آب جوش در زایمان و علت و کاربرد آب جوش در زایمان چیست؟
اگر طرفدار فیلم و سریال های قدیمی باشید، احتمالا زایمان کردن یک خانم باردار در منزل، صحنه ناآشنایی برایتان نخواهد بود که فراهم کردن آب جوش هنگام زایمان یکی از ملزومات بوده است. یکی از پرتکرارترین سؤالاتی که شاید با دیدن چنین برنامه هایی برایتان پیش بیاید، این است که چرا اولین چیزی که عامل زایمان از بقیه درخواست می کند، حوله و آب جوش است! اما واقعا آب جوش چه کاربردی در زایمان دارد؟ و قابله ها چه نیازی به آب جوش در زایمان داشتند؟ در ادامه این مقاله شما را با کاربرد آب جوش در زایمان آشنا خواهیم کرد.
علت استفاده از آب جوش در زایمان
خب در حقیقت چند دلیل محکم در مورد استفاده از آب جوش برای زایمان وجود دارد. نخست اینکه در گذشته که امکانات استریل و ضدعفونی کردن وجود نداشت، تنها و مطمئن ترین روش برای از بین بردن میکروارگانیسم های بیماری زا، از جمله ویروس ها، باکتری ها و انگل ها، جوشاندن آب بوده است. به کمک آب جوش می توان وسایل مورد استفاده در زایمان را ضدعفونی و استریل کرد.
دوم اینکه زایمان طبیعی، روندی نسبتاً کثیف و همراه با آلودگی های فراوان محیطی است که به راحتی می توانند مادر و نوزاد حساس او را بیمار کنند و حتی به یک عفونت مرگبار مبدل شوند. بنابراین برای به حداقل رساندن آلودگی های، اطراف کانال زایمان می بایست تمیز نگه داشته شود، خون و مخاط (و حتی مدفوع مادر که در حین زایمان ممکن است خارج شود) باید پاک شوند و لباس های خیس شده و ملافه ها، همگی باید شست و شو داده شوند تا بتوان دوباره از آن ها استفاده کرد. برای انجام تمامی این کارها و ضدعفونی کردن پارچه ها به آب جوش نیاز است.
دلیل سوم این است که به طور معمول مادر در حین پروسه زایمان، به دلیل فشارهای وارده، دچار ضعف، افت فشار و لرزش می شود و بدیهی که تحمل لمس شدن با هیچ چیز سردی را نداشته باشد. بنابراین پزشک یا ماما شست و شو را با داغترین آبی که مادر تحمل آن را دارد، انجام می دهد.
به علاوه مخلوط کردن آب جوش ضدعفونی شده با کمی آب سرد، شرایط مطلوبی را ایجاد می کند تا بتوان نوزاد تازه متولد شده را شست و شو داد و بقایای پرده های جنینی، مکونیوم (مدفوع نوزاد) و غیره را پاک کرد. از آنجا که بسیاری از نوزادان در ساعات اولیه زندگی نمی توانند دمای بدن خود را به درستی تنظیم کنند، بنابراین شستن نوزاد با آب سرد اقدام عاقلانه ای نخواهد بود.
و دلیل آخر در مورد کاربرد آب جوش در زایمان اینکه، وقتی زایمان پایان می یابد، مادر به شدت عرق کرده، بدن او با خون، مخاط و غیره کثیف شده و خسته است. حمام کردن با آب بسیار گرم نه تنها او را تمیز می کند، بلکه بعد از طی کردن پروسه سخت و طاقت فرسای زایمان، سبب آرامش یافتن مادر نیز می شود. فواید آب گرم به قدری زیاد است که حتی امروزه هم پزشکان نمی توانند از آن چشم پوشی کنند و می توان گفت که استفاده از حمام یا دوش آب گرم جایگاه ویژه ای را در روند زایمان به خود اختصاص داده است.
کاربرد آب گرم در زایمان در زمان حال
امروزه نیز از آب جوش در زایمان استفاده می شود اما به گونه ای متفاوت.
پیش از زایمان:
بر اساس تحقیقات متعدد، استفاده از دوش، وان و یا حمام آب گرم در مراحل پیش از زایمان به شروع پروسه زایمانی در مادران کمک کرده و به علاوه در رفع استرس و نگرانی های مادر نیز بسیار مؤثر است.
