اگر آمپول روگام نزنیم چه می شود وگروه خونی مثبت و منفی چیست؟
بدون شک هر آزمایش و دارویی که پزشکتان در دوران بارداری برای شما تجویز می کند، براساس شواهد و مدارک علمی تعیین شده است که ممکن است شما از آنها اطلاعی نداشته باشید. یکی از توصیه های ضروری برای مادرانی که گروه خونی منفی دارند، تزریق آمپول روگام در خلال بارداری و در ساعاتی مشخص بعد از زایمان است. در این میان تعداد بسیار زیادی از مادران می پرسند که اگر آمپول روگام نزنیم چه می شود؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا اهمیت فاکتور RH را در گروه خونی برای شما توضیح می دهیم تا بتوانید هرچه بهتر این مفهوم را درک کنید.
گروه خونی مثبت و منفی چیست؟
مثبت هستید یا منفی؟ وقتی صحبت از فاکتور Rh شما میشود، دانستن مثبت یا منفی بودن آن خصوصاً در بارداری اهمیت بالایی دارد.
فاکتور Rh پروتئینی است که در بعضی از افراد توسط گلبول‌های قرمز حمل میشود و در برخی دیگر این پروتئین وجود ندارد. اگر پروتئین و فاکتور RH را داشته باشید گروه خونی شما مثبت هستید. اگر اینگونه نباشد، شما جزء تقریباً 15 درصد افرادی هستید که Rh منفی دارند و ممکن است در دوران بارداری به یک روش ساده اما مؤثر برای محافظت از خود و جنینتان نیاز داشته باشید.
ناسازگاری Rh چیست؟
ناسازگاری Rh زمانی پیش می‌آید که یک مادر Rh منفی و جنینش Rh مثبت باشد. این موضوع میتواند در دوران بارداری مشکلاتی ایجاد کند. یک توضیح کوتاه زیست شناسی میتواند به توضیح دلیل این موضوع کمک کند:
هر سلول بدن ساختارهای بی‌شماری از جمله آنتی ژن‌ها دارد. یکی از این آنتی ژن‌ها که اغلب در سطح گلبول‌های قرمز خون یافت میشود فاکتور Rh است.
بیشتر افراد فاکتور Rh را به ارث می‌برند، در حالی که برخی دیگر از افراد فاقد آن هستند و به اصطلاح Rh منفی دارند. این که آیا شما Rh مثبت هستید یا Rh منفی اهمیتی ندارد، به جز وقتی که باردار شوید.
اگر یک مادر Rh منفی جنین Rh مثبت داشته باشد یعنی فاکتور Rh را از پدر به ارث برده باشد، گلبول‌های قرمز مادر با خون جنین مطابقت ندارند. در این شرایط اگر سلول‌های خونی Rh مثبت جنین وارد گردش خون مادر شوند، سیستم ایمنی بدن مادر آنها را "بیگانه" قلمداد کرده و با واکنش ایمنی طبیعی، آنتی بادی‌ها را بسیج می‌کند تا به این عامل خارجی حمله کنند. این موضوع به ناسازگاری Rh معروف است.
آزمایش فاکتور Rh برای چه کسانی و چه زمانی انجام میشود؟
فاكتور Rh تمام خانم‌های باردار با استفاده از نمونه‌های خون گرفته شده از ورید بازو، در اولین مراجعه به متخصص در دوران بارداری آزمایش میشود.
اگر گروه خونی مادر مثبت باشد
اگر همانند 85 درصد جمعیت Rh خانم مثبت باشد مسئله ناسازگاری وجود نخواهد داشت. در این شرایط چه Rh جنین مثبت باشد چه منفی، هیچ آنتی ژن خارجی روی گلبول‌های قرمز جنین وجود ندارد که سیستم ایمنی بدن مادر را تحریک به حمله علیه خود کند.
اگر گروه خونی مادر منفی باشد
اگر Rh منفی باشد، rh پدر آزمایش میشود .اگر rh شریک زندگی منفی باشد، rh جنین نیز منفی خواهد بود و این بدان معنی است که بدن مادر، جنین را عاملی خارجی نمی‌داند. اما اگر Rh شریک زندگی مثبت باشد، چون احتمال مثبت بودن rh جنین بالاست موضوع ناسازگاری بین خون مادر و جنین پیش می‌آید. این ناسازگاری معمولاً در اولین بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند، زیرا هنوز آنتی بادی برای فاکتور Rh جنین وجود ندارد اما با یک بار واکنش ایمنی در بارداری یا زایمان (یا سقط جنین) نخست، آنتی بادی‌ها ساخته می‌شوند. در این شرایط اگر خانم برای بار دوم باردار شود و جنینش rh مثبت باشد مشکلات آغاز خواهد شد. در حاملگی بعدی، این آنتی بادی‌ها به طور بالقوه می‌توانند از جفت وارد گردش خون جنین شده و به گلبول‌های قرمز جنین حمله کنند و باعث کم خونی بسیار خفیف (در صورت پایین بودن سطح آنتی بادی مادر) یا آنمی بسیار جدی (در صورت زیاد بودن) در جنین شوند.
