عرق بهار نارنج در بارداری و خواص عرق بهار نارنج در طب سنتی
شاید کمتر کسی را بتوان پیدا کرد که از عطر دلچسب شکوفه های درخت نارنج که به نام "بهار نارنج" شناخته می شوند، سرمست نشده و لذت نبرد. اما بهار نارنج، تنها به این دلیل محبوب نیست و علاوه بر رایحه خوش، خواص ارزشمند دارویی نیز دارد که سبب شده تا خوردن دمنوش و عرق بهارنارنج، در طب سنتی بسیار توصیه شود. اگر باردار هستید و می خواهید بدانید که آیا می توان از فواید عرق بهار نارنج در بارداری هم بهره برد یا خیر، با ما در این مقاله همراه شوید.
بهار نارنج چیست؟
بهار نارنج، در واقع شکوفه های معطر درخت نارنج (Citrus aurantium) هستند که از پیوند میان مرکبات به دست آمده و بومی آسیا به حساب می آید. در واقع برخی مورخان و محققان این عقیده را دارند که احتمالا دو کشور چین و هندوستان، مبدا اصلی درخت نارنج هستند. اما با این وجود، به مرور این درخت و میوه و شکوفه های آن در سرتاسر جهان شناخته شدند، تا جایی که امروزه کشورهایی مانند پاراگوئه، مراکش و اسپانیا مهم ترین مناطق پرورش آن به شمار می روند.
از نظر مشخصات ظاهری و ویژگی های گیاهشناسی، درخت نارنج، درختی همیشه سبز، دارای شاخ و برگ متعدد و منعشب و همچنین تاجی با شکل گرد است که اغلب در مناطق گرم و معتدل، کشت و پرورش داده می شود. در صورت مساعد بودن شرایط محیطی، یعنی آبیاری منظم، خاک مرطوب خنثی یا اسیدی، نور مستقیم آفتاب و عاری از سرما، این درخت می تواند در حدود 3 تا 10 متر رشد کرده و در مواردی حتی تا 15 متر هم قد کشیده و بلند شود. ویژگی بارز درخت نارنج، خار دار بودن آن است، به گونه ای که شاخه های جوان مملو از خارهای کوتاه و باریک بوده و شاخه های قدیمی دارای خارهای تنومندی که تا 8 سانتی متر طول دارند، هستند. برگ های بیضوی شکل و نوک تیز درخت نارنج، طولی برابر با 7 تا 10 سانتی متر، داشته و سبز رنگ هستند. از اوایل بهار تا تابستان، به مرور شاهد باز شدن گل های ظریف، شکننده و سفید بهار نارنج خواهیم بود که هرمافرودیت یعنی خود بارور هستند (هر گل هم دارای اندام نر هست و هم ماده)، به صورت دوتایی یا خوشه ای بر روی شاخه ها قرار دارند و رایحه ای بسیار شیرین از خود متصاعد می کنند. دقت کنید که طعم بهار نارنج، کمی به تلخی زده و بنابراین نمی توان به تنهایی آن را خورد. و در نهایت نیز، میوه های نارنج در فصل پاییز و تابستان بر روی درخت نمایان می شوند که کمی کروی شکل بوده و پوستی صاف با رنگ نارنجی مایل به قرمز دارند. طعم خاص و ترش و تلخ نارنج، باعث شده تا مردم تنها در برخی کشورهای آسیایی مانند ایران، آن را به صورت خوراکی مصرف کنند.
با اینکه بهار نارنج، بیشتر در تهیه مربا، شربت، مارمالاد و یا چای مورد استفاده قرار می گیرد، اما به دلیل وجود مواد مغذی و ارزشمندی همچون ویتامین های A، B1 (تیامین)، C، D، عناصر معدنی از جمله کلسیم، سلنیوم، مس، منگنز، روی و ... و همچنین انواع آنتی اکسیدان ها، فلاونوئیدها و ... خواص دارویی آن نیز قابل توجه است.
