شیردهی موفق ، چگونه شیردهی موفقی داشته باشیم؟
به عنوان یک مادر آگاه احتمالا می دانید که شیر مادر بهترین غذا برای نوزاد خصوصا در شش ماه اول زندگی است. اما برای گذر از این مرحله مهم لازم است نکاتی را درمورد شیردهی موفق بدانید. در ادامه برای شما اصول شیردهی موفق را شرح می دهیم.
چگونه شیردهی موفقی داشته باشیم؟
شیردهی از سینه ها مهارتی است که مادر و نوزاد با هم یاد می گیرند. این 10 نکته به عنوان راهکارهای شیردهی موفق به شما در رسیدن به اهداف شیردهی موفق کمک می کند.
1. برای شیردهی موفق تماس پوستی را با کودکتان حفظ کنید
یکی از مهمترین نکات شیردهی موفق تماس پوستی است. نوازش کردن کودک در حالی که بر روی سینه شماست، یک خوش آمد ملایم برای ورود او به این دنیا است. حفظ تماس پوست به پوست بین شما و کودک، به بدن شما کمک می کند تا روند تولید شیر را آغاز کند و همچنین رفلکس های مربوط به تغذیه کودک به کار بیافتند. این بدان معنی است که کودک شما زودتر به دنبال پستان شما خواهد گشت و بدن شما نیز شیر بیشتری تولید می کند. نوزادان اغلب در اولین ساعت پس از تولد بیدار و علاقه مند به شیر خوردن هستند. تا بعد از اولین نوبت شیردهی، تماس پوستی را با کودکتان حفظ کنید. این تماس پوست به پوست را تا جایی که می توانید هرچه بیشتر، در روزهای ابتدایی پس از تولد نوزاد و همچنین تا هفته ها پس از زایمان ادامه داده و حفظ کنید. شریک زندگی شما نیز می تواند این تماس پوست به پوست را با کودکتان برقرار کند!
2. چگونه کودک را تغذیه کنید
• به دنبال نشانه های اولیه ای باشید که نشان می دهند کودک شما شیر می خواهد:
• رفلکس روتینگ (rooting) یا جست و جو: خواهید دید که کودک شما هنگام لمس کناره ی دهان یا گونه های خود، سر خود را چرخانده و در جستجوی غذا دهان خود را باز می کند.
• لب هایش را لیس می زند.
• قرار دادن دست هایشان در دهان خود: کودکانی که دستشان آزاد است می توانند به راحتی به شما نشان دهند که گرسنه هستند. گريه کردن یک نشانه از گرسنگي طول کشیده است. به یاد داشته باشید که برای شیردهی موفق، نوزادی که گریه می کند، می بایست قبل از شروع شیردهی آرام شود.
• راحت بنشینید یا دراز بکشید: ممکن است بخواهید از بالش برای پشتیبانی بدنتان استفاده کنید. موقعیت های شیردهی زیادی وجود دارند، بنابراین یکی از آن ها را پیدا کنید که برای شما مفید باشد. اگر سزارین شده باشید، برای قرار گرفتن در موقعیتی راحت ممکن است به کمک نیاز داشته باشید.
• شانه های خود را شل کنید: و به جای اینکه پستان ها را به سمت کودک ببرید، کودک خود را به سمت پستان ها بیاورید.
• نوزادتان را نزدیک خود نگه دارید: شکم را در مقابل شکم، بینی را به نوک پستان، چانه را به پستان و پایین بدن را در نزدیکی بدن خود نگه دارید. گردن و شانه های او را محکم نگه دارید بدون اینکه به پشت سر او فشار وارد کنید چون این کار یعنی فشار آوردن به سر او می تواند باعث شود نوزاد از پستان دوری کند.
• یاد بگیرید که چگونه شیر خود را با دست به بیرون هدایت کنید: وجود چند قطره شیر روی نوک پستان شما کمک می کند تا توجه نوزاد برای شروع تغذیه جلب شود.
• در طی چند هفته اول، ممکن است لازم باشد هنگام شیر دادن، با دست هایتان از پستان خود حمایت کنید: اطمینان حاصل کنید که انگشتان دست شما از منطقه آرئول (هاله تیره رنگ پستان) دور است.
• چانه نوزاد خود را بر روی سینه تان قرار دهید: نوک بینی او را تا نوک پستان، تا زمانی که دهان کودک به اندازه یک خمیازه باز شود و کودک شما سر خود را به عقب حرکت می دهد تا یک مکیدن بزرگ از پستان شما انجام دهد. همچنین می توانید لب های نوزاد را به آرامی با نوک پستان لمس کنید تا دهان خود را حسابی باز کند.
