علت افسردگی در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری
بارداری و زایمان در زندگی هر مادری موجب شادی و لذتی عمیق می شود، اما گاهی برخی از مادران بجای هیجان، خوشحالی و اشتیاق دچار غم و اندوه می شوند. همانطور که می دانید در دوران بارداری علاوه بر جسم و ظاهر، روح و روان مادر باردار نیز دستخوش تغییرات بسیاری می شود، بیش از حد احساساتی می شود، با کوچکترین دلایل به شدت ناراحت یا گریان می شود و نسبت به هر چیزی واکنش نشان می دهد و یا دمدمی مزاج می شود. در ادامه با علت افسردگی در سه ماهه های مختلف بارداری آشنا خواهید شد.
علت افسردگی در سه ماهه اول بارداری
1- نتیجه مثبت آزمایش
هر خانمی وقتی برای اولین بار جواب آزمایش مثبت بارداری خود را می بیند ممکن است از شدت هیجان دچار تپش قلب شود. ممکن است این لحظه برای برخی از مادران ناراحت کننده باشد یا برخی از آنها با شنیدن این خبر احساس ترس و وحشت کنند.
2- آغاز ترشح هورمون ها
ممکن است قبول این باور سخت باشد، اما بهترین دوست مادر باردار و عاملی که به جنین فرصت زنده ماندن می دهد همین افزایش ترشح هورمون ها در بارداری است. هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی یا hCG هورمونی است که در حین بارداری ترشح می‌شود. ترشح این هورمون در سه ماهه اول بارداری به شدت افزایش می یابد و با پیشرفت بارداری ترشح آن کاهش یافته و حدود ماه چهارم بارداری ترشح آن به حداقل رسیده یا قطع می شود. این هورمون تخمک بارور شده را پس از لانه گزینی در جدار داخلی رحم نگه داشته و تغذیه می کند.
هورمون استروژن و پروژسترون که ترشح آنها در طول نه ماه بارداری افزایش می یابد به حفظ و پایداری بارداری کمک کرده همچنین در ساخت رگ های خونی تغذیه کننده جنین نقش اساسی دارند.
معمولا تحمل ترشح بیش از حد این هورمون ها که فواید بسیاری برای حفظ سلامت جنین دارند، برای شما سخت و دشوار است. به عنوان مثال هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی باعث ویار بارداری می شود و هورمون های استروژن و پروژسترون با تغییر خلق و خو و افسردگی مادر ارتباط مستقیم دارند.
اغلب اوقات استراحت تنها راه حل ممکن نیست. به ویژه اگر ناچار باشید از فرزندان دیگر خود نگهداری کنید. در این شرایط اگر مادر باردار از لحظات خود لذت نبرد، احساس گناه می کند یا تصور می کند مشکلی وجود دارد. به خودتان فرصت دهید! علاوه براین 99.9 درصد مادران باردار برخی از احساسات کنونی شما را تجربه کرده اند.
3- عدم کنترل امور
تا زمانی که باردار نباشید نمی توانید از سختی یا آسانی بارداری صحبت کنید. اگر تصور می کنید فردی هستید که کارهای خود را با برنامه ریزی انجام می دهید و همه چیز را تحت کنترل دارید پس از بارداری و به دلیل ماهیت این دوران، اتفاقات پیش بینی نشده ایی رخ می دهند که همه برنامه ریزی های شما را از بین می برند. ناگهان متوجه می شوید کنترل امور از دست شما خارج شده است و از خود می پرسید چه اتفاقی رخ داد؟
بدون شک مادر باردار نباید برای مدیریت اموری که از کنترل او خارج هستند تلاش کند. تا می توانید بخوابید و استراحت کنید، همچنین برای برآورده کردن نیازهای خود با خانواده، دوستان و اقوام در ارتباط باشید و از حمایت های اجتماعی برخوردار شوید.
علت افسردگی در سه ماهه دوم بارداری
معمولاً در سه ماهه دوم بارداری مادر احساس بهتری دارد زیرا میزان ترشح هورمون hCG به طور چشمگیری کاهش می یابد و با کم شدن میزان ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون بسیاری از علائم آزاردهنده و ویار بارداری از بین می روند. اکنون خود را آماده می کنید تا خبر بارداری را به گوش همه برسانید و دیگران را در شادی خود سهیم کنید. بسیاری از مادران با این نکته موافقند که سه ماهه دوم بارداری به دلیل اولین تکان های جنین در رحم نقطه عطفی در زندگی آنها است و لذتی غیر قابل وصف را با تمام وجود احساس می کنند.
1- آزمایش های نگران کننده
در شرایطی که در حال رویا پردازی هستید و به روزهای شیرین و لذت بخش آینده فکر می کنید ناگهان اتفاقی همه رویاهای شیرین شما را خراب می کند. البته ممکن است اتفاقی هم رخ ندهد. پس خود را برای هر چیزی آماده کنید. زیرا ممکن است در معرض برخی محرک های استرس زا قرار گیرید.
