آیا دیابت بارداری سبب زایمان زودرس می شود؟
اگرچه دیابت بارداری باید از نزدیک پیگیری شود، اما اگر با رژیم غذایی، ورزش و در صورت لزوم با دارو کنترل شود، معمولاً به اندازه ابتلا به دیابت پیش از بارداری (داشتن دیابت نوع 2 یا نوع 1 قبل از بارداری) جدی نیست. البته هنوز خطراتی وجود دارد. آیا می دانستید که دیابت بارداری، دقیقاً مانند سایر انواع دیابت، می تواند منجر به زایمان زودرس و همچنین عوارض دیگری شود؟ به خصوص اگر درمان نشود! در ادامه این متن بیشتر توضیح می دهیم.
دیابت بارداری چیست؟
بدن شما از قند برای تأمین انرژی استفاده می کند. قند با کمک هورمونی به نام انسولین از خون شما به سلول های بدن تان می رود. وقتی قند در سلول ها قرار گرفت، به انرژی تبدیل شده یا ذخیره می شود. اما، اگر بدن انسولین کافی تولید نکند، یا نتواند به خوبی از انسولین استفاده کند، قند برای حرکت در سلول ها دچار مشکل می شود و در خون باقی می ماند. به مقادیر بالای قند در خون دیابت شیرین گفته می شود.
دیابت بارداری، دیابتی است که در دوران بارداری ایجاد می شود. پس از پایان دوران بارداری، دیابت بارداری معمولاً از بین می رود و سطح قند خون به طور معمول به حالت طبیعی برمی گردد.
دیابت بارداری چگونه بر مادران، نوزادان و روند زایمان تأثیر می گذارد؟
زنان باردار مبتلا به دیابت می توانند بارداری سالم و نوزادانی سالم داشته باشند. نکته اصلی این است که دیابت را تحت کنترل داشته باشید تا عوارض آن را به حداقل برسانید یا از آن جلوگیری کنید. هر چه دیابت پیچیده تر باشد، مشکلات بیشتری نیز می تواند ایجاد کند.
آیا دیابت بارداری خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد؟
عوارض ناشی از افزایش سطح قند خون می تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. مطالعات نشان می دهند اگر مادر قبل از هفته 24 بارداری به دیابت مبتلا شود، خطر زایمان زودرس به دلیل دیابت بارداری بیشتر است. بعد از هفته 24، احتمال زایمان زودرس کاهش می یابد.
دیابت بارداری چگونه بر نوزادان تأثیر می گذارد؟
تعدادی عوارض ناشی از دیابت بارداری وجود دارند که بعضی از آنها برای جنین شما جدی تر از سایر عوارض هستند.
*عوارض زایمان: به دلیل اندازه بزرگتر جنین، آسیب هایی در هنگام زایمان مانند گیر افتادن شانه ها (دیستوسیا) در کانال زایمان، خونریزی در سر (خونریزی ساب دورال) یا اکسیژن کم (هیپوکسی) ممکن است رخ دهد. زایمان نیز ممکن است به استفاده از فورسپس یا خلا نیاز داشته باشد و احتمال سزارین بسیار بیشتر است.
مشکلات تغذیه: نارس بودن، پایین بودن قند خون پس از تولد و دشواری در تنفس می تواند تغذیه را دشوارتر کند.
هیپوگلیسمی (قند خون پایین): جنین یک مادر دیابتی انسولین اضافی تولید می کند تا تمام قندهایی را که مادر در دوران بارداری به او منتقل می کند، کنترل کند. بعد از تولد، تأمین قند از مادر قطع می شود، اما بدن نوزاد هنوز انسولین اضافی می سازد. بنابراین سطح قند خون او را پایین آورده و باعث افت قند خون در نوزاد می شود.
زردی: تجزیه گلبول های قرمز خون بیلی روبین ایجاد می کند. وقتی مقدار زیادی بیلی روبین وجود دارد یا بدن نمی تواند به سرعت از شر آن خلاص شود، سطح بیلی روبین در خون افزایش می یابد و باعث زرد به نظر رسیدن پوست و چشم می شود. نوزادان مادران دیابتی در صورتی که زودرس، درشت تر از حد متوسط یا با قند خون پایین باشند، ممکن است مدت بیشتری طول بکشد تا بیلی روبین از بدن آنها خارج شود.
*نگرانی های طولانی مدت: همراه با عوارض نارس یا آسیب دیدگی هنگام تولد، احتمال ابتلا به دیابت و اضافه وزن در اواخر زندگی نیز بیشتر است.
ماکروزومی: قند اضافی در خون مادر به فرزند او منتقل می شود. این می تواند منجر به رشد بیش از حد نوزاد و یک کودک بزرگتر از حد طبیعی شود.
نارسایی جفت: مشکلات مربوط به جفت و انتقال اکسیژن و مواد مغذی به احتمال زیاد در دیابت بارداری رخ نمی دهد، زیرا این موارد فقط در دیابت پیش از بارداری مشاهده می شوند. اما، در موارد نادر، اگر دیابت بارداری زودهنگام ظاهر شده و کنترل نشود، مشکلات جفتی می توانند منجر به یک نوزاد کوچکتر از حد طبیعی و محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) شود.
پلی سیتمی: گاهی اوقات یک نوزاد با سطح بالایی از گلبول های قرمز در نتیجه دیابت مادر متولد می شود. این می تواند خون را غلیظ کند و همچنین می تواند به مشکلات تنفسی و ایجاد زردی کمک کند.
