بهترین روش اندازه گیری تب کودکان در سنین مختلف چیست؟
اگر شما هم فرزندی در خانه دارید باید این را بدانید که در صورت بروز تب در شیرخواران با سن کمتر از 6 ماه، می بایست در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اما در صورت تب کردن کودکان بزرگتر، کمی صبورتر باشید، چون می توان آن ها را در خانه درمان کرد، البته به شرطی که مقدار تب او مدام زیر نظر باشد به همین سبب باید روش های مختلف اندازه گیری تب کودکان را متناسب با سن آنها بدانید. با این وجود اگر در این کودکان هم تب بیش از 72 ساعت طول بکشد، مراجعه به پزشک الزامی است. در ادامه این مقاله قصد داریم در مورد نحوه اندازه گیری تب کودکان با شما صحبت کنیم و بگوییم که کدام روش اندازه گیری تب در کودکان برای چه سنی مناسبتر است.
چه روش هایی برای اندازه گیری تب کودکان و نوزادان وجود دارد؟
روش های مختلفی برای اندازه گیری دمای بدن بچه ها وجود دارند:
- روش رکتال (سنجش از طریق راست روده یا "مقعد")
- روش دهانی (از طریق دهان)
- روش زیر بغل (از طریق زیر بغل)
- روش شریان گیجگاهی (از طریق پیشانی)
- روش تمپان (از طریق گوش)
از کدام روش برای اندازه گیری تب کودکان بهتر است؟
این احتمالا سؤال بسیاری از والدین است که چه روشی برای سنجش درجه حرارت بدن دلبندشان بهتر و دقیق تر است. برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم که انتخاب روش مناسب به سن فرزند شما بستگی دارد و آنچه که بیش از هر چیز اهمیت دارد این است که روش اندازه گیری دقیق و با کمترین میزان خطا باشد. برای اینکه بتوانید در این مورد تصمیم گیری کرده و مناسب ترین روش را انتخاب کنید، می توانید از این نمودار کمک بگیرید:
روش پیشنهادی | سن |
انتخاب اول: رکتوم (برای خواندن دقیق) انتخاب دوم: اندازه گیری تب نوزاد از زیر بغل | از زمان تولد تا 2 سال |
انتخاب اول: رکتوم (برای خواندن دقیق) انتخاب دوم: گوش، زیر بغل | بین 2 تا 5 سال |
انتخاب اول: دهانی (برای خواندن دقیق) انتخاب دوم: گوش، زیر بغل | بزرگتر از 5 سال |
نکات مربوط به اندازه گیری تب کودکان
برای اندازه گیری تب کودکان از دماسنج های جیوه ای استفاده نکنید. زیرا در صورت شکستن، ممکن است در معرض ماده سمی درون آن قرار بگیرید.
- از دماسنج خوراکی برای گرفتن دمای مقعد استفاده نکنید. این قانون در مورد دماسنج مقعدی هم صادق است، یعنی اینکه نباید از دماسنج مقعدی برای گرفتن دمای دهان استفاده کنید.
- دماسنج دیجیتال هم برای اندازه گیری دمای رکتوم و هم برای سنجش دما از طریق دهان قابل استفاده است. این نوع از دماسنج از پلاستیک نشکن ساخته شده، به آسانی خوانده می شود و دما را به سرعت اندازه گیری می کند.
- محصولات مربوط به اندازه گیری دمای شریان گیجگاهی (از طریق قرار دادن دماسنج بر روی پیشانی فرزندتان) در خانه، به اندازه کافی دقیق و قابل اعتماد نیستند.
- نوارهای مخصوص تب برای اندازه گیری تب کودکان توصیه نمی شوند، زیرا قرائت دقیق ندارند.
از آنجا که تب، خصوصا تب با درجه بالا می تواند عوارض جبران ناپذیری را برای بچه ها به دنبال داشته باشد، بنابراین اندازه گیری تب کودکان باید بدون خطا انجام گیرد. برای اینکه دقیقاً از درجه حرارت بدن فرزند دلبند خود مطلع شوید، باید اطمینان حاصل کنید که این کار به درستی انجام شده است. در ادامه ما نحوه کار با دماسنج و روش های مختلف اندازه گیری را برایتان توضیح می دهیم:
رکتوم
اگرچه بسیاری از والدین با این روش راحت نیستند، اما اندازه گیری تب کودکان از طریق مقعد، دقیق ترین روش برای اطمینان از این است که هیچ میزان تبی از چشمتان دور نمی ماند.
- دماسنج را با آب خنک و صابون تمیز کرده و به خوبی بشویید.
- نوک نقره ای دماسنج را با ژله پترولیوم (مانند وازلین) بپوشانید.
- زانوهای فرزندتان را خم کرده و او را بر روی پشتش قرار دهید.
- دماسنج را به آرامی در حدود 2.5 سانتی متر (1 اینچ) درون رکتوم (مقعد) وارد کنید، و آن را با انگشتان خود نگه دارید.
- بعد از گذشت حدود 1 دقیقه، صدای بوق دماسنج را می شنوید.
