه لگنی تشخیص می دهند. در برخی موارد نیز از سونوگرافی لگن استفاده می کنند. سونوگرافی روشی است که در آن با کمک امواج صوتی، تصویری از اندامهای داخلی بدن، به دست می آید. در این روش، ابزاری با سر گرد به نام ترانسدیوسر یا مبدل در قسمت پایین شکم، حرکت می کند و تصاویر به دست آمده بر روی صفحه نمایش قابل مشاهده است.
سونوگرافی ترانس واژینال نیز روش دیگری است که در آن ابزار میله ای بلند با سر گرد وارد واژن شده و با انتقال امواج صوتی، تصویر ایجاد می شود.
کیست درموئید چگونه درمان می شود؟
تنها گزینه درمانی برای کیست درموئید در هر جایی از بدن که باشد، جراحی است. به این منظور باید سوابق پزشکی بیمار، علائم، وجود عفونت یا احتمال وقوع آن، تاب آوری در مقابل جراحی و داروهایی که پس از آن مورد نیاز است، شدت کیست و در کودکان نظر والدین، مدنظر قرار داد.
در صورتی که قصد دارید کیست درموئید را به روش جراحی بردارید، قبل، حین و بعد از عمل، موارد زیر مورد انتظار است:
قبل از عمل جراحی:
دستورالعمل هایی که پزشک قبل از جراحی به شما می دهد، به کار بندید. پزشک در مورد زمان قطع دارو و صرف غذا قبل از جراحی، اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار می دهد. از آنجا که برای برداشتن کیست از بیهوشی عمومی استفاده می شود، برای ترخیص و بازگشت به منزل باید فرد دیگری شما را همراهی کند.
در حین جراحی:
برای جراحی کیست درموئید دور چشم، اغلب یک برش کوچک در نزدیکی ابرو یا خط مو ایجاد می کنند تا جای زخم قابل رؤیت نباشد. کیست با دقت برداشته می شود و کل فرآیند عمل حدود 30 دقیقه زمان می برد. جراحی درموئید تخمدان پیچیده تر است و در برخی موارد بدون برداشتن تخمدان انجام می گیرد که به آن سیستکتومی تخمدان می گویند. اگر کیست بیش از حد بزرگ یا آسیب زیادی به تخمدان وارد شده باشد، ممکن است تخمدان و کیست با هم برداشته شوند. کیست های درموئید ستون فقرات با میکروسرجری یا جراحی میکروسکوپی برداشته می شوند. در میکروسرجری ابزارهای بسیار کوچک مورد استفاده قرار می گیرد و بیمار در طول عمل، روی تخت جراحی عمل دراز می کشد. پوشش نازک ستون فقرات موسوم به دورا برای دسترسی به کیست باز می شود. عملکرد عصب در طول عمل به دقت بررسی می شود.
بعد از جراحی:
برخی جراحی های کیست، سرپایی هستند. یعنی بیمار می تواند همان روز مرخص شود و به منزل برود. جراحی ستون فقرات نیاز به یک شب اقامت در بیمارستان دارد تا بیمار از نظر عوارض بعدی احتمالی، تحت مراقبت قرار گیرد. چنانچه کیست نخاعی چسبندگی خیلی زیادی به ستون فقرات یا اعصاب داشته باشد، پزشک تنها بخشی از کیست را که خطری برای بیمار ندارد، برمی دارد و بقیه قسمتها در جای خود باقی می مانند و به طور منظم تحت نظر قرار می گیرد. بهبودی پس از جراحی بسته به محل کیست می‌تواند حداقل دو یا سه هفته طول بکشد.
عوارض کیست درموئید
کیست های درموئید درمان نشده معمولاً بی ضرر هستند. این کیست ها در داخل و اطراف صورت و گردن، می توانند تورم قابل توجهی در زیر پوست ایجاد کنند. یکی از نگرانی های اصلی کیست درموئید، احتمال پارگی و عفونت بافت اطراف است. کیست های درموئید نخاعی که بدون درمان رها می شوند ممکن است به اندازه ای بزرگ شوند که به نخاع یا اعصاب آسیب بزنند.
در عین حال که کیست های درموئید تخمدان معمولا غیرسرطانی هستند، اما گاهی بسیار بزرگ می شوند و می توانند تخمدان را دچار مشکل کنند. کیست می تواند منجر به پیچ خوردگی تخمدان شده و جریان خون به تخمدان را تحت تاثیر قرار دهد که یکی از پیامدهای آن اثر بر توانایی باردار شدن فرد است.
کلام آخر
از آنجا که اکثر کیست‌های درموئید از بدو تولد وجود دارند، هرگز در سالهای بعد تشکیل نمی شوند. کیست های درموئید معمولاً بی ضرر هستند، اما در مورد فواید و مضرات برداشتن آنها به روش جراحی، پزشک باید اظهارنظر کند. در بیشتر موارد، کیست با ایمنی کامل و کمترین عوارض یا مشکل انجام می شود. با برداشتن کیست خطر پارگی و گسترش عفونت که می‌تواند به یک مشکل جدی پزشکی تبدیل شود، از بین می رود.
مطالعه بیشتر:
کیست تخمدان در چه بانوانی شایع تر است؟
اندازه کیست تخمدان چه اهمیتی دارد و کیست تخمدان چیست؟
کیست تخمدان چیست و چرا ایجاد می شود؟ + عکس کیست تخمدان
پارگی کیست تخمدان در دوران بارداری و انواع کیست تخمدان چیست؟
