روش های نگهداری و گرم کردن شیر مادر

مزایای شیر مادر برای نوزاد

پزشکان و دانشمندان اتفاق‌نظر دارند که شیر مادر برای رشد نوزاد شما بسیار مفید است. احتمالا این را از مادران دیگر هم شنیده‌اید که «سینه بهترینه!»

دلیلش این است که شیر مادر ترکیب کاملی از مواد مغذی، ویتامین ها و آنتی بادی هایی است که نوزاد شما به آن‌ها برای سلامت و قدرت خود نیازمند است. نوزادانی که شیر مادر می‌خورند کمتر به بیمارستان می‌روند و کمتر در معرض خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد قرار دارند.

اما برای خیلی از مادران شیردادن بسیار سخت است. بخشی از آن به‌خاطر زمانی است که شیردادن یا شیردوشیدن از شما می‌گیرد. البته ذخیره سازی و گرم کردن آن در زمان نیاز می‌تواند به مادران پرکار کمک کند تا به فرآهم آوردن مزایای شیر مادر برای نوزادان خود ادامه بدهند.

روش های نگهداری شیر مادر

اگر نوزاد شما بطری شیر را تمام نکرده یا تصمیم گرفته‌اید شیر خود را بدوشید، باید آن‌را در یک جای خنک نگه دارید تا وقتی که دوباره از آن استفاده کنید. روش های نگهداری آن بستگی به این دارد که چه زمانی می‌خواهید دوباره آن‌را استفاده کنید.

ظرف های زیادی وجود دارد که مشخصا برای نگهداری شیر مادر ساخته شده‌اند. آن‌ها شامل:

• بطری های بدون BPA
• بطری های شیشه ای
• کیسه های فریزر

همچنین می‌توانید مجموعه کاملی را بخرید که شامل یک کیسه خنک کننده، یک شیردوش و ظرف های نگهداری است. از کیسه های پلاستیکی معمولی اجتناب کنید، چراکه ممکن است در زمان یخ زدن پاره بشوند و پلاستیک وارد شیر مادر شود.

بهترین دما برای نگهداری شیر مادر

مهم است که به منظور جلوگیری از رشد باکتری ها، خصوصا اگر نصف بطری مصرف شده و در معرض آب دهان قرار گرفته است، شیر مادر را در دمای درستی نگهداری کنید.

مراکز کنترل و پیشگیری بیماری این دستورالعمل‌های مفید را برای اطمینان از نگهداری سالم ارائه کرده‌اند:

• شیر تازه مادر: شیر تازه‌ دوشیده شده از پستان را می‌توان تا چهار روز در دمای ۴.۵ درجه سانتیگراد یا به مدت شش ماه در دمای منفی ۱۷.۵ درجه نگهداری کرد.
• شیر مادر یخ زدایی شده: شیری را که یک بار یخ آن باز شده می‌توان دوباره یک روز در یخچال نگهداری کرد. هرگز نباید آن‌را دوباره منجمد و استفاده کرد.
• بطری نیمه مصرف شده: شیر مادر درون بطری در دمای معمول اتاق به مدت دو ساعت قابل استفاده است. می‌توانید شیشه شیر را همان‌جا روی میز نگهش دارید یا در یخچال بگذارید. البته باید پس از ۲ ساعت آن‌را دور بریزید، زیرا بزاق شروع به شکستن آنزیم های شیر می‌کند و شرایط را برای رشد باکتری ها فراهم می کند.

خوب است یک سیستم نگهداری داشته باشید که به شما اجازه بدهد زمانی را که شیر مادر در فریزر یا یخچال نگهداری شده است محاسبه کنید. همچنین می‌توانید آن‌ها را با برچسب، ماژیک‌های گچی یا هرچه برایتان راحت است مشخص کنید.

روش گرم كردن شير مادر

واقعیت این است که لازم نیست شیر مادر را دوباره گرم کنید. لازم نیست شیر شما پس از باز شدن یخ به دمای مشخصی برسد تا قابل استفاده شود. وقتی به حالت مایع درمی‌آید، نوزاد شما می‌تواند آن‌را هضم کند.

اما بسیاری از نوزادان شیر گرم را ترجیح می‌دهند. گرم کردن شیر مادر می‌تواند سردی آن‌را بگیرد و تجربه شیرخوردن را راحت‌تر بکند. شیر گرم مادر می‌تواند به آرام کردن نوزادان هنگام غذا خوردن کمک بکند.

گرم کردن دوباره شیر مادر آسان است. این مراحل را دنبال کنید:

• آب کردن: یخ شیر خود را هنگام شب در یخچال آب کنید. باید کاملا به حالت مایع دربیاید. شیر یخ زده را در دمای اتاق قرار ندهید.
• گرم کنید: شیر یخ زدایی شده را به مدت ۲۰ دقیقه در یک کاسه آب گرم بگذارید.
• هم بزنید: شیر داخل بطری را هم بزنید تا حرارت بطور یکنواخت توزیع شود و به حالت اول بازگردد.