- در این زمان دماسنج را برداشته و درجه حرارت درج شده بر روی آن را بخوانید.
- در نهایت دماسنج را تمیز کنید تا برای استفاده بعدی آماده باشد.
دهان
اندازه گیری تب کودکان از طریق دهان، برای کودکان زیر 5 سال توصیه نمی شود، زیرا نگه داشتن دماسنج به مدت طولانی زیر زبان برای این بچه ها کار سختی به شمار می رود.
- دماسنج را با آب خنک و صابون تمیز کرده و به خوبی بشویید.
- نوک دماسنج را با احتیاط زیر زبان فرزند خود قرار دهید.
- دهان کودک دلبندتان خود را بسته نگه داشته و اجازه دهید تا دماسنج برای حدود 1 دقیقه آنجا بماند تا صدای بوق آن را بشنوید.
- در این زمان دماسنج را برداشته و درجه حرارت درج شده بر روی آن را بخوانید.
- در نهایت دماسنج را تمیز کنید تا برای استفاده بعدی آماده باشد.
زیر بغل
از روش زیر بغل (ناحیه آگزیلاری) معمولاً برای بررسی تب در نوزادان تازه متولد شده، شیرخواران و کودکان خردسال استفاده می شود، البته که این روش به اندازه سنجش حرارت از طریق مقعد دقیق نیست. بنابراین اگر دمای زیر بغل تب را نشان نمی دهد اما فرزند شما احساس گرما کرده و ناخوش احوال به نظر می رسد، درجه حرارت بدن او را از طریق مقعد اندازه گیری کنید.
برای اندازه گیری درجه حرارت بدن در این روش می توانید از دماسنج مقعدی و یا دهانی استفاده کنید.
- دماسنج را با آب خنک و صابون تمیز کرده و به خوبی بشویید.
- نوک دماسنج را در مرکز زیر بغل فرزند خود قرار دهید.
- اطمینان حاصل کنید که بازوی وروجک دوست داشتنی شما به صورت کاملاً محکم بر روی بدن او جمع شده است.
- برای حدود 1 دقیقه دماسنج را در آنجا نگه دارید تا زمانی که "بوق" آن را بشنوید.
- در این زمان دماسنج را برداشته و درجه حرارت درج شده بر روی آن را بخوانید.
- در نهایت دماسنج را تمیز کنید تا برای استفاده بعدی آماده باشد.
گوش
گرچه اندازه گیری درجه حرارت به این روش به سرعت پاسخ می دهد، اما روش گوش (اندازه گیری دما از طریق پرده تمپان)، خیلی دقیق نبوده و حتی در صورت دنبال کردن صحیح دستورالعمل های سازنده، ممکن است دمای بدن را خیلی پایین تر از آنچه که واقعا هست، نشان دهد. این روش به اندازه اندازه گیری دمای رکتوم قابل اعتماد و دقیق نیست.
به یاد داشته باشید که در هر بار استفاده، نوک ترمومتر را تمیز کرده و بعد از آن استفاده کنید. حتما دستورالعمل های سازنده را با دقت دنبال کنید.
- گوش را به آرامی گرفته و آن را به عقب بکشید. این کار کمک می کند تا مجرای گوش صاف شده و در داخل گوش یک مسیر واضح تا لاله گوش ایجاد شود.
- دماسنج را به آرامی وارد مجرای گوش کنید و آن را تا جایی داخل ببرید که کانال گوش کاملاً بسته شود.
- دکمه ترمومتر را فشار دهید و آن را برای یک ثانیه نگه دارید.
- در این زمان دماسنج را برداشته و درجه حرارت درج شده بر روی آن را بخوانید.
درجه حرارت طبیعی بدن چقدر است؟
نمودار زیر به شما می گوید که آیا فرزندتان تب دارد یا خیر. دامنه دمای طبیعی متفاوت است و به روشی بستگی دارد که به کمک آن درجه حرارت را اندازه گیری می کنید.
محدوده دمای طبیعی | روش اندازه گیری |
36.6 درجه سانتیگراد تا 38 درجه سانتیگراد (97.9 درجه فارنهایت تا 100.4 درجه فارنهایت) | رکتوم (مقعد) |
35.5 درجه سانتیگراد تا 37.5 درجه سانتیگراد (95.9 درجه فارنهایت تا 99.5 درجه فارنهایت) | دهان |
36.5 درجه سانتیگراد تا 37.5 درجه سانتیگراد (97.8 درجه فارنهایت تا 99.5 درجه فارنهایت) | زیر بغل |
35.8 درجه سانتیگراد تا 38 درجه سانتیگراد (96.4 درجه فارنهایت تا 100.4 درجه فارنهایت) | گوش |
اگر شما پدر و مادر یک کوچولوی دوست داشتنی هستید، این نکته را به خاطر بسپارید که میزان درجه حرارت و شدت تب فرزندتان به شما نمی گوید که بیماری او چقدر جدی است. گاهی اوقات یک کودک مبتلا به عفونت خفیف ممکن است تب بالا داشته باشد، در حالی که ممکن است کودک دیگری با عفونت شدید اصلاً تب نداشته باشد. در واقع این نحوه عملکرد دلبند شما است که نشانه دقیق تری در نظر گرفته شده و ما را از حال او مطلع می کند.
