تشکیل تیغه بینی (NB) و زمان تشکیل تیغه بینی چند هفتگی است؟
غربالگری سه ماهه اول بارداری، ابزاری مهم برای ارزیابی ریسک برخی از شایعترین سندروم های ژنتیکی همچون سندروم داون در جنین است که شامل دو بخش آزمایش خون و سونوگرافی بوده و از ابتدای هفته 11 بارداری تا انتهای هفته 13 انجام می شود. یکی از فاکتورهای مورد ارزیابی در بخش سونوگرافی این غربالگری، وجود یا عدم وجود استخوان یا تیغه بینی جنین (NB) است که به بهبود قدرت تشخیص غربالگری کمک می کند. اگر دوست دارید تا در مورد مارکر تشخیصی "تیغه بینی" بیشتر بدانید، با ما همراه شوید.
اهمیت تشکیل تیغه بینی
تیغه بینی یا ان بی (NB) در واقع فرم مخفف کلمه استخوان بینی (Nasal Bone) است که در سونوگرافی ها و به ویژه سونوگرافی سه ماهه اول، وجود یا عدم وجود و همچنین اندازه آن مورد ارزیابی قرار می گیرد. تیغه بینی از این جهت اهمیت دارد که بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات علمی، تشکیل نشدن تیغه بینی و کوچک بودن آن (تیغه بینی هیپوپلاستیک)، می تواند با خطر بالای ابتلای جنین به بیماری های ژنتیکی همچون سندرم داون (تریزومی 21) یا همان منگولیسم، سندرم پاتو (تریزومی 13)، سندرم ادوارد (تریزومی 18) و سندرم ترنر همراه باشد.
زمان تشکیل تیغه بینی
تیغه بینی (NB)، تا هفته ده بارداری تقریبا شکل گرفته است و البته در طی بارداری همچنان به رشد خود ادامه می دهد.
در چند هفتگی باید NB دیده بشه؟
با توجه به اینکه تیغه بینی در هفته 10 بارداری تقریبا تشکیل شده است، ما توقع داریم که در سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول که از ابتدای هفته 11 بارداری تا انتهای هفته 13 بارداری قابل انجام است، دیده و تشخیص داده شود. البته که تیغه بینی در هر هفته ای از بارداری قابل تشخیص و اندازه گیری است اما اولین زمان رویت آن در همان هفته 11 تا 13 بارداری ذکر شده است.
اگر NB دیده نشه، یعنی چی؟
اگرچه دیده نشدن تیغه بینی و یا هایپوپلازی یعنی کوچک بودن آن نسبت به سن حاملگی، می تواند ما را به وجود سندرم های ژنتیکی همچون سندرم داون مشکوک کند، اما گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که در طی سه ماهه اول هنگامی که جنین بسیار کوچک است، سونولوژیست نتواند تیغه بینی را تشخیص دهد و بنابراین به صرف ندیدن تیغه بینی در سه ماهه ابتدایی بارداری، نمی توان گفت که جنین حتما مشکل دار و بیمار است. اما اگر تیغه بینی در طی سه ماهه دوم و به ویژه در سونوگرافی آنومالی اسکن که بین هفته 18 تا 22 بارداری قابل انجام است، دیده نشود، احتمال بیمار بودن جنین تا چندین برابر تقویت می شود.
اندازه NB چقدر باید باشه؟
اندازه و ابعاد تیغه بینی، عدد ثابتی نیست و بسته به سن و هفته بارداری تغییر می کند. به صورت کلی میانگین طول تیغه بینی (NB)، در هفته 11 بارداری برابر با 1.4 میلی متر (حداقل 1.1 تا حداکثر 1.9)، در هفته 12 بارداری برابر با 1.7 میلی متر (حداقل 1.1 تا حداکثر 2.5) و در هفته 13 بارداری برابر با 2.1 میلی متر (حداقل 1.5 تا حداکثر 2.6) گزارش شده است. به مرور هر چه سن بارداری بالاتر می رود، اندازه تیغه بینی نیز افزایش خواهد یافت، به طوری که در هفته 16 به 3.3 میلی متر و در هفته 26 بارداری به 6.65 میلی متر خواهد رسید.
آنچه در مورد اندازه تیغه بینی (NB)، اهمیت دارد این است که کمتر از صدک 2.5 درصد نباشد که تشخیص این امر بر عهده سونولوژیست است.
آیا زاویه NB مهم است؟
بله! زاویه تیغه بینی با استخوان پیشانی نیز می تواند به پزشک در تشخیص برخی بیماری ها کمک کند، به عنوان مثال سندرم فرینس که یک اختلال ژنتیکی نادر است و باعث مشکلات جسمی و از همه مهم تر اختلالات و ناتوانی های ذهنی و فکری می شود.
دکتر میگه NB تشکیل نشده، چکار باید کنم؟
پاسخ این سوال بستگی به این دارد که شما در چه سنی از بارداری قرار دارید. اگر استخوان بینی در سونوگرافی غربالگری مرحله اول که ما بین هفته 11 تا 13 قابل انجام است، دیده نشود، باید به سایر فاکتورها دقت کرد. اگر که سایر نشانگرهای سونوگرافی و بیوشیمیایی مربوط به غربالگری طبیعی باشند، این احتمال وجود دارد که تنها یک سونوگرافی پیگیری در هفته های بعدی برایتان درخواست شود. اما در صورتی که سایر مارکرها نیز مشکوک باشند، بسته به نظر و صلاحدید پزشک باید بررسی های تخصصی تری همچون سل فری دی ان ای (cell free fetal DNA)، آمنیوسنتز، غربالگری مرحله دوم و ... را انجام دهید. اگر هم تیغه بینی (NB)، در طی سونوگرافی سه ماهه دوم دیده نشود، انجام دادن بررسی های تخصصی که به آن ها اشاره کردیم ضرورت پیدا می کند و باید به این مساله توجه جدی تری داشت، زیرا احتمال خطا در سونوگرافی این هفته ها بسیار کم و بعید است.
مطالعه بیشتر:
سونوگرافی هفته یازدهم بارداری آیا ضروری است؟
سونوگرافی هفته دوازدهم بارداری و در سونوگرافی چه می‌بینید؟
آموزش تفسیر سونو ان تی (NT) و سونو ان بی (NB) در بارداری
اصطلاحات انگلیسی سونوگرافی جنین (خواندن سونوگرافی بارداری)