• هنگامی که نوزاد شما شیر می خورد، هر دو لب او باید به سمت خارج چرخیده شود: شما احساس خواهید کرد که کودکتان اول به آرامی مکیدن شیر را انجام می دهد و سپس این میکدن قوی تر شده و با ریتم یک یا دو مکش در هر بار بلع آن را ادامه داده و در این بین کمی نیز مکث می کند تا استراحت نماید.
• برای شیردهی موفق لازم است: هنگامی که کودک شما از خوردن شیر خودداری کرده و یا پستان شما را از دهان خود به بیرون می راند، آروغ کودک را گرفته و سینه دیگر خود را به او بدهید.
• اگر نیاز دارید کودک خود را از پستانتان جدا کنید: انگشت خود را به آرامی در گوشه دهان او قرار دهید تا فرآیند مکیدن را متوقف کنید.
معده یک نوزاد تازه متولد شده بسیار کوچک است و نمی تواند مقدار زیادی شیر را در خود نگه دارد. به همین دلیل است که اولین شیری که سینه های شما تولید می کند (آغوز یا کلستروم) بسیار غلیظ است. به همین دلیل است که تعداد دفعات شیر خوردن نوزادان در ابتدا معمولا زیاد است.
3. برای شیردهی موفق به کودک نگاه کنید، نه به ساعت
به جای اینکه شیردهی به نوزاد را بر اساس زمان و ساعت انجام دهید، به دنبال نشانه های اولیه ای باشید که نشان می دهند کودک شما شیر می خواهد:
• رفلکس روتینگ یا جست و جو
• لیسیدن لب ها
• بردن دست ها به دهان
نوزادان نیاز دارند در چند هفته اول زندگی مرتبا غذا بخورند: حداقل 8 یار یا بیشتر در طی 24 ساعت شبانه روز. این کار هم به شما در ساخت شیر بیشتر کمک می کند و هم به کودک شما کمک می کند تا وزنی را که در روزهای اول تولد خود از دست داده است، مجددا به دست بیاورد. شیردهی شبانه بسیار مهم است! این کار به شروع شیردهی و تولید شیر توسط بدن شما کمک می کند.
از مهمترین راههای شیردهی موفق تقویت صبر و حوصله است: بعضی از نوزادان دوره های شیر خوردن کوتاه را ترجیح می دهند در حالی که برخی دیگر شیر خوردن طولانی را دوست دارند. به کودک خود عجله وارد نکنید و صبور باشید.
4 تا 6 هفته اول یک دوره یادگیری برای شیردهی موفق است: دورانی که در آن بدن شما شیر مورد نیاز خود را تولید می کند و شما نشانه های کودک خود را یاد می گیرید. زمان، صبر و شوخ طبعی همه می توانند در این دوران کمک کنند!
4. برای شیردهی موفق به دنبال نشانه هایی باشید که کودک شما به اندازه کافی شیر مادر را دریافت می کند
علامتی که کودک شما به خوبی تغذیه می شود این است که تا روز ششم پس از تولد، آن ها در طی 24 ساعت شبانه روز، 6 بار یا بیشتر پوشک خود را خیس می کنند و اغلب در حال خالی کردن روده شان هستند. نشانه دیگر افزایش وزن است. بسیاری از نوزادان در چند روز ابتدایی پس از تولد، وزن خود را از دست می دهند و در طی زمان دو هفته تقریباً دوباره آن را به دست می آورند.
هنگامی که شیردهی کودک شما به خوبی و به دفعات انجام می شود، دیگر نیازی به دادن مواد غذایی یا مایعات دیگر حتی آب نیست.
5. تولید شیر
هرچه کودک شما در چند هفته اول شیر بیشتری بخورد، بدنتان شیر بیشتری تولید خواهد کرد. فرزند شما در ماه های نخست زندگی خود به سرعت رشد می کند. در طی این جهش رشدی، روزهایی خواهد آمد که کودک شما بسیار گرسنه خواهد بود و بیشتر اوقات نیاز به تغذیه دارد. در این مواقع ، شیر مادر برای رفع نیاز کودک شما تغییر می کند و افزایش می یابد.
تحقیقات نشان می دهد که شیر مادر تنها 6 ماه اول زندگی تنها غذا یا نوشیدنی است که نوزادان به آن نیاز دارند. با رشد نوزاد، ترکیب شیر شما نیز تغییر می کند. این تغییر برای تامین مقدار کافی مواد مغذی مناسب برای کودک شما ادامه خواهد یافت. شیر مادر همچنین دارای عوامل ایمنی است که به محافظت از کودک شما در برابر عفونت و بیماری ها کمک می کند.
