کولیت اولسراتیو،علائم و نشانه های کولیت اولسراتیو چیست؟
کولیت اولسراتیو نوعی بیماری التهابی روده است. بیماری های التهابی روده مشتمل بر گروهی از بیماری هاست که بر مجرای معده روده ای تاثیر می گذارد. کولیت اولسراتیو زمانی رخ می دهد که جداره روده بزرگ، راست روده یا هر دو ملتهب می شود. این التهاب زخم های کوچکی ایجاد می کند که به آن اولسر جداره کولون می گویند. معمولا در راست روده شروع می شود و به سمت بالا گسترش می یابد و می تواند کل روده بزرگ را درگیر کند.
چرا کولیت اولسراتیو سبب زخم شدن جدار روده می شود؟
التهاب باعث می شود روده محتویات خود را سریع تر حرکت دهد و به صورت متناوب خالی شود. با از بین رفتن سلول های جداره روده، اولسر یا زخم ایجاد می شود. زخم ممکن است باعث خونریزی و ترشح مخاط و چرک شود. با این که این بیماری ممکن است در تمام سنین رخ دهد، اما بیشتر در سنین ۱۵ تا ۳۵ تشخیص داده می شود. پس از ۵۰ سالگی افزایش اندک این بیماری خصوصا در مردان دیده می شود.
نشانه های کولیت اولسراتیو چیست؟
جدی بودن نشانه های کولیت اولسراتیو بین افراد متفاوت است. نشانه ها می تواند به مرور زمان تغییر کند. افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو ممکن است دوره هایی از نشانه های خفیف یا بدون نشانه را تجربه کنند. به این دوره فروکش می گویند. اما ممکن است نشانه ها بازگردد و تشدید شود. به این وضعیت فروزش گفته می شود.
نشانه های کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:
- درد شکم
- افزایش صدای شکمی
- مدفوع خون آلود
- اسهال
- تب
- درد راست روده
- از دست دادن وزن
- سوء تغذیه
کولیت اولسراتیو ممکن است باعث نشانه های دیگری نیز شود:
- درد مفاصل
- تورم مفاصل
- تهوع و کاهش اشتهاء
- مشکلات پوستی
- زخم دهان
- التهاب چشم
دلایل کولیت اولسراتیو
محققان معتقدند ممکن است کولیت اولسراتیو نتیجه بیش فعالی سیستم ایمنی باشد. اما مشخص نیست چرا بعضی از سیستم های ایمنی با حمله به روده واکنش نشان می دهد نه اندام های دیگر.
عوامل موثر در ابتلا به کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:
ژن ها: ممکن است از والدین خود ژن هایی به ارث ببرید که احتمال ابتلا را افزایش دهد.
اختلال های دیگر ایمنی: اگر به یک نوع اختلال ایمنی مبتلا باشید احتمال این که به نوع دیگری نیز مبتلا شوید زیاد است.
عوامل محیطی: باکتری، ویروس و آنتی ژن ها ممکن است سیستم ایمنی را تحریک کند.
کولیت اولسراتیو چگونه تشخیص داده می شود؟
آزمایش های مختلف می تواند به پزشک کمک کند تا کولیت اولسراتیو را تشخیص دهد. این اختلال مشابه بیماری های دیگر روده نظیر بیماری کرون است. پزشک برای رد احتمالات آزمایش های مختلفی انجام می دهد.
آزمایش های تشخیصی معمولا شامل موارد زیر است:
- آزمایش مدفوع: پزشک مدفوع را برای نشانگرهای التهابی خاص، خون، باکتری و انگل مورد آزمایش قرار می دهد.
- آندوسکوپی: پزشک از یک لوله منعطف برای بررسی شکم، مری و روده کوچک استفاده می کند.
- کولونوسکوپی: این آزمایش تشخیصی شامل دخول لوله ای دراز و منعطف به راست روده برای بررسی روده بزرگ است.
- بیوپسی: جراح نمونه ای از بافت را برای بررسی از روده بزرگ برمی دارد.
- سی تی اسکن: برای بررسی شکم و لگن از این روش عکس برداری استفاده می شود.
آزمایش خون نیز اغلب برای تشخیص کولیت اولسراتیو مفید است. شمارش کامل خون به دنبال نشانه های کم خونی خواهد بود. آزمایش های دیگر نشان دهنده التهاب نظیر مقدار بالای پروتئین واکنشی C و نرخ بالای رسوب است. پزشک ممکن است دستور آزمایش های تخصیصی آنتی بادی نیز بدهد.