ناراحتی تنفسی: در هفته های قبل از تولد نوزاد، ریه ها بالغ می شوند و چیزی به نام سورفاکتانت تولید می کنند. سورفاکتانت کیسه های کوچک موجود در ریه ها را می پوشاند و هنگام تنفس کودک آنها را باد می کند. اگر نوزادی زود به دنیا بیاید، ممکن است ریه های او نابالغ و فاقد سورفاکتانت کافی باشد. اما، از آنجا که دیابت همچنین باعث کاهش تولید سورفاکتانت می شود، حتی در نوزادان تمام ترم نیز می توانند مشکلات تنفسی داشته باشند.
دیابت بارداری چه عوارضی برای مادر دارد؟
در زیر عوارض احتمالی دیابت بارداری در مادران آورده شده است:
*شانس بیشتر برای زایمان پیش از موعد
*خطر ابتلا به دیابت بارداری در بارداری دیگر بیشتر است
*خطر ابتلا به سایر موارد بهداشتی مانند فشار خون و پره اکلامپسی بیشتر است
*افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع 2
*به دلیل زایمان زودرس، عوارض یا یک نوزاد درشت، احتمال سزارین وجود دارد
عوامل خطر دیابت حاملگی چیست؟
دیابت بارداری می تواند در هر زنی در هر زمان از بارداری ایجاد شود. اما اگر عوامل خطر زیر را داشته باشید، احتمال وقوع آن افزایش می یابد:
- سابقه خانوادگی دیابت
- سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک
- نوزاد قبلی که نسبت به سن بارداری درشت بود
- پیشینه قومی با میزان بیشتر دیابت مانند آمریکایی های آفریقایی تبار، بومی آمریکا، ساکنین جزایر اقیانوس آرام، آسیایی یا اسپانیایی
- دیابت بارداری در بارداری قبلی
- بارداری با بیش از یک کودک
- سن بیش از 25 سال
- اضافه وزن
دیابت بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟
از آنجا که مطالعات نشان می دهد دیابت بارداری حدود نه درصد از بارداری ها را تحت تأثیر قرار می دهد، غربالگری برای همه بانوان در طی مراقبت های معمول قبل از زایمان انجام می شود.
*آزمایش خون گلوکز: قند خون ناشتا بیش از 126 میلی گرم در دسی لیتر، قند خون غیرناشتا بیش از 200 میلی گرم در دسی لیتر یا HGB،1CA، 5/6 درصد یا نقاط بالاتر یعنی به سمت دیابت بارداری است و معمولاً به این معنی است که شما نیاز به آزمایش اضافی دارید.
*تست چالش گلوکز: جایی بین هفته 24 و 28 بارداری، پزشک شما آزمایش غربالگری را تجویز می کند. مقداری قند مایع خواهید نوشید، یک ساعت بعد آزمایش خون خواهید داد تا ببینید بدن چگونه قند را کنترل می کند. اگر نتایج نیاز به آزمایش بیشتر را نشان دهد، شما یک آزمایش مشابه اما طولانی تر به نام تست تحمل گلوکز خوراکی (OGGT) خواهید داشت.
معاینه فیزیکی: یک معاینه بدنی کامل می تواند به پزشک سرنخ هایی در مورد سلامتی شما بدهد و هر یک از علائم و نشانه های افزایش قند خون یا مقاومت به انسولین را نشان دهد.
گرفتن شرح حال: پزشک در مورد خانواده و سابقه پزشکی تان با شما صحبت خواهد کرد تا تشخیص دهد در معرض خطر بیشتری هستید، یا خیر.
برای مدیریت دیابت بارداری چه کنیم؟
اگر پزشک به شما بگوید که به دیابت بارداری مبتلا هستید، برای جلوگیری از عوارض، تحت نظارت دقیق تری قرار خواهید گرفت. مهمترین کاری که می توانید انجام دهید این است که سعی کنید با پیروی از مراحل زیر سطح قند خون خود را کنترل کنید:
- ورزش کنید و غذای سالم بخورید تا قندتان پایین بیاید.
- در تمام ویزیت های دوران بارداری حضور یابید و از توصیه ها و دستورالعمل هایی که مرکز خدمات بهداشتی به شما می دهد پیروی کنید.
- بیاموزید که چگونه سطح قند خون خود را آزمایش کنید.
- اگر سطح قند خون شما فقط با رژیم غذایی و ورزش کنترل نشود، ممکن است مجبور به مصرف دارو باشید.
مراقبت های پس از زایمان در مادران مبتلا به دیابت بارداری چگونه باید باشد؟
پس از زایمان، برای مراقبت از خود و کودک خود این دستورالعمل ها را دنبال کنید:
*به نوزادتان شیر بدهید. شیردهی بی خطر است حتی اگر بعد از بارداری سطح قند خون شما بالا بماند. دیابت به شیر مادر آسیب نمی رساند. به علاوه، شیردهی برای شما و کودک شما مفید است. نه تنها می تواند به شما در کاهش وزن کمک کند، بلکه همچنین می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را برای شما و فرزند شما در اواخر زندگی کاهش دهد.
*سبک زندگی سالم داشته باشید. به خوردن غذاهای سالم ادامه دهید و به طور منظم تمرین کنید. رژیم و ورزش می تواند قند خون شما را در سطح سالم نگه دارد و خطر چاقی و ابتلا به دیابت نوع 2 را در آینده کاهش دهد.
*به پزشک خود مراجعه کنید. برای اطمینان از برطرف شدن دیابت بارداری، با پزشک خود پیگیری کنید. در صورت عدم برطرف شدن آن، پزشک به کنترل قند و درمان دیابت نوع 2 ادامه می دهد.
مطالعه بیشتر:
تشخیص زود هنگام دیابت بارداری با آزمایش خون
عوارض دیابت بارداری روی جنین و راههای پیشگیری از آن
علت بروز دیابت بارداری چیست و قند خون نرمال چند است؟
آیا قند بارداری خطرناکه و دیابت بارداری یا قند بارداری چیست؟