در سن 6 ماهگی، نوزادان باید علاوه بر شیر مادر، مصرف غذاهای سالم و غنی از آهن را شروع کنند. البته که شیر مادر هنوز هم از نظر تغذیه و محافظت نقش مهمی ایفا می کند، بنابراین شیردهی از سینه ها را تا زمانی که شما و کودکتان می خواهید، ادامه دهید. بسیاری از خانواده ها تا دو سالگی یا حتی بیشتر شیردهی از سینه را ادامه می دهند.
6. برای شیردهی موفق مراقب خودتان باشید
در روزهای اولیه پس از تولد نوزاد، سعی کنید هر زمان که کودک شما می خوابد، شما هم استراحت کنید. در مورد کارهای خانه و تهیه وعده های غذایی از شریک زندگی، خانواده و دوستان خود کمک بگیرید. فقط در صورت احساس آمادگی، مهمان هایی که به عیادت شما و نوزادتان می آیند را بپذیرید.
وقتی احساس تشنگی می کنید غذاهای سالم بخورید و بنوشید. ممکن است خیلی تشنه باشید، بنابراین سعی کنید هر بار که به نوزادتان شیر می دهید، خودتان هم یک لیوان آب بخورید.
هر روز کاری سرگرم کننده انجام دهید. در حمام استراحت و ریلکس کنید، با کودک خود به پیاده روی بروید، با خانواده و دوستان در تماس باشید. اگر نوک پستان شما آسیب دیده است، اطمینان حاصل کنید که نوزاد شما هنگام تغذیه، به خوبی با سینه شما چفت شده است. چند قطره شیر مادر را به بیرون هدایت کنید و بگذارید بعد از هر بار شیردهی روی نوک پستان شما خشک شود. شیر شما دارای نرم کننده های طبیعی پوست و آنتی بادی ها برای مبارزه با عفونت است. شما به کرم های خاصی احتیاج ندارید، مگر اینکه توسط پزشک، پرستار یا ماما توصیه شود.
اگر سینه های شما متورم و دردناک شده است (احتقان) ، کمپرس های گرم را امتحان کرده و قبل از شیر دادن، به آرامی سینه خود را ماساژ دهید تا به شما کمک کند شیر بهتر جریان یابد. به بیرون هدایت کردن مقداری شیر به کمک دست هایتان قبل از شروع شیردهی، به احساس راحتی بیشتر پستان ها کمک می کند. بین هر نوبت شیردهی، کمپرس سرد را روی پستان خود قرار دهید تا تورم کاهش یابد.
در مورد روش جلوگیری با پزشک، پرستار یا مامای خود صحبت کنید. تغذیه انحصاری با شیر مادر (تغذیه کودک شما فقط با شیر مادر و نه هیچ ماده دیگری) برای 6 ماه اول ممکن است بازگشت پریود شما را به تاخیر اندازد. اما این مهم است که بدانید که حتی اگر پریود شما شروع نشده باشد، باز هم ممکن است باردار شوید.
7. برای شیردهی موفق، سیگار کشیدن، استعمال مواد مخدر، الکل و ... را کنار بگذارید
نیکوتین، حشیش، الکل، مواد مخدر و سایر داروها به شیر شما منتقل می شوند، بنابراین مطمئن ترین انتخاب این است که در صورت شیردهی از آن ها استفاده نکنید. همچنین مواردی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر مواجه کودک خود با این مواد انجام دهید.
نیکوتین
حتی اگر سیگار می کشید یا از سیگار الکترونیکی استفاده می کنید (ویپ نیکوتین)، هنوز بسیار مهم که شیردهی انجام شود، بنابراین به دنبال راه هایی برای کاهش قرار گرفتن کودک در برابر مواد شیمیایی مضر باشید، از طریق:
• سیگار کشیدن فقط در بیرون از خانه یا ماشین شما
• شستن دست ها، مسواک زدن و عوض کردن لایه بیرونی لباس ها بعد از سیگار کشیدن
• استفاده از سیگارهای الکترونیکی یا محصولات ویپ نیکوتین دار خریداری شده از طریق منابع قانونی
• برای کسب اطلاعات در مورد روش های قطع یا ترک سیگار و حتی سیگارهای الکترونیکی با پزشک، پرستار یا مامای خود صحبت کنید.
