افت تحصیلی در کودکان و دلایل افت تحصیلی در کودکان چیست؟
به طور قطع تمامی پدرها و مادرها در سرتاسر جهان، آرزو دارند که فرزند دلبندشان در تمامی زمینه های زندگی موفق شده و به بالاترین جایگاه ممکن دست پیدا کند. موفقیت در زمینه تحصیل و دست یابی به بالاترین مدارج علمی، یکی از همین خواسته های والدین بوده که از نظر بسیاری از آن ها تضمین کننده موفقیت فرزندشان در سایر ابعاد زندگی نیز خواهد شد. اما با این حال همه بچه ها نمی توانند در زمینه تحصیل موفق باشند. در ادامه این مقاله دلایل افت تحصیلی در کودکان را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
دلایل افت تحصیلی در کودکان
اگرچه امروزه تلاش بر این است که به استعدادهای فردی هر کودکی توجه داشت و تنها به درس خواندن او اکتفا نکرد، اما از آنجا که عدم موفقیت در مدرسه می تواند عواقب مادام العمر و جدی را به همراه داشته باشد، بنابراین شناسایی علل افت تحصیلی از اهمیت زیادی برخوردار است تا شاید بدین طریق بتوان به حل این مشکل کودکان کمک نمود. دلایل زیاد و بی شماری همچون مشکلات اجتماعی، رفتاری و عاطفی و همچنین بیماری ها وجود دارند که منجر به عدم موفقیت در تحصیل کودکان می شوند. از رایج ترین علل افت تحصیلی در بچه ها، می توان به این موارد اشاره نمود:
دلایل افت تحصیلی در کودکان، موارد مرتبط با خود کودک:
پایین بودن بهره هوشی (IQ).
- فقدان تمرکز: رنج بردن از اختلالاتی همچون بیش فعالی (ADHD) و افسردگی، بر میزان توجه و تمرکز دانش آموز تأثیر گذاشته و منجر به افت نمرات او می شوند.
- ابتلا به اوتیسم.
- اختلالات یادگیری: مواردی مانند اختلال در فرآیندهای مربوط به درک یا استفاده از زبان، اختلالات گفتاری یا نوشتاری و ... که باعث ناتوانی در درک دروس شده، بر نحوه پاسخ دهی در امتحانات و پرسش های کلاسی تأثیر منفی گذاشته و در نهایت وضعیت تحصیلی کودک را تحت تأثیر قرار می دهند.
- بیماری های پزشکی: همچون کم خونی، آلرژی و آسم، کم کاری یا پرکاری تیروئید و تشنج ها که منجر به غیبت از کلاس شده و یا به دلیل مصرف داروها، بر عملکرد دانش آموز تأثیر می گذارند.
- مشکلات شخصیتی: مشکلاتی همچون ترس از شکست خوردن، بی انگیزگی، تنبلی، عزت نفس پایین و فقدان پشتکار که به طور مستقیم با افت تحصیلی در ارتباط هستند.
- مواجهه با عوامل پرخطر در دوران جنینی و زمان حضور در رحم مادر: بر اساس تحقیقات متعدد، استعمال سیگار، مصرف الکل و یا مواد مخدر توسط مادر باردار با کاهش ضریب هوشی و افزایش مشکلات رفتاری و در نتیجه افت تحصیلی همراه است.
- اختلالات خلقی و مرتبط با سلامت روان: بیماری هایی همچون اختلال نافرمانی مقابله ای به دلیل بروز رفتارهای خصمانه و سرکشانه، باعث بروز مشکلات قابل توجه در مدرسه می شوند و در نهایت بر عملکرد تحصیلی دانش آموز نیز مؤثر خواهند بود.
دلایل افت تحصیلی در کودکان، موارد مرتبط با خانواده
وضعیت محیط خانه: بدون شک درمورد تأثیر طلاق در افت تحصیلی کودکان شنیده اید. مشاجره و دعوای بین والدین، محیط پر تنش و اختلاف نظرهای تربیتی در میان پدر و مادرها، مواردی هستند که شرایط را برای درس خواندن بچه ها نامساعد می کنند.
- نگرش خانواده نسبت به درس خواندن و مدرسه: تفکر یک خانواده در مورد اهمیت درس خواندن و برخورداری از مدارک عالی، بر انگیزه و تلاش کودک تأثیر گذاشته و می تواند عاملی مهم برای تشویق و یا بالعکس زده شدن بچه ها از تحصیل باشد.
- سطح پایین حمایت خانواده از دانش آموز: مانند فقر مالی و یا حتی تشویق ناکافی برای تلاش صرف شده.
