اسطوخودوس در شیردهی وآیا مصرف اسطوخودوس درشیردهی بی خطر است؟
زمانی که بعضی از مردم در گذشته، بالش های خود را با گل های اسطوخودوس پر می کردند تا راحت تر به خواب روند و خواب خوبی داشته باشند، احتمالا فکرش را هم نمی کردند که فواید این گیاه دارویی برای سلامتی به قدری زیاد باشد که در آینده به آن لقب "جعبه کمک های اولیه" و یا "گیاه شفابخش" بدهند. به دلیل خواص بی شمار اسطوخودوس، ما در این مقاله به فواید، عوارض و ایمنی مصرف اسطوخودوس در شیردهی، به عنوان یکی از مهم ترین دوره های زندگی یک خانم و فرزند او پرداخته ایم.
اسطوخودوس چیست؟
اسطوخودوس که با نام های Lavandula و یا Lavender شناخته می شود، نه تنها یک گیاه تزئینی با عطر و بویی بسیار دلپذیر برای مکان های آفتابی است، بلکه یک گیاه عالی برای آشپزی نیز محسوب می شود که می توانید از آن برای بسیاری از غذاها استفاده کنید. به عنوان مثال شاخه های تازه اسطوخودوس، انواع غذاهای گوشتی را طعم دار می کنند و برگ های رنده شده آن حتی به عنوان ادویه کاربرد دارند. البته کاربردهای اسطوخودوس فقط به زیباسازی باغ و پخت و پز محدود نمی شود. در دوران باستان، اسطوخودوس یک گیاه مقدس در نظر گرفته می شد و یونانی ها و رومی ها از این گیاه به عنوان ماده ای برای خوشبو کردن آب حمام و وسایل شخصی مانند لباس و موی خود استفاده می کردند. به مرور، کارکردهای پزشکی اسطوخودوس بر مردم روشن شد تا جایی که ارتش روم، این گیاه را به عنوان ترمیم کننده ای قوی برای زخم های سربازان در طی جنگ و تقویت بدن آن ها انتخاب کرد و مورد استفاده قرار داد.
از نظر مشخصات گیاه شناسی و ویژگی های ظاهری، اسطوخودوس در واقع یک گیاه کلاسیک مدیترانه ای و بومی کشورهایی مانند یونان، جنوب فرانسه و ایتالیا محسوب می شود که در ابتدا در این کشورها به صورت وحشی و خودرو رشد می کرد و به مرور به دلیل محبوبیت زیاد، تحت کشت قرار گرفت، تا جایی که منطقه پرووانس فرانسه به مزارع بی شمار و گسترده اسطوخودوس آن مشهور شده است. البته امروزه در بسیاری از نقاط جهان به کشورهای آفریقایی و آسیایی، اسطوخودوس، کشت و پرورش داده می شود.
اسطوخودوس برای رشد کافی به نور آفتاب شدید، خاک های سبک تا ماسه ای و آهکی با زهکشی خوب و آبیاری منظم نیاز داشته و مقاوم به سرما در نظر گرفته می شود، به این معنی که گیاه می تواند برای مدت کوتاهی در سرما زنده بماند. از نظر ظاهری، گیاهان اسطوخودوس، بوته های کوچک چند ساله و همیشه سبز و نیمه چوبی هستند که اگرچه می توانند تا یک متر هم رشد کنند، اما با این حال، بلندی بیشتر آن ها کمتر از 40 تا 70 سانتی متر خواهد بود. برگ های اسطوخودوس خطی شکل، باریک و مملو از پرزهای پنبه ای سفید بر روی ساقه های مربع شکل روییده و با رنگ سبز مایل به خاکستری، کاملاً مشخص و قابل تشخیص هستند که با بالغ تر شدن گیاه، به مرور سبزتر هم می شوند. گل های آن نیز که به رنگ های آبی ارغوانی تا بنفش دیده می شوند، به شکل سنبله، بر روی ساقه ها ظاهر شده و بسیار معطر هستند.
اسطوخودوس، حاوی ترکیبات فنولی، ویتامین هایی مانند ویتامین A و C، مواد معدنی همچون آهن و کلسیم و همچنین مونوترپنوئیدها (لینالول، استات لینالیل، کافور و ... )، آنتی اکسیدان ها و ... بوده که در ایجاد خواص دارویی و درمانی این گیاه نقش مهمی بر عهده دارند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید غلظت بالای لینالیل استات، علت اصلی ایجاد عطر منحصر به فرد اسطوخودوس است.