الکل
در صورت شیردهی، به خصوص زمانی که نوزاد شما سن کمی دارد، بی خطرتر است که الکل ننوشید. یک نوشیدن گاه به گاه می تواند خوب باشد البته تا زمانی که برای آن برنامه ریزی می کنید. قبل از نوشیدن الکل، شیردهی را انجام داده و یا شیر خود را بدوشید و نگه دارید. سپس قبل از اینکه دوباره شیر دهید، حداقل دو ساعت بعد از هر بار نوشیدن صبر کنید. داروها یا سایر مواد مخدر در مورد شک و تردید در مورد سایر مواد مخدر و یا داروهای مورد استفاده شما که ممکن است شیرتان را تحت تأثیر قرار دهند، با پزشک، پرستار، ماما، داروساز یا مشاور شیردهی خود مشورت کنید.
8. برای شیردهی موفق، با دیگران صحبت کنید
اگر درمورد شیردهی سؤال یا نگرانی دارید با دیگران صحبت کنید. بسیاری از افراد می توانند شما را حمایت و یا تشویق کنند، از جمله:
• خانواده و دوستانی که به فرزند خود شیر داده اند
• سایر مادرانی که تجربه شیردهی موفق داشته اند
• گروه های پشتیبانی
• مراکز سلامت محلی
• ارائه دهندگان خدمات درمانی (پزشک، پرستار یا ماما)
• مشاوران شیردهی
9. شیردهی موفق پس از بازگشت به سر کار
حتی اگر قصد بازگشت به محل کار یا مدرسه را داشته باشید، کودک شما می تواند از تمام فواید شیر شما بهره ببرد. هنگامی که شیردهی به خوبی تثبیت شده است، می توانید شیر خود را دوشیده و آن را به همراه مراقب کودک خود بسپارید تا تغذیه کودک را انجام دهد. شیر مادر را می توان در یخچال یا فریزر نگهداری کرد. از بطری ها یا کیسه های تمیز استفاده کرده و روی آن ها تاریخ بزنید.
در صورتی که شیر یخ نزده باشد، می توانید چند دقیقه قبل از استفاده، با قرار دادن بطری یا کیسه در آب داغ، شیر را گرم نمایید. شیر مادر یخ زده را با قرار دادن آن چند ساعت بیرون از یخچال ذوب کنید و یا بطری/کیسه یخ زده را زیر آب جاری خنک قرار دهید. پس از شروع به ذوب شدن، آب را گرم کنید تا فرآیند ذوب تمام شود.
شیر مادر را در مایکروویو قرار ندهید یا آن را روی اجاق گاز گرم نکنید زیرا باعث از بین رفتن ویتامین C و برخی از مزایای ایمنی دیگر می شود. همچنین می تواند باعث ایجاد نقاط گرم شود که می توانند دهان کودک شما را بسوزانند.
از کارفرمای خود بخواهید انعطاف پذیر بوده و اجاره دهد تا بتوانید در محل کار به نوزادتان شیر داده و یا حداقل شیر خود را برای او بدوشید. سؤال کنید که آیا می توانید از یخچال محل کار برای ذخیره شیر خود استفاده کنید. اگر مراقبت از کودک در محل کار، مدرسه یا نزدیکی شما انجام می شود، ممکن است بتوانید در زمان های استراحت بین کار، شیردهی را انجام دهید.
10. برای شیردهی موفق از مادر شدن خود لذت ببرید
تمام حواس کودک شما هنگامی که او را نگه می دارید، تحریک می شوند. نوزادی که به او لبخند می زنید، با او صحبت می کنید و او را نوازش می کنید، احساس امنیت و ایمنی خواهد کرد. تغذیه با شیر مادر چیزی بیشتر از دادن مواد مغذی و کالری به کودک برای رشد بدن آن ها است. با شیردهی از سینه ها پیوند بین شما و کودکتان تقویت می شود و این یکی از موارد بسیاری است که می توانید برای ایجاد یک رابطه امن و دوست داشتنی انجام دهید.
هرچه کودک شما بزرگتر می شود، تعداد دفعات کمتری شیر می خورد و هر بار شیردهی نیز زمان کمتری می گیرد و شما در شیردهی موفق ماهرتر می شوید. این امر باعث می شود تا حفظ شیردهی تا زمانی که شما و کودکتان می خواهید آسان تر شود.
شما و کودکتان این حق را دارید که در هر زمان و هر جا بخواهید شیردهی را انجام دهید. هیچ کس نباید شما را از شیردهی در ملاء عام منع کند یا از شما بخواهد که جا به جا شوید یا خود را بپوشانید.
مطالعه بیشتر:
1- نکات لازم در شیردهی پستانی (با سینه) موفق
2- آموزش نحوه صحیح شیردهی پستانی به نوزاد
3- آموزش پوزیشن های صحیح شیردهی به نوزاد
4- تاثیر روش های مختلف زایمان بر روند شیردهی نوزاد
