استفاده ایمن از پتو و بالش برای نوزاد

چرا استفاده از پتو برای نوزادان خطرناک است؟

بررسی تک تک خطراتی که می تواند کودک را تهدید کند، کاری دشوار است اما هر یک از ما از صمیم قلب این کار را انجام می دهیم. از خطرات مربوط به قنداق کردن گرفته تا نگرانی هایی که خوابانیدن کودک به همراه دارد، همه و همه دنیایی از دلواپسی را برایمان به ارمغان می آورد.

پتو، بالش و سایر وسایلی که در تخت خواب کودک وجود دارند، همگی با وقوع سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) مرتبط هستند. به همین دلیل بهتر است اشیایی مانند بالش، اسباب بازی یا پوشک بچه که خطر جدی خفگی به همراه دارند، تا یک سال اول بعد از تولد در کنار بستر کودک قرار نگیرند.

به فهرست اشیای زیر دقت کنید، این وسایل می توانند کودکان زیر یک سال را در معرض خطر خفگی قرار دهند: 

• ملافه: حتی ملافه های نازک و سبک نیز اگر به دور کودک بپیچند خطرساز هستند. سعی کنید حتما ملافه هایی تهیه کنید که متناسب با اندازه کودک باشد.
• صندلی کودک یا کریر: قرار دادن کریر در تخت خواب کار خطرناکی است. احتمال سقوط، کج شدن، شکستگی یا خفه شدن کودک وجود دارد.

چه وقت می توانیم کودک را با پتو آشنا کنیم؟

خطرات مرتبط با سندرم خفگی در خواب پس از یک سال کاهش چشمگیری می یابد اما به طور کامل از بین نمی رود. روند رشد هر کودک متفاوت با دیگری است، فرزند شما نیز در زمان مشخصی آمادگی استفاده از پتو، بالش و بازی با عروسک های پارچه ای را کسب خواهد کرد.  

خلاصه اینکه، هرگاه رشد مهارت های حرکتی در کودک به اندازه ای بود که بتواند به راحتی به اطراف حرکت کند و اشیایی را که به دورش پیچیده اند یا رویش قرار گرفته اند، کنار بزند می توانید او را با پتو بپوشانید، حال ممکن است این زمان یک سالگی یا دو سالگی باشد.

عملکرد پتو گرمادهی است، ولی پیش از کسب آمادگی لازم اگر فرزندتان احساس سرما کند یا به پوشش بیشتری نیاز داشته باشد، نمی توانید او را با پتو بپوشانید، می توانید او را قنداق کنید یا در کیسه خواب بخوابانید.

اگر کودک به سنی رسیده است که با اطمینان بتوان او را با پتو پوشاند، نباید از پتوهای خیلی ضخیم و سنگین استفاده کرد. اگرچه خطر بروز خفگی به اندازه قبل وجود ندارد ولی احتیاط شرط عقل است.

چه موقع کودک را با بالش آشنا کنیم؟

هنگامی که کودک قادر است به جای تخت نوزاد از تخت خواب کودک استفاده کند، زمان آن رسیده است که او را با پتو، بالش و یا عروسک های پارچه ای آشنا کنید، البته به شرط آنکه این عروسک ها فاقد هر گونه عامل خفه کننده باشند.

بهتر است منتظر این تغییر در وضعیت خواب کودک باشیم، صادقانه بگوئیم کودک به هنگام خواب فقط به یک فضای صاف و مسطح نیاز دارد و چندان نیازمند استفاده از بالش نیست.

به گفتۀ کارشناسان، کودکان تا 18 الی24 ماهگی از خطرات بالش مصون نیستند. نوزادان و کودکان کمتر از یکسال که توانایی غلت زدن و حرکت به اطراف را دارند، در معرض خطر خفگی با بالش هستند.

نکات بسیار مهم برای ایمنی خواب نوزاد

ایمنی خواب حتی بعد از یکسالگی اهمیت بسیاری دارد. رعایت موارد زیر به تضمین ایمنی و آرامش خواب فرزند دلبندتان کمک می کند:

1- مراقب باشید

صرفاً اینکه کودک دیگر در معرض خطر سندرم مرگ ناگهانی در خواب قرار ندارد، دلیل نمی شود که هیچ خطر دیگری او را تهدید نکند، وقتی فرزندتان را در بستری بزرگ با پتو و بالش می خوابانید و عروسک های پارچه ای که دوست دارد، به او می دهید باید همچنان هوشیار و مراقب باشید.

استفاده از پتوهای بزرگ، سنگین و ضخیم و یا بالش های بدون زیپ برای کودکان زیر سه سال خطرناک است.

