لزوم استفاده از قطره مولتی ویتامین (AD) و آهن در برنامه تغذیه نوزاد
کمبود ریز مغذی ها به ویژه آهن، ویتامین A و ویتامین D از مشکلات تغذیه ای شایع در نوزادان و شیرخواران محسوب می شود. آهن یک ریز مغذی بنیادی در تغذیه دوران شیرخواری و حتی کودکی است. اگر دریافت این ماده کمتر از میزان مورد نیاز آن باشد، آنمی (کم خونی) ناشی از فقر آهن بروز خواهد کرد که حتی ممکن است منجر به اختلالات رشدی و تکاملی شود.
کمبود ریز مغذی ها می تواند احتمال ابتلا به انواع بیماری ها، اختلال در رشد و تکامل، کاهش بهره هوشی و ... را به دنبال داشته باشد. همراه کردن تغذیه نوزادان زیر شش ماه با قطره مولتی ویتامین (AD)، خصوصاً اگر نوزاد از شیر مادر بهره مند باشد، می تواند تمام نیاز های تغذیه ای او را فراهم کند.
لزوم دریافت ویتامین D در رژیم غذایی نوزاد
در اغلب موارد شیر مادر و شیر خشک تمامی ویتامین ها و مواد مغذی ضروری مورد نیاز نوزاد را از تولد تا چهار الی شش ماهگی تأمین می کند، به استثنای ویتامین D که مکمل آن به صورت همگانی برای نوزادان تجویز می شود. با توجه به رشد حیرت انگیز استخوان ها در سال های ابتدایی و اهمیت این ویتامین برای پیشبرد این رشد و تکاملِ شگفت انگیز، مصرف هر روز قطره ویتامین D برای نوزادان از بدو تولد تا دو سالگی به میزان یک سی سی در روز ضرورت دارد و پس از دوسالگی باید دوز مصرفی آن توسط پزشک متخصص و با توجه به آزمایش خون تنظیم شود. عدم دریافت مقدار کافی ویتامین D در رژیم غذایی، مشکلاتی نظیر نرمی استخوان و بد شکلی آنها را به دنبال خواهد داشت.
لازم به ذکر است نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند، درصورت مصرف 4 فنجان در روز شیر خشک غنی شده با ویتامین D نیازی به دریافت این مکمل ندارند.
درواقع علت اصلی ضرورت دریافت ویتامین D، جذب کلسیم از روده است. می توان اینگونه بیان کرد که وجود مقدار کافی ویتامین D در بدن برای جذب کلسیم از روده ها ضرورت دارد و در کمبود آن، حتی در صورت مصرف مقدار کافی از کلسیم، بخش زیادی از آن دفع خواهد شد.
به یاد داشته باشید که مقدار این قطره نیز مانند سایر داروهای نوزادان، باید به صورت دقیق تنظیم شود. دریافت بیش از حد ویتامین D مشکلاتی نظیر تهوع، استفراغ، تکرر ادرار، یبوست،آسیب جدی به کلیه ها و ... را به دنبال خواهد داشت.
لزوم دریافت ویتامین A در برنامه تغذیه نوزاد
ویتامین A برای رشد و نمو طبیعی تمامی بافت ها، ترمیم آنها، سلامت پوست، چشم و دستگاه ایمنی و ... اهمیت فراوانی دارد.
در ایران همانند بسیاری از کشورها این دو ویتامین به صورت قطره AD از روز 15 ام تولد تا دو سالگی و روزی 15 تا 25 قطره (به تناسب رشد شیرخوار) تجویز می شود.
لزوم دریافت مکمل آهن در برنامه تغذیه نوزاد
آهن نیز یکی از عناصر ضروری و حتی حیاتی در بدن انسان است. این عنصر نقش اصلی در تشکیل هموگلوبین دارد که وظیفه هموگلوبین در خون، انتقال اکسیژن به بافت ها است. بعلاوه این عنصر در بسیاری از روند های مربوط به رشد و تکامل نیز شرکت می کند.
مهم ترین عارضه کمبود آن، کم خونی ناشی از فقر آهن می باشد. نشانه های فقر آهن شامل خستگی، رنگ پریدگی، شلی عضلات، خوب شیر نخوردن و ... است.
برای جلوگیری از ایجاد این عوارض، شیرخواران باید از سن 4 تا 6 ماهگی و درواقع همزمان با شروع تغذیه کمکی تا 2 سالگی، مکمل آهن را دریافت کنند که معمولاً به صورت قطره و با دوز 15 قطره در روز خواهد بود. ادامه دریافت مکمل آهن پس از 2 سالگی تحت نظر پزشک متخصص و با توجه به نتیجه آزمایش خون امکان پذیر است.
- برای کودکانی که وزن کمتر از 2500 دارند باید قطره آهن از حدود سه ماهگی به صورت 2 قطره به ازای هر کیلوگرم وزن آغاز شود.
- به علت رقابت جذب آهن با کلسیم، قطره آهن را باید بین دو وعده شیر دهی و با حداکثر فاصله از خوردن شیر به فرزندتان بدهید.
- به علت افزایش جذب آهن در صورت همراه شدن با ویتامین C، از زمانی که شیرخوار می تواند میوه های حاوی ویتامین C مانند پرتقال و لیمو را بخورد، بهتر است در کنار قطره آهن، یک فنجان آبمیوه تازه ی خانگی و یا چند پَر پرتغال به او بدهید.
- با شروع تغذیه کمکی از مواد غذایی حاوی آهن مانند زرده ی تخم مرغ، گوشت و ... غافل نشوید.
- متأسفانه بسیاری از والدین به علت اثر سیاه کنندگی دندان های فرزندشان از دادن قطره آهن به آنها امتناع می کنند، انجام این روش به هیچ وجه توصیه نمی شود به جای این کار سعی کنید که با کمک یک قطره چکان پلاستیکی، مکمل آهن را در عقب دهان فرزندتان بچکانید تا حدالامکان کمترین تماس را با دندان ها داشته باشد. یک راهکار مفید دیگر شستن دندان ها بعد از دادن قطره آهن است.
- مصرف قطره آهن گاهاً سبب افزایش قوام مدفوع و تیره رنگ شدن آن می شود، درصورت مشاهده ی این موارد نیازی به نگرانی نیست.
- در صورت بروز یبوست شدید در اثر مصرف این مکمل، با پزشک متخصص نوزادان و کودکان مشورت کنید.
مطالعه بیشتر:
1- مناسبترین سن برای شروع تغذیه تکمیلی نوزاد
2- 10 فایده تغذیه نوزاد با شیر مادر
3- 6 ماده غذایی موثر بر رشد مغز کودکان
4- غذای کمکی به نوزاد 9 ماهه و 10 ماهه
5- میگرن نتیجه کمبود ویتامین D در کودکان
6- فواید مصرف ویتامین D برای کودکان
