اسپرم صفر و عوامل ایجاد آزواسپرمی یا اسپرم صفر چیست؟
اسپرم صفر به شرایطی اطلاق می شود که هیچ سلول جنسی در درون مایع منی وجود ندارد. این عارضه دلایل گوناگونی دارد و به طور کلی به دو دسته انسدادی یا بعد از بیضه ای و غیر انسدادی یا بیضه ای تقسیم بندی می شود.
اسپرم صفر چیست؟
مبتلایان اسپرم صفر یا آزواسپرمی، مردانی هستند که در مایع منی آنها اسپرم وجود ندارند. شیوع این بیماری در کل مردان 1٪ و در مردان نابارور 15٪ است. آزواسپرمی هیچ علامتی ندارد اما در مواردی که علی رغم اقدام به بارداری، بارداری رخ نمی دهد می تواند به عنوان یک عامل مورد بررسی قرار بگیرد.
عوامل ایجاد آزواسپرمی یا اسپرم صفر
ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد که مانع از تولید اسپرم یا انتقال آن شود. سه نوع آزواسپرمی عبارتند از:
آزواسپرمی پیش بیضه ای یا قبل از بیضه: بیضه ها طبیعی هستند، اما بدن به دلایلی مانند پایین بودن سطح هورمون یا شیمی درمانی نمی تواند اسپرم تولید کند. این نوع آزواسپرمی خیلی نادر است. تولید اسپرم در بیضه ها، تحت كنترل و تحریك مراكز بالاتر در مغز میباشد. در قسمتی از مغز به نام هیپوفیز، هورمونی به نام FSH ترشح شده و تولید اسپرم را كنترل میكند. اگر بنا به هر دلیلی غده هیپوفیز این هورمون را ترشح نکند، فرد مبتلا به کاهش تعداد اسپرم و در مواردی مبتلا به آزواسپرمی خواهد شد. این بیماران را میتوان با تجویز هورمونهای لازم، درمان كرد. این نوع آزواسپرمی شایع نبوده و فقط ٢٪كل موارد آزواسپرم را شامل می شود.
آزواسپرمی بیضه ای: آسیب به بیضه ها مانع از تولید عادی اسپرم می شود. دلایل این نوع آزواسپرمی عبارتند از:
- عفونت دستگاه تناسلی مانند اپیدیدیمیت و اورتریت. اپیدیدیمیت عبارت است از التهاب و عفونت اپیدیدیم، یعنی قسمتی از مجرای منی که در پشت بیضه قرار دارد و اورتریت التهاب یا عفونت مجرای ادراری را گویند.
- بیماری های دوران کودکی مانند اُرکیت ویروسی است که باعث تورم یک یا هر دو بیضه می شود
- آسیب به کشاله ران
- سرطان یا درمانهای آن مانند پرتودرمانی
- شرایط ژنتیکی مانند سندرم کلاین فلتر
آزواسپرمی بعد از بیضه: بیضه اسپرم نرمال ایجاد می کند، اما به دلایلی نمی تواند خارج شود. این دلایل عبارتند از:
- انسداد لوله هایی که اسپرم را از بیضه به آلت تناسلی منتقل می کنند. به این نوع آزواسپرمی انسدادی می گویند.
- وازکتومی
- انزال پس رونده، زمانی اتفاق می‌افتد که مایع منی در هنگام انزال جنسی به جای آلت تناسلی راهی مثانه شود.
حدود 40٪ از مردان مبتلا به آزواسپرمی، به نوع بعد از بیضه مبتلا هستند.
بیماری آزواسپرمی چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورت وجود ناباروری، پزشک باید شرایط را مورد بررسی قرار دهد، ناباروری وضعیتی است که مرد نمی تواند بعد از ۱ سال رابطه ی جنسی بدون پیشگیری، زن را بارور کند. به این معنی که هیچ روش جلوگیری از بارداری مانند قرص، دیافراگم (رابطه ی کامل نداشتن)، کاندوم یا روش ریتم (رعایت تاریخ نزدیکی) استفاده نشده باشد.
برای بررسی بیشتر، ابتدا نمونه مایع منی از بیمار گرفته شده و به آزمایشگاه مجهز به میکروسکوپ قوی ارسال می شود. اگر در دو نوبت جداگانه اسپرم در مایع منی مشاهده نشود، احتمال آزواسپرمی وجود دارد. سپس پزشک علل و عوامل پیش زمینه ای را بررسی می کند. در این مرحله، معاینه کامل جسمی انجام شده و از بیمار شرح حال گرفته می شود، برای اندازه گیری سطح هورمون آزمایش خون نیز لازم است. اگر سطح هورمون طبیعی باشد، برای جستجوی انسداد، سونوگرافی اسکروتوم یا ترانس رکتال را تجویز می گردد. برای تائید تشخیص، ام آر آی نیز ممکن است نیاز باشد. بعضی اوقات، تنها راه یافتن انسداد، جراحی است.
اگر مشکل از انسداد نباشد، آزمایش های ژنتیکی برای بررسی ژن ها انجام می گیرند.
آیا اسپرم صفر درمان دارد؟ ایا با اسپرم صفر میتوان باردار شد؟
چند نوع درمان برای مردان مبتلا به آزواسپرمی که مایل به فرزندآوری هستند، وجود دارد.
اگر آزواسپرمی از نوع انسدادی باشد، به کمک جراحی می توان انسداد را برطرف کرد. هرچه انسداد تازه تر باشد، احتمال موفقیت آمیز بودن جراحی بیشتر خواهد بود.
بازیابی اسپرم نیز برای درمان مردان مبتلا به اسپرم صفر غیر انسدادی و نیز افرادی که انسداد دارند اما جراحی در آنها مؤثر نیست، روش مناسبی است. برای به دست آوردن اسپرم از بیضه، از یک سوزن کوچک استفاده می شود. سپس نمونه فریز شده تا بعدا در آزمایشگاه برای لقاح مصنوعی (IVF) مورد استفاده قرار بگیرد. درصورت بیوپسی بیضه، پزشک می تواند اسپرم را همزمان بازیابی کند و لذا دیگر نیازی به جراحی دوم نخواهد بود.
https://www.webmd.com/infertility-and-reproduction/guide/azoospermia-causes-treatment#2
بیشتر بدانید:
1- 7 دلیل ضعیف شدن اسپرم و قدرت باروری
2- آزمایش اسپرم یا اسپرموگرام چیست و چگونه تفسیر می شود؟
3- چه تعداد اسپرم برای بارداری نیاز است؟
4- 9 روش حفظ کیفیت اسپرم مردان