چیزی که باید از همه بیشتر مراقب آن باشید زیادی گرم کردن است. اگر شیر مادر زیاد داغ بشود، نه تنها برخی از مواد مغذی مفید خود را از دست می‌دهد، بلکه ممکن است زبان نوزاد شما را هم بسوزاند. بطری هم خصوصا اگر شیشه‌ای باشد، می‌تواند زیادی داغ بشود و پوست نوزاد را بسوزاند.

توصیه بسیار مهم: هرگز شیر مادر را در مایکروویو گرم نکنید. مایکروویو بصورت نامتوازن گرم می‌کند و ممکن است نقاط داغ ایجاد کند. همچنین اطمینان از این‌که زیادی داغ نشود سخت است.

روش گرم کردن شیر مادر بیرون از خانه

مواقعی پیش می‌آید مجبور هستید بیرون از خانه، بدون امکانات و آسایش منزل به نوازد خود شیر بدهید، مگر آن‌که تصمیم بگیرید هرگز خانه را همراه نوزاد خود ترک نکنید. انتخاب بسیاری از مادران این است که در مکان عمومی مستقیما به نوزادشان شیر بدهند، اما بسیاری نیز بطری‌های پرشده با شیر را همراه می‌برند.

در زیر چند ایده را درباره چگونگی نگهداری شیر مادر، فارغ از این‌که کجا هستید ارائه شده است:

• بطری های آب شده همراه داشته باشید

شیر مادری که یخ آن آب شده را می‌توان تا دو ساعت در دمای محیط اتاق نگه داشت. اگر مدت زمان خروج شما از خانه کوتاه است، بطری شیر را در کیف مخصوص وسایل نوزادتان بگذارید و بیرون بروید.

• یک خنک کننده همراه خود بردارید

اگر قصد دارید مدت زمان زیادی بیرون از خانه باشید، یک راه حل نگهداری برای مدت‌زمان طولانی‌تر را حتما در نظر داشته باشید.

اگر نوزاد شما شیر سرد مادر را می‌خورد، بطری‌ها را در یک خنک کننده حمل کنید. این وسیله شیر شما را تا دوازده ساعت مطمئن و سالم نگهداری خواهد کرد.

• یک گرم کننده سفری همراه خود داشته باشید

اگر نوزاد شما شیر گرم شده مادر را ترجیح می‌دهد، بطری‌ها را در خنک کننده نگه دارید اما از یک گرم کننده بطری برای گرم کردن آن استفاده کنید. همچنین می‌توانید بطری را در یک دستشویی زیر شیر آب گرم نگه دارید یا از گارسون رستوران بخواهید یک لیوان آب گرم برایتان بیاورد.

از قرار دادن شیر مادر در اتومبیل داغ خودداری کنید و همیشه حساب زمانی را که بطری‌ها در دمای محیط اتاق مانده‌اند داشته باشید تا از عدم فساد آن‌ها اطمینان حاصل کنید. همیشه دمای شیر را قبل از دادن آن به نوزاد امتحان کنید.

گرم کننده بطری شیر چیست؟

ممکن است راجع به گرم کننده بطری چیزهایی شنیده باشید، خصوصا دستگاه‌هایی که برای باز کردن یخ و گرم کردن شیر مناسب است. واقعا به آن‌ها نیاز دارید؟ اگر نوزاد شما خیلی ایرادگیر نیست، گرم کننده بطری خیلی برایش تفاوتی ایجاد نمی‌کند. اما اگر در مورد دمای بطری بدقلق است، ممکن است گرم کننده بطری برای گرم کردن راحت و آسان وسیله مناسبی باشد.

شاید بد نباشد پیش از خرید یکی از این گرم کننده‌های بطری درباره آن‌ها تحقیق کنید. برخی از گرم کننده‌ها برای شیر مادر توصیه نمی‌شود و برای شیرخشک‌ بهتر است.

اگر می‌خواهید غذای شیرخوار را وقتی بزرگ‌تر می‌شود هم گرم کنید، خرید این گرم کننده‌های بطری می‌تواند سرمایه‌گذاری خوبی باشد. نگرانی اصلی در مورد گرم کننده‌های بطری زیادی گرم شدن شیر است. حتما تنظیمات آن را بررسی کنید و یاد بگیرید گرم کننده شما چقدر گرم می‌کند.

آزمایش دمای شیر مادر

راحت‌ترین راه برای آزمایش دمای شیر مادر این است که چند قطره از آن را روی قسمت داخلی مچ خود بریزید. باید فقط مقداری گرم باشد، نه این‌که داغ باشد. اگر فکر می‌کنید زیادی داغ است، تصور کنید روی پوست حساس نوزاد چه تاثیری دارد!

