متروپلاستی،خطرات و عوارض متروپلاستی چیست؟

رحم دو شاخ و اثرات آن بر باروری

رحم دو شاخه یا رحم دو شاخ (Bicornuate Uterus)، نوعی ناهنجاری مادرزادی رحم بوده و شرایطی است که در آن رحم دارای دو حفره به هم چسبیده است و به شکل قلب به نظر می رسد، در حالی که رحم معمولی فقط یک حفره دارد. در میان تمام ناهنجاری های مادرزادی رحمی، رحم دو شاخ، جزو رایج ترین موارد است که 25 درصد از این موارد را تشکیل می دهد، البته که نرخ کلی این مشکل در جمعیت عمومی در حدود 0.4 درصد گزارش شده است. با اینکه رحم دو شاخ باعث ناباروری نشده و بسیاری از زنانی که با این مشکل باردار می شوند، می توانند بارداری سالمی را تجربه کنند اما در مواردی این احتمال وجود دارد که خطر بروز پیامدهای ناگواری همچون سقط جنین، نارسایی احتمالی دهانه رحم (سرویکس) و در نتیجه زایمان زودرس و همچنین تولد نوزادی با وزن کم افزایش پیدا کرده و البته نقائص مادرزادی نیز ممکن است به دلیل فضای کم رحم ایجاد شوند.

رحم سپتوم دار و اثرات آن بر باروری

رحم سپتوم دار (Septate Uterus)، هم یکی از شایع ترین ناهنجاری های مادرزادی رحم است که در حدود 1 درصد از زنان دیده می شود. در این مشکل، غشایی به نام سپتوم قسمت داخلی رحم را در وسط به دو نیم تقسیم می کند. این تیغه تقسیم کننده یا همان سپتوم، در واقع نوعی بافت از جنس فیبری و عضلانی بوده که ضخامت آن می تواند از زیاد تا کم و نازک متغیر باشد. مهم ترین عوارضی که یک خانم با رحم سپتوم دار می تواند تجربه کند، افزایش خطر ناباروری، از دست رفتن بارداری، سقط جنین آن هم به صورت مکرر، زایمان زودرس و خونریزی بیش از حد پس از زایمان است. به علاوه موقعیت قرارگیری جنین به شکل بریچ (پاها به سمت دهانه رحم) که باعث افزایش احتمال نیاز به سزارین می شود، در رحم سپتوم دار بیشتر به چشم می خورد.

تشخیص و درمان

اگرچه برخی از زنانی که از ناهنجاری های مادرزادی رحم رنج می برند، می توانند به راحتی باردار شده و بارداری سالم و بدون عارضه ای را تجربه کنند، اما برای کاهش خطرات احتمالی، به طور قطع، تشخیص صحیح و درمان این ناهنجاری ها، اقدام بسیار بهتری است.

پزشکان می توانند به کمک روش های تشخیصی همچون سونوگرافی، ام آر آی (MRI)، عکس رنگی از رحم یا همان هیستروسالپنگوگرافی (HSG) و یا هیستروسکوپی، ناهنجاری های رحمی را شناسایی کرده و انواع آن ها همچون رحم دو شاخ از سپتوم دار را از هم افتراق دهند.

برای درمان نیز روش های متعددی در دست هستند که در میان آن ها متروپلاستی (Metroplasty)، یکی از انتخاب های ارجح پزشکان به شمار می رود.

متروپلاستی چیست؟

در حال حاضر، متروپلاستی روش انتخابی برای جراحی اصلاحی رحم سپتوم دار، شایعترین ناهنجاری مادرزادی رحم است و به علاوه به عنوان یکی از روش های درمانی رحم دو شاخ نیز به کار گرفته می شود. متروپلاستی می تواند به چندین صورت شامل لاپاراتومی (جراحی باز شکمی)، لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی (بدون نیاز به باز کردن شکم و با حداقل میزان تهاجم) انجام شود.