خواص اسطوخودوس در طب سنتی
اسطوخودوس، از بیش از 2500 سال پیش تاکنون، به عنوان یک گیاه دارویی مورد استفاده قرار گرفته و به دلیل طبع گرم و خشک و خواص دارویی بی نظیری که دارد، در طب سنتی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. از مهم ترین خواص اسطوخودوس در طب سنتی، می توان به این موارد اشاره کرد:
- آرامش بخش،
- بهبود وضعیت روحی و اختلالات خلقی،
- کاهش علائم افسردگی،
- مقابله با مشکل زوال عقل،
- کاهش سردردهای تنشی و میگرنی و جلوگیری از شدت یافتن سردرد،
- موثر در درمان صرع،
- تقویت کننده قوی سیستم عصبی،
- کمک به درمان وسواس و بدبینی،
- درمان فراموشی،
- کمک به ایجاد حس و روحیه خوب،
- دارای تأثیر مثبت بر کیفیت خواب،
- درمان بسیاری از مشکلات گوارشی از جمله تجمع گاز در شکم و روده ها (نفخ)، درد معده و ...،
- مقابله با مشکل از دست دادن اشتها،
- تسکین دندان درد،
- برطرف کردن انواع بیماری های حفره دهان و دندان،
- موثر در درمان بیماری های دستگاه تنفسی از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا و ...،
- تب بر،
- نشاط آور و رفع اندوه و غم،
- افزایش سطح تمرکز،
- مفید برای سلامت قلب و عروق،
- رفع سردی بدن،
- کمک به رشد هر چه بیشتر و بهتر موها و کاهش شدت ریزش آن ها،
- رفع شوره سر،
- تسریع روند بهبودی زخم های پوستی ناشی از بیماری سیفلیس و ...،
- کاهش شدت آفتاب سوختگی،
- کمک به درمان تحریکات پوستی،
- مقابله با عفونت های قارچی،
- موثر در درمان اوتیت یا همان عفونت گوش،
- برطرف کردن مشکلات و ضعف های بینایی و شنوایی،
- کاهش دردهای روماتیسمی،
- درمان فلج،
- موثر در درمان رعشه و تشنج،
- تسکین درد ناشی از پیچ خوردن دست یا پا،
- بهبود عملکرد طحال،
- درمان اختلالات کبدی،
- تقویت کننده معده،
- درمان مشکل مور مور شدن و گز گز دست و پاها،
- ادرار آور و در نتیجه سم زدایی از بدن،
- پاکسازی کلیه ها،
- درمان بیماری یرقان (زردی)،
- درمان عفونت ها و ترشحات واژینال در زنان،
- بهبود خلق و خوی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان و یا بیماران سرطانی،
- پایین آوردن حرارت بدن و گرگرفتگی در زنان یائسه،
- بهبود کیفیت زندگی زنان یائسه،
- برطرف کردن سرگیجه،
- کاهش درد بعد از جراحی ها،
- کاهش اضطراب قبل از جراحی یا سایر اقدامات پزشکی یا دندانپزشکی،
- بهبود سردرد بعد از بیهوشی به روش اپیدورال،
- کاهش درد و استرس زنان در هنگام زایمان،
- کاستن از طول مدت زایمان (در صورت ماساژ و رایحه درمانی)،
- برطرف کردن کرامپ های قاعدگی (انقباضات دردناک عضلات در حین دوره ماهیانه زنان) و ...
با اینکه برخی از این موارد در بررسی های علمی به تایید رسیده اند، اما نیاز به انجام پژوهش های بیشتر همچنان احساس می شود.
خواص اسطوخودوس در شیردهی
در رابطه با خواص اسطوخودوس در شیردهی مطالعات کافی صورت نگرفته و داده‌های موجود نیز کافی نیستند.
آیا مصرف اسطوخودوس در شیردهی بی خطر است؟
با توجه به فقدان مطالعات در رابطه با مصرف اسطوخودوس در شیردهی، متاسفانه نمی توان ایمنی آن را تایید کرد و اگر به دلیل خواص دارویی که این گیاه دارد برای رایحه درمانی یا خوردن دمنوش اسطوخودوس در شیردهی وسوسه شده اید، بهتر است تا پایان این دوران، صبوری کنید.
عوارض اسطوخودوس در شیردهی
با اینکه استفاده کم و متعادل از اسطوخودوس خطر و عوارض خاصی به دنبال ندارد، اما درست مانند هر گیاه دارویی دیگری، اگر بیش از حد از آن استفاده کنید، ممکن است دچار مشکل شوید. مهم ترین عوارض در نتیجه استفاده بیش از حد از اسطوخودوس شامل این موارد هستند:
- تداخل اثر با داروهایی مانند بنزودیازپین ها، باربیتورات ها، آمبین، آلپرازولام، دیازپام، میدازولام، زولپیدم، کاپتوپریل، آنالاپریل، لوزارتان، فوروزماید، هیدروکلروتیازید، آملودیپین، دیلتیازم و ...،
- تورم و بزرگ شدن بافت پستان در پسران بالغ نشده،
- بروز حساسیت و واکنش های آلرژِک،
- تحریک پوست،
- بروز مشکلات گوارشی مانند یبوست،
در رابطه با عوارض مصرف اسطوخودوس در شیردهی و تاثیرات آن بر روی شیرخوار متاسفانه اطلاعاتی در دست نبوده و بنابراین توصیه می شود تا حد امکان و بدون نظر پزشک، از اسطوخودوس در شیردهی استفاده نکنید و جانب احتیاط را نگه دارید.
مطالعه بیشتر:
از مصرف این مواد در شیردهی خودداری کنید؟
دمنوش های لاغری در دوران شیردهی آیا بی ضرر است؟
استفاده از داروهای خواب آور گیاهی در بارداری و شیردهی
مصرف گیاه بزباش در شیردهی برای افزیش شیر مادر مفید است؟