درمان ناسازگاری خونی با آمپول روگام
مهمترین عامل در محافظت از جنین در هنگام ناسازگاری Rh جلوگیری از ایجاد آنتی بادی در بدن مادر است. بیشتر پزشکان از یک استراتژی دو جانبه استفاده می‌‌کنند.
آمپول روگام در چند هفتگی تزریق می شود؟
در هفته 28 بارداری، اگر Rh منفی باشد، آمپولی به عضله بازو یا به پشت به نام گلوبولین ایمنی تزریق میشود تا از تولید آنتی بادی جلوگیری شود. اگر آزمایش خون نشان دهد Rh جنین مثبت است، طی 72 ساعت پس از زایمان، دوز دیگری از این دارو تجویز خواهد شد. اگر Rh جنین منفی باشد، هیچ درمانی لازم نیست.
بعد از هر آزمایش ژنتیکی که میتواند منجر به اختلاط خون مادر و جنین شود، مانند نمونه گیری ویلوس کوریونی (CVS) یا آمنیوسنتز نیز تزریق روگام باید انجام شود. خونریزی واژینال یا تروما در دوران بارداری، سقط جنین، حاملگی خارج رحمی و سقط جنین از دیگر مواردی هستند که در پی آنها خون جنین ممکن است وارد جریان خون خانم باردار شود، بنابراین تزریق روگام لازم است تا در بارداری‌های بعدی مشکلاتی ایجاد نشود.
اگر از نظر Rh منفی هستید و در دوران بارداری قبلی برایتان آمپول روگام تجویز نشده باشد و آزمایشات نشان دهد که در بدنتان آنتی بادی‌های Rh ایجاد شده که قادر به حمله به جنین Rh مثبت است، می‌توانید از آمنیوسنتز یا آزمایش خون غیرتهاجمی برای بررسی نوع خون جنین استفاده کنید.
اگر جنین Rh منفی باشد، مادر باردار و جنینش گروه خونی سازگار دارند و هیچ دلیلی برای نگرانی یا درمان وجود ندارد.
اما اگر جنین Rh مثبت باشد و با گروه خونی مادر ناسازگار باشد، آزمایشات سونوگرافی هر هفته یا دو هفته یکبار برای ارزیابی وضعیت جنین انجام میشود. با مشاهده کم خونی، انتقال خون منفی Rh به جنین لازم است. این کار از طریق یک سوزن کوچک که در بند ناف جنین قرار می‌گیرد انجام میشود. این تزریق بسیار مؤثر و همراه با نتایج عالی است.
خوشبختانه استفاده از آمپول روگام، نیاز به انتقال خون در حاملگی‌های ناسازگار با Rh را به کمتر از 1 درصد کاهش می‌دهد.
ناسازگاری‌های خونی دیگر
ناسازگاری مشابهی میتواند با سایر عوامل خون مانند آنتی ژن كل (kell) ایجاد شود، اگرچه احتمال این موضوع كمتر از ناسازگاری Rh است.
در غربالگری استاندارد که بخشی از اولین آزمایش معمول خون در دوران بارداری است، متخصص حضور آنتی بادی‌های در گردش در خون مادر را مورد بررسی قرار می‌دهد. در صورت یافتن این آنتی بادی‌ها، همسر خانم نیز آزمایش میشود تا مشخص شود آیا وی هم مثبت است یا خیر. در این حالت مدیریت و درمان همانند ناسازگاری Rh است.
بیشتر بدانید:
1- زمان تزریق آمپول روگام در بارداری با گروه خونی o منفی
2- زمان دقیق تزریق و عوارض آمپول روگام (آنتی D)
3- ناسازگاری Rh جنین و مادر (ناسازگاری خون جنین و مادر)
4- گروه خونی O منفی در بارداری ، آمپول رگام کی تزریق شود؟
منبع: whattoexpect
