علت واریکوسل چیست و علائم واریکوسل چیست؟
واریکوسل بزرگ شدن رگ بیضه و استرکتوم یا کیسه بیضه را می گویند که معمولاً در سمت چپ گاهاً در دو طرف کیسه بیضه و به ندرت در بیضه راست مشاهده می شود. احتمال زیاد با واریس پا آشنا هستید. در واریکوسل نیز همانند رگهای واریسی، دریچه ورید که به گردش خون به سمت بالا و به قلب کمک می کند، عملکردی ندارد. در این صورت، خون در منطقه جمع شود و ممکن است به تورم، کوچک شدن بیضه ، ناباروری و گاهی درد منجر گردد.
آیا واریکوسل شایع است؟
واریکوسل نسبتاً شایع است و در 15٪ مردان رخ می دهد. در حقیقت، اصلی ترین دلیل ناباروری در مردان به شمار می آید که در 40٪ مردان با تعداد کم اسپرم مشاهده می شود. واریکوسل قابل درمان است و تا زمانی که سایر مشکلات باروری برای خانم یا آقا وجود نداشته باشد، باروری بدون درمان اضافی صورت می گیرد.
آیا با درمان واریکوسل امکان باردری وجود دارد؟
با این وجود، این که آیا درمان واریکوسل موفقیت بارداری را در همه موارد افزایش می دهد یا خیر، جای تردید وجود دارد. بهبود میزان بارداری بر اساس برخی مطالعات تائید و در مواردی رد شده است. پژوهشگران در بررسی انجام شده در سال ۲۰۱۶ درمان واریکوسل را یکی از راه های موثر در مشکلات ناباروری آقایان می دانند. می توان با مشورت یک متخصص ارولوژی یا دستگاه تناسلی در مورد اثر بخش بودن درمان واریکوسل به نتیجه منطقی دست یافت.
علائم واریکوسل چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟
اکثر آقایان تنها با وقوع ناباروری و پیگیری علت آن به وجود واریکوسل پی می برند. نتیجه غیرطبیعی آزمایش اسپرم و معاینه پزشک مشکل واریکوسل را آشکار می سازد. برخی از آقایان علاوه بر ناباروری، علائم یا نشانه هایی را تجربه می کنند:
• درد مبهم یا احساس سنگینی در بیضه به ویژه بعد از ورزش
• تورم یا توده ای در کیسه بیضه
• یک بیضه به طور قابل توجهی کوچکتر از دیگری است
واریکوسل با معاینه پزشک قابل تشخیص است. متخصص اورولوژی از بیمار می خواهد که بایستد و برای معاینه کیسه بیضه، عضلات خود را منقبض کند. در صورت وجود مشکل، واریکوسل بزرگ تر و آشکار می شود. همچنین در برخی موارد بدون انقباض و فشار بر عضلات نیز می توان به وجود واریکوسل پی برد. پزشک ممکن است بیمار را در حالت درازکش نیز معاینه کند. واریکوسل در موقعیت افقی ناپدید می شود.
ممکن است واریکوسل وجود داشته باشد ولی در معاینه فیزیکی مشخص نشود و سونوگرافی تجویز گردد. اما واریکوسل در این اندازه معمولاً بر اساس تحقیقات ارتباطی با ناباروری ندارد و تحت درمان قرار نمی گیرد.
اگر معاینه جسمی کامل باشد، یا توده بیضه واریکوسل تشخیص داده نشود، پزشک سونوگرافی بیضه تجویز می کند. در عین حال که واریکوسل اگر با درد و ناباروری همراه نباشد، معمولاً بی خطر تلقی می شود، اما هر توده ای روی کیسه بیضه را نباید واریکوسل تصور کرد. توده ممکن است مسئله جدی تری باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
چگونه واریکوسل ممکن است باعث ناباروری شود؟
وجود واریکوسل با کاهش تعداد اسپرم، افزایش دی ان ای آسیب دیده در اسپرم مورفولوژی یا شکل ضعیف اسپرم و حرکت ضعیف اسپرم همراه باشد. دقیقاً مشخص نیست که چرا واریکوسل باعث ناباروری می شود، اما نظریه هایی در این زمینه وجود دارد. مشهورترین نظریه این است که خون جمع شده دمای کلی را در بیضه و کیسه بیضه افزایش می دهد. افزایش دمای کیسه بیضه می تواند به اسپرم آسیب برساند. نظریه دیگر می گوید که گردش خون ضعیف منجر به افزایش سطح سموم و به نوبه خود منجر به ضعف سلامت منی خواهد شد. نظریه دیگر حاکی از آن است که افزایش فشار بیضه به سلامت منی آسیب می رساند. اکسیژن رسانی ضعیف بیضه ها نیز به عنوان یک نظریه دیگر مورد بررسی قرار می گیرد.
