با ورم پستان بعد از شیر گرفتن کودک چه کنیم؟
وقتی شیردهی را قطع می‌کنید، پرولاکتین و اکسی توسین به سطح پیش از بارداری بازمی‌گردد و تخمدان ها عملکرد عادی خود را از سر می‌گیرند. برخی مادران پس از قطع شیردهی ممکن است دچار قاعدگی شدیدی شوند، که این به خاطر دیواره بزرگتر رحم زخیم تر است. با این حال، عادت ماهانه پس از چند دوره به حالت عادی بازمی‌گردد.
مشکلات بعد از قطع شیردهی و از شیر گرفتن کودک
وقتی فرزند خود را از شیر می‌گیرید ممکن است با وضعیت‌های زیر مواجه بشوید:
- ورم پستان (ماستیت): اگر قطع شیردهی را به تدریج انجام بدهید به ندرت دچار این عارضه می‌شوید. اما درد پستان می‌تواند برای برخی مادران یک مشکل باشد. این شرایط به خاطر تجمع زیاد شیر در پستان رخ می‌دهد.
- افسردگی و تغییرات حال و هوایی: پس از قطع شیردهی، سطح هورمون های پرولاکتین و اکسی توسین که شیردهی را تسهیل می‌کردند پایین می‌آید. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث افسردگی و تغییرات حال و هوای مداوم در مادران شود.
- افزایش وزن: به طور کلی، تا وقتی شیر می‌دهید به احتمال زیاد چرخه عادت ماهانه شما باز نخواهد گشت. به این عارضه وقفه قاعدگی دوران شیردهی یا ناباروری شیردهی می‌گویند. دلیل این عارضه نامعلوم است اما متخصصان گمان می‌کنند به خاطر تداخل پرولاکتین و اکسی توسین در تخمک گذاری تخمدان باشد.
با توجه به اینکه پرولاکتین و اکسی توسین بزودی به سطح پیش از بارداری بازمی‌گردد، افسردگی و عادت ماهانه چند ماه پس از قطع شیردهی برطرف خواهند شد. همچنین افزایش وزن را نیز میتوان با یک رژیم غذایی متوازن کنترل کرد. اما ورم پستان ها می‌تواند مدتی مشکل ایجاد کند، چراکه غده های شیر انسان حتی چند هفته پس از قطع شیردهی هنوز به تولید شیر ادامه می‌دهند.
روش های کاهش ورم پستان بعد از شیر گرفتن کودک
با اقدامات زیر می‌تواند ورم پستان ها را آرام کنید:
- ۱۵ دقیقه از کمپرس سرد استفاده کنید. یک کمپرس سرد را در هر ساعت به مدت ۱۵ دقیقه روی پستان های خود بگذارید. این کار می‌بایست ناراحتی و ورم را کاهش بدهد. تمام پستان ها را کمپرس نکنید. فقط روی قسمت‌هایی که دردناک است بگذارید.
- استامینوفن یا ایبوپروفن بخورید: می‌توانید پس از مشورت با پزشک از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای کاهش ورم و درد استفاده کنید.
- یک سینه بند نگه دارنده بپوشید: از سینه‌بندی استفاده کنید که بهتر پستان های ورم‌کرده شما را نگه دارد.
- از پستان های ورم کرده پس از قطع شیردهی شیر ندوشید. این کار می‌تواند موجب تحریک دوباره تولید پرولاکتین و اوکسیتوسین شود که باز تولید شیر شما را به حالت سابق بازمی‌گرداند.
وقتی تولید شیر متوقف شود مسئله ورم پستان ها نیز برطرف می‌شود. در بیشتر موارد درد و ناراحتی شدید ناشی از ورم پستان ها تنها پنج روز باقی می‌ماند. اگر ورم باقی ماند و بیش از پنج روز طول کشید می‌تواند نشانه عفونت مجرای شیر باشد. همچنین اگر پس از قطع شیردهی متوجه توده در پستان شدید می‌تواند نشانه عفونت شدید مجرای شیر مانند ماستیت باشد و نیاز به دارو دارد.
روش جلوگیری از ورم پستان
تنها راه جلوگیری از ورم پستان قطع تدریجی شیردهی است نه قطع ناگهانی. قطع یکباره شیردهی نه برای شما خوب است نه شیرخوار.
روش خانگی برای کاهش ورم پستان
گذاشتن برگ کلم خنک می‌تواند یک درمان خانگی برای ورم پستان باشد. یک برگ کلم را بشویید و در یخچال بگذارید تا خنک شود و بعد برگ را روی پستان بگذارید و با سینه بند محکمش کنید. آن را نگه دارید تا گرم و پژمرده شود و اگر لازم بود دوباره برگ کلم خنک دیگری بگذارید.
توجه داشته باشید که هیچ دلیل علمی برای التیام ورم پستان توسط برگ کلم وجود ندارد. اما بانوان بسیاری با استفاده از برگ های کلم توانسته‌اند دردشان را کاهش بدهند و متخصصان هم می‌گویند این کار ضرری ندارد و ارزش امتحان کردن را دارد.
شیردهی مجدد پس از قطع شیردهی
وقتی بعد از یک وقفه، شیردهی را از سرمی‌گیرید به آن بازشیردهی می‌گویند. بازشیردهی تنها زمانی جواب می‌دهد که مدت زیادی از قطع شیردهی نگذشته باشد. زمانی که شیرخوار شش ماهه یا کوچک‌تر است از هر وقتی بهتر جواب می‌دهد.
بازشیردهی یک شیرخوار بزرگتر از ۱۲ ماه تلاش قابل توجهی را می‌طلبد. حداقل ده نوبت ۲۰ دقیقه ای شیردهی در روز لازم است تا تولید شیر تحریک شود، البته به تدریج. حتی آن زمان هم تولید شیر شما مانند قبل نخواهد بود. شیرخوار از شیر گرفته شده هم به غذای جامد یا شیرخشک علاقه بیشتری دارد و ممکن است در مقابل شیردهی مقاومت نشان بدهد.
بنابراین، فقط زمانی به قطع شیردهی فکر کنید که هر دوی شما آماده هستید و قصد بازگشت به شیردهی را ندارید.
پس از قطع شیردهی چقدر طول می‌کشد تا شیر مادر خشک شود؟
ممکن است پستان شما حتی تا دو سال پس از قطع شیردهی به تولید شیر ادامه بدهد. با این حال، چند هفته پس از قطع شیردهی تولید شیر به تدریج کاهش می‌یابد. تراوش هر از چند گاه شیر، به رغم قطع شیردهی طبیعی است. اما اگر زیاد و با درد یا سوزش همراه است با پزشک مشورت کنید.
شیر مادر برای تغذیه و سلامت نوزاد و شیرخوار ضروری است. اما وقتی کوچولوی شما بزرگ می‌شود، باید با غذای جامد جایگزین شود. از علاقه شیرخوار به غذای جامد برای از شیر گرفتن او استفاده کنید. با قطع شیردهی احساس آزادی می‌کنید، اما همچنین دلتان برای آن نوع پیوند با شیرخوارتان تنگ خواهد شد.
مطالعه بیشتر:
1- علت انسداد مجاری شیری و روش های درمان آن
2- درمان ماستیت (ویدئو)
3- اصول از شیر گرفتن کودک و آشنا کردن او با شیشه شیر
5- روش های کاهش درد پستان ها پس از شیر گرفتن نوزاد
6- روش صحیح از شیر گرفتن کودک و زمان مناسب برای این کار