- وجود مشکلات تهدیدکننده سلامت روان: مواردی همچون طلاق، مرگ یکی از عزیزان و اعضای خانواده، خشونت علیه کودکان و یا سوءاستفاده از آن ها می توانند بر تمرکز و همچنین سلامت روان بچه ها تأثیر منفی بگذارند و به افت تحصیلی منتهی شوند.
- عدم نظارت مناسب بر تکنولوژی ها: پیشرفت های روزافزون در حوزه فناوری های الکترونیک، سبب شده تا بچه ها به امکانات گسترده ای برای بازی کردن و همچنین مشاهده محتواهای مختلف دسترسی داشته باشند که همین امر انرژی و تمرکز آن ها را برای درس خواندن و انجام تکالیف کاهش می دهد.
علت افت تحصیلی در کودکان، موارد مرتبط با مدرسه
- ترس از معلم و مسئولین مدرسه: شاید به اهمیت آن واقف نباشید، اما رفتار یک معلم، می تواند دانش آموز تنبلی را به یکی از شاگردان برتر کلاس تبدیل کرده و بالعکس می تواند کودک تیزهوشی را از درس و مدرسه دلزده و فراری کند.
- رفتار دوستان و هم مدرسه ای ها: ناتوانی در برقراری روابط دوستانه و مؤثر با سایر بچه ها، مورد آزار واذیت قرار گرفتن و یا تحقیر شدن توسط بقیه، موارد آزاردهنده ای هستند که ممکن است دانش آموزی آن ها را تجربه کرده و به همین خاطر به مرور در عملکرد تحصیلی خود نیز با مشکل روبرو شود.
چه باید کرد؟
مطمئنا دیدن کارنامه ای با نمره های پایین و یا دریافت گزارشی از مدرسه مبنی بر عملکرد ضعیف کودک، برای بیشتر پدر و مادرها خوشایند نیست. طبیعی است که در چنین شرایطی عصبانی شده و به دنبال راهکاری باشید که هرچه سریعتر این اتفاق ناراحت کننده جبران شود. اما باید این نکته مهم را در خاطر داشته باشید که سرزنش کردن، داد و بیداد، دعوا و تهدید و یا گریه و زاری کردن و ناامید شدن هیچ کدام راهکارهای مؤثر و مناسبی برای حل مشکل افت تحصیلی فرزند دلبند شما نیستند. بلکه بالعکس ممکن است به مشکل دامن زده و شرایط را بدتر کنند.
پس چه باید کرد؟
برای حل این مساله، قبل از هر کاری باید علت و ریشه اصلی آن مشخص شود و بهترین کار این است که به فردی متخصص همچون مشاور تحصیلی، روانشناس و یا روانپزشک مراجعه کنید. این افراد با ارزیابی همه جانبه و کسب اطلاعات جامع و دقیق، می توانند دلیل افت تحصیلی را شناسایی کرده و متناسب با آن راه حل های لازم را ارائه دهند.
به علاوه در کنار پیگیری جلسات مشاوره ای، می توانید به عنوان والدین، به این راهکارها عمل کنید:
1. با فرزند خود رابطه ای صمیمانه برقرار کرده و به او اطمینان دهید که در هر حال پشتیبان و حامی او هستید. این کار باعث می شود تا بچه ها به دور از حس لجبازی و سرکشی، با شما در مورد مشکل خود حرف بزنند.
2. فرزندتان را مجبور به خواندن درس یا رشته خاصی نکنید. او مسئول برآورده کردن آرزوهای شما نیست. بنابراین اگر به عنوان مثال به رفتن به هنرستان علاقه دارد، به صورت منطقی همه جوانب را با هم بررسی کنید و به دور از تعصب، به دلبندتان اجازه دهید تا مسیر مورد علاقه خودش را دنبال کند.
3. برای جلوگیری از افت تحصیلی در کودکان، محرک ها را حذف کنید. تنش محیط منزل، سر و صدا و هر عاملی که منجر به حواس پرتی دانش آموز کوچک شما می شوند، باید مدیریت شده و تا حد امکان رفع شوند.
4. موفقیت ها و تلاش های فرزندتان را تشویق کنید، هر چند کوچک باشند. اینکار او را به ادامه مسیر امیدوار و مشتاق می کند. در عین حال از مقایسه و تحقیر کردن به صورت جدی خودداری کنید.
مطالعه بیشتر:
رفتار با کودکی که به مهد کودک نمی رود
ضعف بینایی عامل اصلی افت تحصیلی در مقطع دبستان!
بی انگیزگی در کودکان و ۷ راه مقابله با بی‌انگیزگی در کودکان
علائم ضعیفی چشم در کودکان و علل کاهش بینایی در کودکان چیست؟