لاپاراتومی متروپلاستی، در واقع از طرق برش و جراحی باز بر روی شکم انجام شده که امروزه به دلیل تهاجم بالا، چندان مورد استقبال پزشکان نیست. لاپاراسکوپی متروپلاستی که به لاپاراسکوپی متروپلاستی استراسمن (laparoscopic Strassman's metroplasty) نیز شناخته می شود، بیشتر در درمان رحم دو شاخ کاربرد داشته و میزان موفقیت آن در افزایش نرخ تولد نوزادان زنده و سالم، بسیار بالا است. این روش برای زنانی که رحم دو شاخ داشته و چندین سقط جنین را تجربه کرده اند، گزینه مطمئنی رفته و می تواند به طور قابل توجهی (تا 80 الی 85 درصد)، نتیجه بارداری را در افراد دارای رحم دو شاخ بهبود ببخشد. لاپاراسکوپی متروپلاستی به دلیل میزان تهاجم پایین، نیاز کم به بستری شدن و روند بهبودی سریع، یکی از روش های انتخابی معمول توسط پزشکان به شمار می رود.

هیستروسکوپی متروپلاستی نیز روشی است که از تهاجم بسیار کمتری برخوردار بوده و یک روش ساده، ایمن و نسبتاً سریع است که مدت زمان انجام آن از 20 تا 60 دقیقه متغیر است و به همین دلیل نیز روش ارجح و انتخابی پزشکان برای درمان مشکل رحم سپتوم دار به شمار می رود. در طی این روش، لوله ای انعطاف پذیر و نازک که در انتهای خود دارای دوربین است (هیستروسکوپ)، از راه واژن به رحم وارد شده تا پزشک دید مناسبی از فضای درون رحمی داشته باشد، سپس ابزار جراحی از همین مسیر وارد رحم شده تا در نتیجه آن پزشک عمل جراحی برداشتن تیغه رحمی را به راحتی انجام دهد. خوشبختانه متروپلاستی هیستروسکوپی با بهبودی قابل توجه در عملکرد باروری خانم ها همراه بوده و به ویژه می تواند میزان سقط جنین در زنان با سابقه سقط مکرر را به میزان قابل توجهی کاهش داده و در مقابل میزان وقوع بارداری در زنان مبتلا به ناباروری اولیه را افزایش دهد.

خطرات متروپلاستی

عوارض و خطرات مرتبط با متروپلاستی، بسته به روش انجام آن متفاوت هستند.

به عنوان مثال متروپلاستی شکمی چه از نوع لاپاروتومی و چه از نوع لاپاروسکوپی، با خطر بروز عوارضی همچون چسبندگی، سوراخ شدن رحم، خونریزی حین عمل، عفونت و پارگی احتمالی رحم در بارداری های بعدی همراه است. در مقابل خطرات هیستروسکوپی متروپلاستی نیز شامل موارد زیر هستند:

- آسیب به رحم یا دهانه رحم در طی انجام فرآیند،

- عوارض حین عمل، مانند خونریزی بیش از حد یا جمع شدن مایعات در ریه ها،

- ایجاد بافت اسکار پس از عمل در رحم،

- و پاره شدن رحم در دوران بارداری یا زایمان.

اگرچه این عوارض نگران کننده به نظر می رسند، اما احتمال کلی وقوع آن ها اندک بوده و در مقابل فواید انجام متروپلاستی قابل چشم پوشی هستند. چرا که با انجام متروپلاستی می توان نرخ کلی باروری را در زنان دارای رحم دو شاخ و رحم سپتوم دار افزایش داد و به سالم و موفقیت آمیز بودن بارداری ها نیز امید داشت.

مطالعه بیشتر:

پارگی رحم چه خطراتی برای مادر و جنین دارد؟

رحم قلبی شکل یا رحم دو شاخ چه تاثیری بر بارداری دارد؟

سپتوم رحم و سپتوم رحم چه مشکلاتی را می تواند ایجاد کند؟

علائم و نشانه های رحم دو شاخ چیست و چگونه درمان می شود؟