2- از به هم ریختگی تخت خواب خودداری کنید

اگر زیاد به تخت فرزندتان نزدیک نمی شوید و کودک یک ساله خود را با اسباب بازی هایش تنها می گذارید، اجازه ندهید اطراف او به هنگام خواب بیش از اندازه شلوغ باشد.

یک پتوی کوچک و نازک و یکی دو عدد اسباب بازی پارچه ای کافی است. برای اینکه او را تشویق کنید تخت نوزادی را کنار بگذارد و در تخت کودکانه بخوابد، به او وعده بدهید که اسباب بازی های بیشتری به او خواهید داد.

3- از پتوهای نازک شروع کنید

 پتو های پارچه ای نازک برای شروع بسیار مناسب هستند، استفاده از این نوع پتوها و کنترل کودک می تواند حس راحتی بدون خطر برای او به همراه داشته باشد.

ابتدا به صورت آزمایشی از پتوهای نازک استفاده کنید، بهتر است در روزهای اول با دقت از کودک مراقبت نمایید.

5 راهکار برای خواب راحت و ایمن کودکان

جدای از آشنایی با شیوه های استفاده از پتو و بالش برای کودکان، لازم است نسبت به ایمنی خواب فرزندتان احساس مسئولیت بیشتری داشته باشید.

کودکان هر چقدر که بزرگ تر می شوند، نسبت به قوانین بی توجه تر خواهند شد، اما موارد زیر نکات اساسی هستند که باید در دوره های بعدی زندگی او نیز اعمال نمود:

1- به توانایی نوزاد در بالا رفتن از نرده های تخت توجه کنید

خردسالان و کودکانی که می توانند از تخت نوزادی یا تخت نرده دار بالا بروند، در معرض خطر سقوط یا آسیب هستند. اگر فرزند شما به این مرحله رسیده است، باید برای او تخت بزرگتری تهیه کنید که ریل ایمنی داشته باشد و مانع از سقوط او شود.

2- کنار او در یک بستر نخوابید

از آنجا کودکان بالای یک سال در معرض خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد قرار ندارند، بهتر است دیگر کنار او در یک بستر نخوابید. جدا خوابیدن به نفع شما و فرزندتان است. بهتر است در این سن اتاق خواب او را جدا کنید تا بتواند در همین سن خود آرامی و عادت های خواب مستقل را تمرین کند.

3- در هنگام خواب شیشه شیر از نوزاد دور کنید

برخی کودکان خردسال معتاد به شیشه شیر هستند. دور کردن شیشه شیر از آنها به هنگام خواب بسیار دشوار است. اما به یاد داشته باشید کودک تنها در صورتی می تواند وقت خواب از شیشه شیر استفاده کند، که شیشه پر از آب باشد در غیر اینصورت موجب پوسیدگی و سوراخ شدن دندان ها خواهد شد. اگر می خواهید با مشکل شب ادراری یا خیس شدن رختخواب مواجه نشوید باید شیشه شیر را از کودک دور کنید.

4- کودک را در محل خوابش تنبیه نکنید

برای اجتناب از تداعی منفی زمان خواب، فرزندتان را در اتاق خوابش تنبیه و مجازات نکنید. اگر می خواهید اتاق خواب برای کودک جایی امن و آرام توأم با احساس آرامش باشد، از اعمال هر گونه خشونت در آن محیط پرهیز کنید.  

5- عادت روزمره ایجاد کنید

کودکان به وقایع تکراری عادت می کنند. اگر کودک در زمان خواب وابسته به یک برنامه باشد و یک سری مراحل ساده و مقدماتی قبل از رفتن به رختخواب را رعایت کند، خوابیدن او به مراتب صدها بار ساده تر خواهد بود. به این ترتیب هیچگاه شگفتی و تازگی وجود نخواهد داشت که کودک خردسال برای آن بجنگد.

واقعیت این است که هیچ سن جادویی برای خواب ایمن با بالش و پتو و اسباب بازی وجود ندارد. تنها با نگاه کردن به میزان رشد فرزندتان، توجه به نیازهای او و اینکه آیا آمادگی استفاده از این وسایل را دارد یا خیر می توان به زمان واقعی و مناسب پی برد. معمولا بعد از یک سالگی می توان از یک پتوی نازک در تخت خواب کودک استفاده کرد. اما به یاد داشته باشید که هرگاه کودک بتواند تخت نوزادی را کنار گذاشته و در تخت کودک بخوابد، بهترین زمان برای استفاده از پتو و بالش محسوب می شود. 

مطالعه بیشتر:

1- پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد با اتاق خواب مشترک والدین و نوزاد

2- سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) در نوزادان نارس

3- تامین الزامات برای خواب راحت نوزاد

4- خواب در گهواره یا بستر مشترک با مادر

5- تغییر الگوی خواب شیرخواران