درمان کولیت اولسراتیو
کولیت اولسراتیو یک عارضه مزمن است. هدف از درمان کاهش التهابی است که باعث بروز نشانه ها شده است تا بتوانید از فروزش جلوگیری و دوره های طولانی تری از فروکش را تجربه کنید.
دارو
نوع دارو بستگی به شما و شدت نشانه ها دارد.
برای نشانه های خفیف پزشک ممکن است دارویی برای کاهش التهاب و تورم تجویز کند. این داروها می تواند بسیاری از نشانه های را کاهش دهد. داروها شامل موارد زیر است:
- مزالامین
- سولفاسالازین
- بالسالازاید
- اولسالازین
- آمینوسالیسیلات ۵
برخی از افراد برای کاهش التهاب به کورتیکواستروئیدها نیاز دارند، اما این داروها می تواند عوارض زیادی داشته باشد و پزشکان سعی دارند استفاده از آن ها را محدود کنند. اگر عفونتی وجود داشته باشد ممکن است برای شما آنتی بیوتیک تجویز شود.
اگر نشانه های متوسط تا شدید داشته باشید پزشک ممکن است نوعی داروی مشهور به بیولوژیک برای شما تجویز کند. بیولوژیک ها داروهای آنتی بادی هستند که به قطع التهاب کمک می کند. مصرف این داروها می تواند به جلوگیری از فروزش التهاب کمک کند.
گزینه های موثر برای بیشتر افراد شامل موارد زیر است:
- اینفلیکسیماب
- ودولیزوماب
- اوستکینوماب
- توفاسیتینیب
همچنین پزشک ممکن است یک ایمونومادولار برای شما تجویز کند. این دارو نحوه عملکرد سیستم ایمنی را تغییر می دهد. نمونه های آن شامل متوترکسات، آمینوسالیسیلات ۵ و تیپورین است. اما دستورالعمل های کنونی استفاده از این دارو به تنهایی را توصیه نمی کند.
در سال ۲۰۱۸ سازمان غذا و دارو استفاده از توفاسیتیناب را به عنوان درمانی برای کولیت اولسراتیو تایید کرد. این دارو که در ابتدا برای درمان روماتیسم آرتروز استفاده می شد، سلول های مسئول التهاب را هدف قرار می دهد. اولین داروی خوراکی است که برای درمان درازمدت کولیت اولسراتیو تاییدیه دریافت کرده است.
بستری شدن
اگر نشانه ها شدید باشد، لازم است برای اصلاح اثرات کم آبی و از دست رفتن الکترولیت ها در نتیجه اسهال در بیمارستان بستری شوید. همچنین ممکن است به تزریق خون یا درمان های دیگر نیاز داشته باشید.
محققان همچنان سالانه به دنبال درمان های جدید هستند.
جراحی کولیت اولسراتیو
در صورت از دست دادن خون زیاد، نشانه های مزمن و ضعف شدید، سوراخ شدن روده یا انسداد شدید جراحی ضروری است. سی تی اسکن یا کولونوسکوپی می تواند این عوارض شدید را تشخیص دهد.
جراحی شامل برداشتن کل کولون و ایجاد مسیر جدید برای دفع فضولات است. این مسیر می تواند از طریق شکاف کوچکی در دیواره شکم ایجاد شود یا وصل کردن آن به انتهای راست روده.
برای خارج کردن فضولات از دیواره شکم، جراح سوراخ کوچکی در دیواره ایجاد می کند. سر قسمت پایین روده کوچک به سطح پوست می رسد. فضولات از طریق این سوراخ وارد یک کیسه می شود.
اگر بتوان فضولات را از طریق مقعد خارج کرد، جراح بخش بیمار روده و راست روده را برمی دارد اما ماهیچه های بیرونی راست روده را حفظ می کند. سپس جراح روده کوچک را به راست روده وصل می کند تا کیسه کوچکی ایجاد شود.
پس از این جراحی می توانید مدفوع را از طریق مقعد خارج کنید. مدفوع کردن به دفعات بیشتر و شل تر انجام می شود.
یک پنجم افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو در طول عمر خود به جراحی نیاز پیدا می کنند.
درمان طبیعی کولیت اولسراتیو
برخی از داروهای درمانی برای کولیت اولسراتیو می تواند عوارض جانبی شدید داشته باشد. وقتی نمی توان درمان عرفی را تحمل کرد، برخی به درمان های طبیعی رو می آورند. درمان های طبیعی برای کولیت اولسراتیو می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بوزولیا: این داروی گیاهی در صمغ درخت بوزولیا سراتا یافت می شود و تحقیقات نشان می دهد برخی از واکنش های شیمیایی بدن را که باعث التهاب می شود متوقف می کند.