اگر فرزندم تب داشته باشد، چه کاری می توانم انجام دهم؟
دست و پای خود را گم نکنید، فرزند شما اولین بچه ای در جهان نیست که دچار تب و بیماری می شود و شما هم اولین والدین جهان نیستید که چنین اتفاقی را تجربه می کنید. پس در قدم اول آرامش خود را حفظ کنید.
دلبند خود را در وضعیت راحتی نگه دارید و مایعات زیادی به او بدهید تا به دلیل کم آب شدن، درجه حرارت بدن او بالاتر نرود.
در گام بعدی، اگر فرزندتان تب دارد، برای کمک به کاهش دمای بدن، پتو را کنار زده و لباس های اضافی را از تن او در بیاورید تا گرما از بدنش خارج شود. البته به یاد داشته باشید که همه لباس های کودک خود را در نیاورید، زیرا ممکن است ناگهان بیش از حد احساس سرما کرده و شروع به لرزیدن کند، که خود این اتفاق باعث گرم شدن بیشتر بدن او و افزایش مجدد درجه حرارت خواهد شد.
برخلاف باورهای عوامانه و قدیمی، قرار دادن بچه ها در آب ولرم، ریختن الکل در تشت پاشویه و مالش دادن بدنش توصیه نمی شود.
فراموش نکنید که برای کاهش درجه حرارت بالای فرزندتان، همیشه به دارو نیاز نیست. در حقیقت، بهترین دلیل برای دادن دارو به بچه ها کاهش تب نیست، بلکه تسکین دردهای آن ها است.
استامینوفن (مانند تایلانول، تمپرا، پانادول و دیگران) داروی مناسبی برای تب است. مگر اینکه دکتر شما خلاف آن را تجویز کرده باشد. شما می توانید دوز توصیه شده روی بسته را هر 4 ساعت به دلبندتان بدهید تا دمای بدن او کاهش یابد. با دادن دارو به این شکل، تب بچه ها معمولاً در عرض 1 ساعت پایین می آید. اما گاهی اوقات ممکن است تب دوباره افزایش یابد. اگر این اتفاق بیفتد، لازم است دارو در زمان توصیه شده تکرار شود. به یاد داشته باشید که در طی 24 ساعت بیش از 5 دوز از داروی ذکر شده را به فرزندتان ندهید.
همچنین می توانید به فرزند خود ایبوپروفن بدهید که در محصولاتی مانند ادویل و موترین یافت می شود. برای دادن این دارو به فرزندتان، دستورالعمل های موجود در بسته را حتماً دنبال کنید. ایبوپروفن را می توان هر 6 تا 8 ساعت و حداکثر 4 بار در یک دوره 24 ساعته به بچه ها داد. هرگز از میزان دوز توصیه شده فراتر نروید.
ایبوپروفن را فقط در صورتی می توانید به فرزندتان بدهید که به خوبی مایعات مصرف می کند و بدنش کم آب نیست.
- بدون صحبت قبلی با پزشک، هرگز به شیرخواران زیر 6 ماه ایبوپروفن ندهید.
بین استفاده از استامینوفن و ایبوپروفن جایگزینی قائل نشوید، زیرا این امر می تواند منجر به بروز اشتباه در دادن دوز دارو شود.
به علاوه توجه به این نکته الزامی است که به کودک یا نوجوان مبتلا به تب، نباید آسپرین [استیل سالیسیلیک اسید (ASA)] داده شود. اگر تب به دلیل آبله مرغان، آنفلوانزا یا برخی دیگر از عفونت های ویروسی ایجاد شده باشد، مصرف آسپرین می تواند خطر سندرم ری (Reye’s syndrome) را افزایش دهد. سندرم ری یک بیماری بسیار جدی و در عین حال نادر است که می تواند به کبد و مغز آسیب جدی برساند. این بیماری به ویژه در بچه های بین 4 تا 12 سال بسیار رایج است.
تا با در نظر گرفتن این نکات، اگر بعد از اندازه گیری تب کودکان فرزندتان چنینی علائمی را داشت، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- تب دارد و سن او کمتر از 6 ماه است.
- بیش از 72 ساعت است که تب دارد.
- بیش از حد بدقلق، آشفته و یا تحریک پذیر است.
- بیش از حد خواب آلوده و بی حال است یا به محرک ها مانند صدای شما پاسخی نمی دهد.
- به طور مداوم خس خس یا سرفه می کند.
- همراه با تب، بثورات پوستی و یا سایر علائم بیماری که شما را نگران می کند، ظهور یافته اند.
مطالعه بیشتر:
درجه حرارت طبیعی بدن کودک چقدر باید باشد؟
روش اندازه گیری دمای بدن نوزاد و کودکان چگونه است؟
درمان خانگی تب کودکان و علت ایجاد کننده تب کودک چیست؟
روش های اندازه گیری دمای بدن و استفاده از داروهای تب بر در نوزادان