خواص عرق بهار نارنج در طب سنتی
در طب سنتی، باور بر این است که بهار نارنج، طبعی گرم و خشک دارد و به همین دلیل نیز پزشکان فعال در این حوزه، برای رسیدن به اهداف مختلف درمانی و دارویی، مصرف دمنوش و عرق بهار نارنج را توصیه می کنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرامش بخش قوی،
- کاهش سطح استرس و اضطراب (خصوصا قبل از عمل جراحی)،
- تسکین سردرد و به ویژه سردردهای میگرنی،
- ضد تشنج،
- درمان سکسکه،
- درمان اختلالات خواب، به ویژه بی خوابی،
- بهبود کیفیت خواب،
- نشاط آور و بهبود روحیه،
- اشتها آور،
- رفع تپش قلب،
- افزایش میل جنسی،
- تقویت توان و نیروی جنسی،
- تفویت کننده سیستم ایمنی بدن،
- درمان انواع اختلالات عصبی و ضعف اعصاب،
- درمان افسردگی و اندوه ناشی از آن،
- تقویت کننده جسم و روح،
- کاهش دهنده سوءهاضمه و مشکلات گوارشی همچون دل پیچه، دل درد و ...،
- مقوی قلب،
- باد شکن (ضد نفخ)،
- تسکین دهنده سرفه،
- درمان سرگیجه،
- دارای خواص آنتی اکسیدانی،
- دارای خواص ضد التهابی،
- کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان ها،
- تسکین دردهای بدن ناشی از شرایط التهابی،
- درمان انواع تحریکات پوستی از جمله سوزش پوست و یا آفتاب سوختگی،
- آب رسانی به پوست و مرطوب کردن آن،
- کاهش خطر سکته قلبی،
- افزایش جریان ادرار (مدر) و کمک به درمان عفونت ادراری،
- کمک به دفع سنگ کلیه،
- درمان یبوست،
- درمان مشکل بزرگ شدن طحال،
- کاهش دهنده علائم ناشی از یائسگی در زنان از جمله اختلالات خلقی، تحریک پذیری و گرگرفتگی،
- کاهش دردهای قاعدگی (دیسمنوره)،
- و کم کردن علائم ناشی از سندروم پیش از قاعدگی (PMS) و ...،
اگرچه بسیاری از این خواص دمنوش و عرق بهار نارنج در طب سنتی، به واسطه پژوهش های علمی به اثبات رسیده اند اما هنوز هم لازم است تا تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شوند.
خواص عرق بهار نارنج در بارداری
بر اساس نظر پزشکان طب سنتی، مصرف دمنوش و عرق بهار نارنج در بارداری، می تواند با فواید زیادی همراه باشد که عبارت هستند از:
- درمان اختلالات خواب: بی خوابی و کاهش کیفیت خواب، یکی از چالش برانگیزترین عوارض دوره بارداری هستند که می توانند به صورت غیرمستقیم بر روی خلق و خو و توان بدنی مادر باردار نیز تاثیر منفی بگذارند. خوردن عرق بهار نارنج در بارداری، به دلیل اثرات آرامش بخش آن، به حل این مشکل کمک کرده و نیاز مادران باردار را به داروهای شیمیایی خواب آور، کاهش می دهد.
- کاهش حالت تهوع و استفراغ بارداری: برخی پزشکان ادعا می کنند که با خوردن عرق بهار نارنج در بارداری، می توان به جنگ یکی از رایج ترین مشکلات این دوران یعنی بیماری صبحگاهی یا همان تهوع و استفراغ بارداری رفت!
- بهبود روحیه و مقابله با افسردگی دوران بارداری: تغییرات جسمی و نگرانی و استرس های بی شمار در طی بارداری، باعث نوسانات روحی و در نتیجه بروز افسردگی، اندوه، خشم، تحریک پذیری و ... در مادران می شود. و مصرف عرق بهار نارنج در بارداری، راه حل مناسبی برای حل این مشکلات خواهد بود.