- بروملین: این آنزیم به صورت طبیعی در آناناس وجود دارد اما به صورت مکمل هم به فروش می رسد. این آنزیم ها می تواند نشانه های کولیت اولسراتیو و فروزش را کاهش دهد.
- پروبیوتیک: روده و معده مسکن میلیاردها باکتری است. وقتی باکتری ها سالم باشد، بدن بهتر می تواند التهاب و نشانه های کولیت اولسراتیو را دور کند. مصرف غذاهای دارای پروبیوتیک یا مکمل های پروبیوتیک می تواند سلامت باکتریایی شما را تقویت کند.
- پسیلیوم: این مکمل فیبری می تواند کار کردن شکم را منظم تر کند. ممکن است نشانه ها را کاهش دهد، از یبوست جلوگیری کند و دفع را آسان تر سازد. اما بسیاری از افراد مبتلا به بیماری التهاب روده ممکن است با مصرف این مکمل تشدید دردهای شکمی، گاز و نفخ را تجربه کنند.
- زردچوبه: این ادویه زرد طلایی سرشار از کورکومین، یک آنتی اکسیدان است که التهاب را کاهش می دهد.
بسیاری از درمان های طبیعی را می تواند در کنار درمان های دیگر کولیت اولسراتیو استفاده کرد.
رژیم غذایی کولیت اولسراتیو
برای کولیت اولسراتیو رژیم غذایی خاصی وجود ندارد. هر فرد به غذا و نوشیدنی به شکل متفاوتی واکنش نشان می دهد. اما چند قانون کلی برای کمک به افراد به منظور جلوگیری از فروزش التهاب وجود دارد:
- رژیم کم چربی: روشن نیست چرا رژیم کم چربی مفید است اما مشهور است که غذاهای چرب باعث اسهال می شود، خصوصا در افراد مبتلا به بیماری التهابی روده. خوردن غذاهای کم چرب فروزش را به تاخیر می اندازد. وقتی چربی مصرف می کنید گزینه های سالم تر مانند روغن زیتون و اسیدهای چرب امگا ۳ را انتخاب کنید.
- ویتامین C بیشتری مصرف کنید: این ویتامین تاثیر محافظتی بر روده ها دارد و به درمان سریع تر التهاب کمک می کند. افرادی که رژیم غذایی سرشار از این ویتامین را دارند دوره های طولانی تری از فروکش کولیت اولسراتیو را تجربه می کنند غذاهای سرشار از ویتامین C شامل جعفری، فلفل دلمه ای، اسفناچ و توت هاست.
- فیبر بیشتری مصرف کنید: طی فروزش فیبرهای حجیم و با حرکت کند آخرین چیزی است که در روده های خود می خواهید. اما در دوران فروکش فیبر می تواند مفید باشد. همچنین هنگام مدفوع کردن راحت تر می توانید خود را خالی کنید.
- آنچه را می خورید یادداشت کنید: یادداشت کردن غذاها روش خوبی برای درک تاثیر غذاها بر شماست. به مدت چند هفته با دقت آنچه را می خورید و حال خود چند ساعت پس از آن را یادداشت کنید. جزئیات کار کردن شکم یا هر گونه نشانه را ثبت کنید.
در این مدت می توانید رد ناراحتی یا دل درد و غذاهای مشکل ساز را بگیرید. سعی کنید این غذاها را از رژیم خود حذف کنید. همچنین ممکن است بتوانید نشانه های خفیف کولیت اولسراتیو را با خودداری از مصرف این غذاها مدیریت کنید.
کولیت اولسراتیو در مقابل بیماری کرون
کولیت اولسراتیو و بیماری کرون از رایج ترین شکل های بیماری التهاب روده است. هر دوی این بیماری ها نتیجه بیش فعالی سیستم ایمنی است. نشانه های مشترک این دو بیماری شامل موارد زیر است:
- گرفتگی
- دل درد
- اسهال
- خستگی
اما کولیت اولسراتیو و بیماری کرون تفاوت های مشخصی دارد.
مکان
این دو بیماری بخش های متفاوتی از روده را تحت تاثیر قرار می دهند.
بیماری کرون می تواند هر بخشی از مسیر گوارش را از دهان گرفته تا مقعد تحت تاثیر قرار دهد. اکثرا در روده کوچک دیده می شود. کولیت اولسراتیو تنها روده بزرگ و راست روده را تحت تاثیر قرار می دهد.