مرحله اول زایمان:
مرحله اول زایمان از زمانی شروع می شود که مادر به طور منظم انقباضات رحمی را تجربه می کند و تا زمانی که جنین آماده خروج شود، نیز ادامه خواهد یافت. اگر در بارداری مشکلی وجود نداشته باشد، وزن مادر کمتر از 110 کیلوگرم باشد و 37 هفته بارداری را تمام کرده باشد، قرار گرفتن در آب گرم و غوطه وری در آن در این مرحله، نه تنها مشکلی برای او به همراه ندارد، بلکه حس امنیت زیادی را برایش به ارمغان آورده و به او کمک می کند تا در فواصل بین انقباضات آرام باشد. حتی دیدن آب و شنیدن صدای آن نیز در چنین شرایطی می تواند برای مادران باردار آرامش دهنده باشد. به علاوه کمک گرفتن از آب گرم در این مرحله باعث خواهد شد تا مادر:
- در حین انقباضات، درد کمتری را احساس نماید.
- ترس و استرس کمتری را تجربه کند.
- آسان تر حرکت کرده و تغییر موقعیت دهد.
- سریع تر زایمان کند.
- با احتمال بسیار کمتری به داروهای ضد درد و مداخلات نیاز پیدا کند.
مرحله دوم زایمان:
اگر حال مادر و شرایط جنین او خوب باشد، تا هر زمان که بخواهد، می تواند از وان آب گرم استفاده کند. قرار گرفتن در آب گرم در این مرحله، چنین فوایدی را به دنبال دارد:
- به تسریع پیشرفت زایمان کمک قابل توجهی خواهد کرد.
- احتمال انجام اپیزیوتومی (برش در دهانه واژن برای تسهیل خروج جنین) کمتر خواهد شد.
- البته در هنگام به دنیا آمدن نوزاد (مرحله دوم زایمان) بسیار مهم است که دمای آب شبیه به دمای بدن مادر باشد (در حدود 5/35 تا 37 درجه سانتیگراد)، تا بدین ترتیب انتقال نوزاد از رحم به دنیای بیرون در زیر آب، با کمترین مشکل صورت بگیرد.
غوطه وری در آب گرم برای چه مادرانی مناسب نیست؟
با وجود اینکه استفاده از آب گرم در حین زایمان، فواید زیادی به همراه دارد، اما متاسفانه تمامی مادران باردار گزینه مناسبی برای این کار نیستند. شما به عنوان یک مادر باردار، نمی توانید از این روش کمک بگیرید اگر:
- دمای بدنتان بالاتر از 37.5 درجه سانتی گراد باشد.
- در زمان زایمان خود دچار عفونت شده باشید.
- سن بارداری شما زیر 37 هفته باشد.
- خونریزی قابل توجهی داشته باشید.
- پروسه زایمانتان به طور عادی پیشرفت نمی کند.
- فشار خون بالا داشته باشید.
- به دیابت مبتلا بوده و قند خونتان را با انسولین مدیریت کرده باشید.
- شما مبتلا به بیماری صرع باشید.
- تمایل داشته از روش بی حسی اپیدورال استفاده کنید.
خطرات کاربرد آب جوش در زایمان
به طور معمول قرار گرفتن در آب گرم در حین زایمان، مشکلات جدی را برای مادر و فرزند او به همراه ندارد، البته برخی تحقیقات عوارضی را گزارش کرده اند که اگرچه نادر هستند، اما لازم است تا مادر باردار از آن ها آگاه شده و سپس در مورد استفاده از این روش تصمیم گیری نماید. از جمله:
1. افت دمای بدن نوزاد تازه متولد شده
2. فشرده و پاره شدن بند ناف
3. عفونت و خصوصا عفونت های تنفسی در نوزاد
حال که کاربرد آب جوش در زایمان طبیعی را می دانید دیگر از اینکه تمامی قابله ها برای انجام زایمان آبجوش درخواست می کردند تعجب نخواهید کرد.
مطالعه بیشتر:
زایمان در خانه با قابله چه مزایا و چه معایبی دارد؟
زایمان اورژانسی در خانه و نکاتی که باید رعایت کنید؟
آموزش زایمان طبیعی در خانه از انتخاب پزشک تا مراقبت از نوزاد