- مقابله با سوءهاضمه: نفخ، یبوست، دل درد، سوزش معده و ... از مشکلاتی هستند که تقریبا تمام مادران باردار حداقل یکی از آن ها را تجربه می کنند. تاثیر مثبت عرق بهارنارنج بر سیستم گوارشی، می تواند به درمان این مشکلات در مادران کمک کند.
- درمان عفونت های ادراری: عفونت ادراری، یکی از عوارض نام آشنا در بارداری بوده که باعث رنج و ناراحتی زیادی برای مادران می شود. عرق بهار نارنج با افزایش جریان ادرار، می تواند به تسریع درمان عفونت های ادراری کمک کند، البته که قطعا جای داروهای کم خطر تجویز شده توسط پزشک را نخواهد گرفت!
- تقویت سیستم ایمنی بدن: بارداری با سرکوب و تضعیف سیستم ایمنی بدن همراه بوده و به همین دلیل است که مادران باردار، بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به انواع بیماری ها هستند. وجود انواع آنتی اکسیدان ها و همچنین ویتامین C در عرق بهارنارنج، آن را به گزینه ای مناسب برای تقویت سیستم ایمنی مادران باردار تبدیل کرده است.
- کاهش علائم ناشی از سرماخوردگی: محدودیت در مصرف داروها در طی بارداری، سبب شده تا مادران بیشتر به سمت درمان های خانگی بروند و در این میان عرق بهار نارنج به دلیل مقادیر بالای ویتامین C و A، یکی از گزینه های پیشنهادی برای کم کردن نشانه های سرماخوردگی است.
- تسکین سردرد و به ویژه میگرن: شاید جزو آن دسته از افرادی هستید که تا قبل از باردار شدن، به محض احساس کوچکترین دردی مسکن می خوردید! اما در بارداری شرایط کاملا متفاوت است و شما نمی توانید به راحتی هر دارویی را بخورید. بنابراین در چنین شرایطی، مصرف عرق بهار نارنج در بارداری می تواند به شما کمک کند تا دردهایتان را تسکین دهید.
البته با تمام این تفاسیر، لازم است بدانید اینکه آیا واقعا خوردن عرق بهار نارنج در بارداری چنین خواصی دارد یا خیر، هنوز در مطالعات به درستی و به صورت کامل مورد بررسی قرار نگرفته است!
آیا مصرف عرق بهار نارنج در بارداری بی خطر است؟
با اینکه به نظر می رسد، استفاده اندک و متعادل از دمنوش و عرق بهار نارنج در بارداری مفید و بی خطر باشد، اما به دلیل فقدان مطالعات کافی در این زمینه، بهتر است جانب احتیاط را نگه داشته و حتما با پزشک خود در این مورد مشورت کنید.
عوارض عرق بهار نارنج در بارداری
با تمام فوایدی که برای دمنوش و عرق بهار نارنج نام برده شده است، باید بدانید که زیاده روی در استفاده از آن ها، می تواند احتمال وقوع برخی عوارض جانبی و ناراحت کننده را افزایش دهد که عبارتند از:
- آسیب به کبد،
- به هم خوردن خواب و حتی تشدید بی خوابی به صورت بالعکس،
- تپش قلب،
- افزایش سطح فشار خون،
- و تداخل با داروهای آرامش بخش، خواب آور، ضد افسردگی،
لازم به ذکر است که این مشکلات می توانند برای تمامی مصرف کنندگان، چه باردار و چه غیرباردار ایجاد شوند. در مورد سایر عوارض مصرف عرق بهار نارنج در بارداری، متاسفانه هنوز داده های کافی وجود نداشته و بنابراین لازم است مانند بسیاری از گیاهان دارویی، جانب احتیاط را در مورد آن نگه دارید.
مطالعه بیشتر:
عرق بیدمشک در بارداری آیا مفید و بی ضرر است؟
عرق بادرنجبویه در بارداری آیا بی خطر است یا نه؟
بهترین زمان مصرف عرق کاسنی در بارداری چه موقع است؟
خوردن عرق نعنا در بارداری آیا برای جنین مشکلی ایجاد نمی کند؟