واکنش به درمان
برای درمان هر دو از داروهای مشابهی استفاده می شود. جراحی هم یک گزینه است. برای هر دو عارضه گزینه آخر است اما برای کولیت اولسراتیو می تواند درمان قطعی باشد اما در مورد بیماری کرون تنها درمانی موقت است. این دو عارضه شبیه بهم است. درک تفاوت های کلیدی بین کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می تواند به تشخیص درست کمک کند.
آیا کولیت اولسراتیو قابل درمان است؟
در حال حاضر درمان غیرجراحی برای این عارضه وجود ندارد. درمان ها برای این بیماری التهاب با هدف طولانی تر کردن دوره فروکش و کاهش شدت دوره های فروزش انجام می شود. برای افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو شدید جراحی یک درمان محتمل است. برداشتن کل روده بزرگ نشانه های بیماری را پایان می دهد.
این روند نیازمند آن است که پزشک کیسه ای در خارج از بدن ایجاد کند تا فضولات دفع شود. این کیسه می تواند ملتهب شود و عوارضی ایجاد کند. برای این منظور برخی افراد کولکتومی جزئی را انتخاب می کنند. در این جراحی، پزشک تنها بخشی از روده را که تحت تاثیر بیماری قرار گرفته است برمی دارد.
با این که این جراحی ها می تواند نشانه های بیماری را پایان یا کاهش دهد، دارای عوارض و مشکلات احتمالی دراز مدت است.
کولونوسکوپی کولیت اولسراتیو
پزشک با استفاده از آزمایش کولونوسکوپی می تواند کولیت اولسراتیو را تشخیص دهد. همچنین برای تشخیص شدت بیماری و غربالگری سرطان روده بزرگ کاربرد دارد.
پیش از آزمایش احتمالا پزشک از شما خواهد خواست تا چند روز غذاهای جامد را کاهش دهید و تنها مایعات مصرف کنید.
آمادگی برای انجام کولونوسکوپی معمولا شامل مصرف داروی مسهل در شب قبل از آزمایش است. این کار کمک می کند تا هر گونه فضولات باقیمانده در روده و راست روده خارج شود. پزشک روده تمیز را راحت تر می تواند بررسی کند.
طی این آزمایش به پهلو دراز خواهید کشید. پزشک به شما آرامبخش می دهد تا آرام شوید.
وقتی دارو اثر کرد، پزشک لوله ای چراغ دار را وارد مقعد شما خواهد کرد. این وسیله که کولونوسکوپ نام دارد دراز و منعطف است و می تواند به راحتی در مسیر روده حرکت کند. سر کولونوسکوپ یک دوربین وصل است که به پزشک اجازه می دهد درون روده را مشاهده کند.
طی آزمایش پزشک به دنبال التهاب خواهد بود. همینطور غده های پیش سرطانی به نام پلیپ را نیز مورد بررسی قرار می دهد. پزشک ممکن است تکه کوچکی از بافت را برای آزمایش بردارد.
اگر برای شما کولیت اولسراتیو تشخیص داده شود پزشک برای تحت نظر داشتن التهاب، آسیب روده و روند درمان به طور منظم کولونوسکوپی را انجام می دهد.
کولونوسکوپی برای تشخیص سرطان روده ابزار مهمی است.
کولیت اولسراتیو و شکل های دیگر کولیت
کولیت به التهاب جداره داخلی روده بزرگ می گویند. کولیت باعث نشانه هایی نظیر دل درد و انقباض، نفخ و اسهال می شود. به دلایل مختلفی ممکن است التهاب روده ایجاد شود. کولیت اولسراتیو یکی از دلایل محتمل است. دلایل احتمالی دیگر کولیت شامل عفونت، واکنش به داروهایی خاص، بیماری کرون یا واکنش آلرژیک است.
برای تشخیص کولیت پزشک چند آزمایش انجام می دهد. این آزمایش ها به درک نشانه ها کمک می کند و عوارض را بر اساس آن چه احساس نمی کنید رد می کند.
درمان کولیت به دلیل زیرین و نشانه ها دیگر بستگی دارد.
آیا کولیت اولسراتیو مسری است؟
خیر کولیت اولسراتیو مسری نیست.
برخی از دلایل کولیت یا التهاب در روده بزرگ می تواند مسری باشد. از جمله التهاب های ناشی از باکتری و ویروس.
اما کولیت اولسراتیو از چیزی که قابل سرایت به دیگران باشد بوجود نمی آید.
کولیت اولسراتیو در کودکان
طبق نظر بنیاد کرون و کولیت، یک دهم افراد زیر ۱۸ سال به بیماری التهابی روده مبتلا می شوند. در واقع بیشتر افرادی مبتلا به این بیماری زیر ۳۰ سال هستند. برای کودکان مبتلا به کولیت اولسراتیو، تشخیص بعد از ۱۰ سالگی محتمل تر است.