می‌توانید خرید یک دماسنج کوچک مخصوص را که برای همین کار طراحی شده است در نظر بگیرید. تنها کاری که باید بکنید این است که بطری را روی یک کفه کوچک بگذارید و دستگاه دمای بطری را به شما می‌گوید.

دمای ایده آل برای بطری شیر مادر حدود ۳۷ درجه سانتیگراد است، یعنی حدود دمای متوسط بدن.

انگشت‌تان را داخل شیر فرو نبرید، یا بطری را به لب‌تان نچسبانید، این کار خطر انتقال میکروب به نوزاد را افزایش می‌دهد.

نگرانی در خصوص داغ شدن زیاد شیر مادر

نگرانی اصلی در مورد داغ شدن زیاد شیر این است که وقتی شیر می‌نوشد یا بطری داغ را لمس می‌کند دهان و پوست حساس نوزاد را بسوزاند.

داغ شدن بیش از حد همچنین به شیر مادر آسیب می‌رساند و بسیاری از مواد مغذی مهمی را که نوزاد شما به آن نیازمند است از بین می‌برد.

اگر به‌طور تصادفی شیر مادر را زیادی داغ کردید، می‌توانید آن‌را خنک کنید و خوردن آن برای نوزاد شما ضرری نخواهد داشت. با این حال، اطمینان حاصل کنید که شیر در مدت دو ساعت مصرف می‌شود.

آیا گرم کردن شیر مادر موجب تغییر در آن می‌شود؟

ممکن است شیر شما بعد از نگهداری و گرم کردن آن متفاوت به‌نظر برسد.

وقتی شیر در یخچال قرار می‌گیرد یا یخ می‌زند، از هم جدا می‌شود. چربی شیر روی مایع می‌ایستد و بقیه آن پایین می‌رود.

تغییر رنگ شیر مادر پس از گرم کردن دوباره آن طبیعی است. ممکن است کمی به سمت آبی، زرد یا حتی قهوه‌ای تغییر رنگ بدهد. این تغییر رنگ به معنی آن نیست که شیر شما مشکلی دارد و خوردن آن هنوز هم برای نوزاد شما مطمئن است.

علائم خراب شدن شیر مادر

زمان‌هایی وجود دارد که ممکن است بطری مدت زیادی بیرون مانده باشد، یا قسمت آب شده شیر در یخچال به‌نظر سالم نرسد. در این شرایط ضروری است که یادمان باشد شیر مادر ممکن است خراب شده باشد.

برای تشخیص خرابی شیر مادر نکاتی کلیدی وجود دارد.

1- دلمه شدن یا به اصطلاح بریدن شیر

درست مشابه شیر گاو، واضح‌ترین نشانه بوی بد و بریدن شیر است. حتی اگر شیر از هم جدا شده باشد، باید به راحتی دوباره مخلوط شود. اگر این اتفاق نیفتاد، ممکن است خراب شده باشد.

2- ترش شدن

اگر نگران هستید شیر شما خراب شده باشد و نشانه‌های دیگر واضح نباشد، آن‌را بچشید. اگر خراب شده باشد، طعم ترشیدگی شدید خواهد داشت.

اگر مطمئن نیستید شیر مورد بحث خراب شده یا نه، بهتر است ریسک نکنید و آن‌را دور بریزید. حتما حواستان باشد که چقدر زمان از آن گذشته است. بسیاری از کیسه‌های فریزر و بطری‌ها قسمتی دارند که می‌توانید روی آن‌ها تاریخ و زمان را بنویسید.

شیری را که قدیمی‌ترین تاریخ را روی خود دارد استفاده کنید. آن‌ها را در فریزر مرتب کنید تا جلوی دست قرار بگیرند و آماده این باشند که اول بیرون بیایند.

توصیه بسیار مهم: حتما شیردوش و بطری‌های خود را تمیز نگه دارید. اگر آن‌ها خوب تمیز نشوند و شیر قدیمی در بطری یا شیردوش باقی بماند، می‌توانند شیر تازه را آلوده کنند.

با دنبال کردن این اصول ایمنی، می‌توانید به راحتی شیر خود را گرم کنید و مطمئن باشید که برنامه شیردهی شما مناسب است و کوچولوی‌تان مواد مغذی را به‌خوبی دریافت می‌کند.

با رعایت دستورالعمل‌های نگهداری و برخی ابزارهای خاص مانند خنک کننده و گرم کننده های بطری، می‌توانید شیر مادر را به راحتی نگهداری و دوباره گرم کنید.

مطالعه بیشتر:

1- نکات مثبت و منفی استفاده از شیردوش برای شیردهی به نوزاد

2- انتخاب بطری شیر مناسب برای نوزاد (بطری از جنس پلاستیک یا شیشه)

3- آموزش پوزیشن های صحیح شیردهی به نوزاد

4- فواید شیردهی پستانی برای مادر و نوزاد

5- 10 فایده تغذیه نوزاد با شیر مادر