علل و عوامل خطر واریکوسل چیست؟
در مورد علل واریکوسل، اطلاعات قطعی در دست نیست. این بیماری می تواند اولین بار در بلوغ ظاهر شود و بیشتر در مردان 15 تا 30 ساله قابل رؤیت است. اضافه وزن خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش دهد.
آیا درمان واریکوسل ممکن است؟
درمان یا عدم درمان واریکوسل به اندازه واریکوسل، بروز درد، وجود یا عدم وجود عوامل دیگر ناباروری و برنامه پیشنهادی درمان ناباروری بستگی دارد. از آنجا که درمان واریکوسل به سرعت نتیجه نمی دهد، سن خانم را نیز باید در نظر گرفت.
چنانچه به عنوان مثال، درمان IVF به دلیل ناباروری فاکتورهای زنانه مورد نیاز باشد، درمان برای بهبود واریکوسل توصیه نمی شود. همچنین اگر در آزمایش منی، اسپرم وجود نداشته باشد یعنی در صورت آزواسپرمی، درمان واریکوسل لازم نیست. آزواسپرمی به دلیل انسداد در اندام های تولید مثل مردان ایجاد نمی شود. پژوهش سال 2018 نشان می دهد که درمان واریکوسل در این مورد ارزشمند است و مردانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند ممکن است برای بازیابی اسپرم برای آی وی اف به تی ای اس ای یا استخراج اسپرم بیضه) نیاز داشته باشند.
از طرف دیگر، اگر هیچ عامل ناباروری دیگری وجود نداشته و تعداد اسپرم به طور غیرطبیعی کم باشد یعنی بیشتر از آنچه که بگوئیم اسپرمی وجود ندارد، می توان درمان را انجام داد.
درمان واریکوسیل عبارتند از:
• جراحی میکروسکوپی واریکوسلکتومی: این جراحی بسیار ماهرانه انجام می شود و به این روش است که یک برش منفرد از طریق کشاله ران یا زیر آن، حدود یک اینچ بالاتر و در کنار آلت تناسلی، ایجاد می گردد. برای کمک به ترمیم از میکروسکوپ استفاده می کنند. این روش جراحی دارای کمترین خطرات و کمترین زمان بهبودی است.
• واریکوسلکتومی لاپاراسکوپی: در این حالت ترمیم از طریق شکم انجام می گیرد. به دلیل افزایش خطر و زمان بهبودی طولانی تر به ندرت انتخاب می شود.
• درمان آمبولیزاسیون زیرپوستی: این روش که به آن سایش رادیولوژیک نیز می گویند، یک روش غیرجراحی است که خطرات و درد کمتری دارد. در این روش رادیولوژیست برای بستن رگهای مشکل زا از قطعات کوچکی به نام کویل یا تزریق الکل استفاده می کند. رادیولوژیست باید کاملاً آگاه باشد. در مورد موفقیت طولانی مدت این روش درمانی اختلاف نظر وجود دارد.
همه این روش های درمانی دارای درجاتی از خطر هستند، آمبولیزاسیون از راه پوست کمترین خطر و ترمیم جراحی لاپاراسکوپی بیشترین میزان خطر را دارد. حتماً قبلاً در مورد تمام امکانات درمانی از جمله اطلاعات کامل در مورد خطرات، میزان موفقیت و زمان بهبودی با پزشک مشورت کنید.
میزان موفقیت در افراد مختلف متفاوت است، اما برخی تحقیقات نشان داده اند که وضعیت منی در بیش از دو سوم بیماران بهبود یافته است. همچنین 30 تا 50 درصد زوجین پس از جراحی به طور طبیعی، باردار شدند.
البته توجه داشته باشید که با توجه به طول عمر منی، سه تا چهار ماه بعد از درمان واریکوسل طول می کشد تا سلامت منی به دست آید. پزشک سه تا چهار ماه پس از ترمیم، آزمایش مایع منی را برای پی بردن به موفقیت درمان تجویز می کند. بارداری شش تا دوازده ماه بعد از درمان رخ خواهد داد.
مطالعه بیشتر:
آیا واریکوسل خفیف در یکی از بیضه ها باعث ناباروری می شود؟
چه مدت بعد از عمل واریکوسل می توان برای بارداری اقدام نمود؟
عوامل ایجاد بیماری واریکوسل چیست و چگونه تشخیص میدهند؟