نشانه ها در کودکان مشابه نشانه های بزرگسالان است. کودکان ممکن است اسهال خونی، دل درد، انقباض شکم و خستگی را تجربه کنند. بعلاوه ممکن است دچار مشکلاتی ناشی از این عارضه شوند. این مشکلات شامل موارد زیر است:
- کم خونی ناشی از خونریزی
- سوء تغذیه
- کم شدن بی دلیل وزن
کولیت اولسراتیو می تواند زندگی کودکان را به میزان زیادی تحت تاثیر قرار دهد، خصوصا اگر عارضه به شکل مناسب درمان و مدیریت نشود. درمان برای کودکان به خاطر مشکلات احتمالی محدودتر است. به عنوان مثال، تنقیه دارویی به ندرت برای کودکان استفاده می شود.
اما ممکن است برای کودکان مبتلا به کولیت اولسراتیو برای کاهش التهاب و جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به روده بزرگ داروهایی تجویز شود. برای برخی کودکان، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
اگر کودک شما به کولیت اولسراتیو مبتلا شده مهم است برای یافتن درمان مناسب و تغییر سبک زندگی با پزشک همکاری نزدیک داشته باشید.
عوارض کولیت اولسراتیو
کولیت اولسراتیو احتمال سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد. هر چه طولانی تر به این بیماری مبتلا باشید خطر سرطان بیشتر می شود.
به خاطر افزایش خطر پزشک کولونوسکوپی انجام می دهد و به دنبال نشانه های سرطان خواهد گشت.
غربالگری منظم به کاهش خطر سرطان روده کمک می کند. هر دو یا سه سال یک بار غربالگری را تکرار کنید.
عوارض دیگر کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:
- ضخیم شدن جداره روده
- کم آبی شدید
- انبساط سمی روده بزرگ یا تورم سریع روده بزرگ
- بیماری کبد (نادر)
- خونریزی روده
- سنگ کلیه
- التهاب پوست، مفاصل و چشم
- پارگی روده بزرگ
- اسپوندیلیت آنکیلوزان یا رماتیسم ستون فقرات که شامل التهاب مفاصل بین استخوان های ستون فقرات است.
عوارض کولیت اولسراتیو اگر درمان نشود رو به وخامت می گذارد.
عوامل خطر کولیت اولسراتیو
بیشتر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو سابقه خانوادگی ندارند. اما در حدود ۱۲ درصد از مبتلایان یک عضو دیگر خانواده نیز به این بیماری مبتلاست. کولیت اولسراتیو ممکن است در هر نژادی رخ بدهد اما در سفیدپوستان شایع تر است. اگر یهودی اشکنازی هستید بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارید.
برخی تحقیقات ارتباطی محتمل بین استفاده از داروی ایزوترتینوئین و کولیت اولسراتیو را نشان داده است. ایزوترتینوئین آکنه کیستی را درمان می کند.
جلوگیری از کولیت اولسراتیو
شواهدی دال بر این که آنچه می خورید بر کولیت اولسراتیو اثر می گذارد وجود ندارد. ممکن است برخی غذاها نشانه ها را در زمان فروزش تشدید کند. اقدامات مفید می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نوشیدن مقادیر کم آب در طول روز
- خوردن مقدایر کم غذا در طول روز
- محدود کردن مصرف غذاها با فیبر بالا
- پرهیز از غذاهای چرب
- کاهش مصرف شیر در صورتی که تحمل لاکتوز ندارید.
همچنین در مورد مصرف مولتی ویتامین از پزشک سؤال کنید.
چشم انداز کولیت اولسراتیو
تنها درمان کولیت اولسراتیو برداشتن کل روده بزرگ و راست روده است. پزشک ابتدا درمان پزشکی را شروع می کند و اگر عوارض شدید باشد جراحی انجام می دهد. برخی ممکن است بدون جراحی بهبود یابند اما ممکن است نهایتا به جراحی نیاز پیدا کنند.
اگر به این عارضه مبتلا هستید پزشک باید آن را تحت نظر داشته باشد و لازم است در طول زندگی برنامه درمانی را دنبال کنید.
مطالعه بیشتر:
دلایل ابتلا به اسهال در بارداری و روش های درمان آن
کم خونی ناشی از التهاب یا کم خونی ناشی از بیماری های مزمن
چه چیزی سبب اسهال در نوزادان می‌شود و علل نادر اسهال مزمن؟