ممکن است بین هفته 15 تا 17 بارداری پزشک انجام چند آزمایش خون را تجویز کند، این آزمایش ها برای تشخیص و ارزیابی میزان احتمال وجود برخی نقص های مادرزادی مانند سندرم داون انجام می شوند. جواب آزمایش ها هرگز کامل و دقیق نیستند. اگر جواب آزمایش احتمال خطر را بیش از حد طبیعی نشان دهد شما باید آزمایش آمنیوسنتز یا نمونه برداری از پرزهای جفتی را انجام دهید. این آزمایش ها احتمال وجود نقص های مادرزادی را دقیق تر نشان می دهند اما در عین حال خطر سقط جنین را نیز به همراه دارند.
بنابراین قبل از هر گونه تصمیم گیری، باید بر اساس نوع شخصیتی که دارید میزان ظرفیت پذیرش خود را در نظر بگیرید و در صورت نیاز آن را تغییر دهید زیرا ممکن است پس از دریافت جواب آزمایش وحشت زده شوید و مسیر بارداری شما تغییر کند.
2- ارتباط کمرنگ با همسر
بیشتر مردان در دوران بارداری همسرشان توجه لازم را به همسر خود ندارند و ارتباط آنها در این دوران دچار مشکل می شود و معمولاً این دوره ویژه و خاص را به شکل دیگری سپری می کنند. متاسفانه در بسیاری از خانواده ها حتی رابطه جنسی در دوران بارداری کاهش می یابد و یا بطور کامل متوقف می شود. بهتر است بدانید در تمامی مراحل بارداری می توانید رابطه جنسی داشته باشید و ارتباط عاطفی خود را با همسرتان تقویت کنید. این کار نه تنها برای حفظ پیوند عاطفی بین شما و همسرتان مفید است بلکه به سلامت بارداری و جنین نیز کمک می کند.
عدم توانایی مادر باردار در کنترل شکل ظاهری و اندام خود نگرانی بزرگ دیگری است که مادر در این دوران آن را تجربه می کند. همچنین پزشک ناخواسته با محدود کردن شما در خوردن و کنترل افزایش وزن برای پیشگیری از ابتلاء به بیماری هایی مانند دیابت بارداری شرایط را برای شما سخت تر می کند. حقیقت این است که برخی از مادران باردار افزایش وزن زیادی پیدا می کند. اما فراموش نکنید که پس از زایمان با ورزش و رژیم غذایی درست می توان به وزن طبیعی قبل از بارداری خود برگشت.
علت افسردگی در سه ماهه سوم بارداری
زمان زیادی تا دیدن نوزادتان باقی نمانده است! ممکن است تحمل این مدت برای شما و بسیاری از مادران باردار سخت باشد. ولی متاسفانه انتظار تنها کاری است که باید انجام دهید.
1- خستگی بیش از حد
در ماه های آخر بارداری بسیار سنگین شده اید، وزن شما در شرایط ناراحت کننده ایی قرار دارد. از درد و کم خوابی رنج می برید علاوه براین ترشح هورمون هایی که باعث آشفتگی خلق و خوی شما می شوند، نیز افزایش می یابند. در چند ماه آخر ممکن است دیگران اصرار کنند تا اجازه دهید شکم برآمده تان را نوازش کنند و یا ناخواسته برای تولد نوزاد توصیه های فراوانی کنند، ممکن است دست ها و پاهای شما ورم کرده باشند، بدخواب شده باشید، تمامی این ها می توانند شما را عصبی تر و حساس تر کنند.
با نزدیک تر شدن به زمان زایمان، استرس و شاید ترس بیشتری به سراغ شما بیاید. " عصبی اما امیدوار" توصیفی است که بیشتر مادران درباره تجربه روزهای پایانی بارداری و زایمان خود بیان می کند.
در ماه آخر بارداری میزان ترشح هورمون استروژن و پروژسترون به حداکثر می رسد و در نتیجه خلق و خوی شما نیز تغییر می کند. اکنون شما باید فقط مراقب سلامت خود باشید و انرژی خود را صرف اثبات چیزی به خودتان یا خانواده خود نکنید. اگر خسته هستید به رختخواب رفته و بخوابید. ممکن است نتوانید چند ساعت پشت سر هم بخوابید ولی خواب منقطع و کوتاه بهتر از نخوابیدن است.
صبر داشته باشید. این دوران با همه سختی هایش به پایان می رسد و زندگی دیگری آغاز می شود.
مطالعه بیشتر:
1- آیا افسردگی بارداری به جنین آسیب می‌رساند؟
2- آیا افسردگی بارداری قابل درمان است؟
3- شناخت علائم و درمان افسردگی دوران بارداری (baby blues)
4- چگونه با افسردگی پس از سقط جنین کنار بیاییم؟
