نحوه تزریق آمپول روگام و هر آنچه که باید در این مورد بدانید؟
مادران بارداری که گروه خونی آن ها منفی و گروه خونی همسرشان مثبت است، به خوبی می دانند که در طی بارداری باید فرآورده ای به نام روگام را دریافت نمایند تا در صورت مثبت بودن گروه خونی جنین، از حساس شدن بدن خانم به فاکتور Rh جلوگیری شده و بتواند در آینده مجددا باردار شده و جنین سالمی را به دنیا بیاورد. اگر شما هم یکی از این مادران هستید، با خواندن این مقاله می توانید به اطلاعاتی در رابطه با نحوه تزریق آمپول روگام، عوارض و ممنوعیت های مصرف آن دست پیدا کنید.
هر آنچه که باید در مورد نحوه تزریق آمپول روگام
ایمونوگلوبولین آنتی- دی (Anti-D Immunoglobulin) که با نام روگام (RhoGAM) شناخته شده و به اسم های تجاری همچون "ایگامد"، "روفیلاک"، "رزوناتیو" و ... در بازار دارویی ایران به فروش می رسد، فرآورده ای دارویی است که حاوی آنتی بادی ضد Rho(D) بوده و بنابراین مانع از ایجاد پاسخ ایمنی بدن افراد Rh منفی، بر علیه گلبول های قرمزی می شود که Rh مثبت هستند. نیمه عمر مطلوب این دارو در بدن برابر با 21 تا 26 روز در نظر گرفته شده و احتمال ایجاد پاسخ ایمنی در بدن بر علیه فاکتور Rh مثبت را تا حدود 1 درصد کاهش می دهد، که رقم بسیار قابل توجهی است.
موارد تزریق آمپول روگام
قبل از اینکه به نحوه تزریق آمپول روگام بپردازیم، بد نیست بدانید که در چه شرایطی می بایست این دارو را استفاده کرد. روگام در بارداری و برای مادران Rh منفی که همسری با گروه خونی Rh مثبت دارند، در این شرایط می بایست تزریق گردد:
- در طی بارداری، ما بین هفته های 26 تا 28 که بیشترین احتمال ورود بخشی از خون جنینی به گردش خون مادر وجود دارد،
- بعد از سقط جنین چه به صورت خود به خود و چه به صورت القایی و درمانی،
- بعد از انجام مداخلات تهاجمی پزشکی مانند نمونه برداری از مایع آمنیوتیک (آمنیوسنتز) یا نمونه برداری از پرزهای جفتی جنین (CVS)، و تلاش برای چرخاندن جنین در رحم،
- در صورت ضربه وارد شدن به شکم مادر باردار در اثر سوانحی همچون تصادف، سقوط، زمین خوردن و ...،
- در شرایطی که مادر باردار دچار خونریزی می شود، از جمله بارداری خارج رحمی، شرایط تهدید به سقط جنین، جفت سرراهی و ...،
- در طی 72 ساعت بعد از زایمان و در صورت به اثبات رسیدن Rh مثبت بودن نوزاد.
در چنین مواردی، فراگیری نحوه تزریق آمپول روگام بسیار مهم است تا با دریافت به موقع این دارو، مانع از حساس شدن بدن به فاکتور Rh مثبت شوید. البته آمپول روگام در برخی شرایط دیگر مانند تزریق اشتباهی خون Rh مثبت به افرادی Rh منفی هستند نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه تزریق آمپول روگام
روگام، در فرم های محلول تزریقی و پودر و به شکل آمپول های 300 و 250 میکروگرمی در دسترس است که میزان دوز آن بر اساس سن بارداری مادر و صلاحدید پزشک تعیین می شود. طبق یک قاعده کلی، اگر سن بارداری زیر 13 هفته باشد، تزریق دوز 50 میکروگرم از روگام کفایت کرده و اگر سن بارداری بیشتر از 13 هفته باشد، باید یک دوز کامل از روگام را تزریق کنید.
اگر داروی خریداری شده شما به شکل پودر بود، برای آماده سازی آمپول روگام، می بایست آب مقطر یا محصول رقیق کننده را به ویال حاوی پودر اضافه کرده و آن را به مدت 20 تا 30 ثانیه به آرامی تکان داده و بچرخانید، سپس برای حدود 60 ثانیه ویال را بدون حرکت نگه دارید تا مطمئن شوید محلول به دست آمده کاملا یکدست بوده و هیچ ذره معلق یا کف درون آن دیده نمی شود. حالا روگام آماده مصرف است.
نحوه تزریق آمپول روگام، اغلب به صورت عضلانی (IM) بوده و بهتر است در ربع فوقانی خارجی باسن تزریق گردد. اما بسته به صلاحدید پزشک، می توان روگام را به صورت وریدی (IV) نیز تزریق نمود.
عوارض جانبی روگام
درست مانند هر داروی دیگری، روگام نیز با وجود تمام مزایایی که دارد، ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد که باید از آن ها آگاهی داشته باشید. رایج ترین این عوارض جانبی شامل این موارد هستند:
- سردرد،
- سرگیجه،
- افت یا افزایش فشار خون،
- تب و لرز،
- تنگی نفس و دشواری در تنفس،
- حالت تهوع و استفراغ،
- کاهش خروجی ادرار،
- تغییر رنگ ادرار،
- بروز واکنش های آلرژیک به شکل کهیر پوستی و یا متورم شدن صورت، زبان، لب ها و اندام ها،
- بالا رفتن ناگهانی وزن که بیانگر تورم بدن است،
- بی اشتهایی،
- احساس تشنگی بیش از حد،
- احساس درد در ناحیه کمر،
- درد عضلانی،
- احساس خستگی،
- رنگ پریدگی،
- خونریزی،
- کبودی در نقاط مختلف بدن و ...
به یاد داشته باشید که اگرچه برخی از این عوارض جانبی فاقد اهمیت بوده و با گذشت زمان برطرف می شوند، اما در صورت بروز هر یک علائم یاد شده بلافاصله پزشک خود را در جریان قرار داده و در صورت صلاحدید ایشان، به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید.
تداخلات دارویی روگام
تداخلات دارویی، سبب می شوند تا عوارض جانبی و ناخواسته یک دارو افزایش یافته و یا اینکه بالعکس از اثرات درمانی آن ها کم شود. بنابراین قبل از تزریق روگام باید لیست تمام داروهای مصرفی خود را به اطلاع پزشک برسانید. مهم ترین نکته ای که در مورد روگام باید به آن توجه داشت، این است که می تواند تاثیر واکسن های حاوی ویروس زنده را کم کند و بنابراین بعد از تزریق روگام، تا 6 ماه نباید این دسته از واکسن ها را تزریق کنید.
موارد منع مصرف روگام
اگرچه تزریق به موقع روگام برای جلوگیری از حساس شدن بدن مادر نسبت به فاکتور Rh مثبت از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، اما باید توجه داشته باشید که این فرآورده دارویی در موارد زیر نباید مصرف گردد:
- سابقه واکنش آلرژیک به ایمونوگلوبولین های انسانی،
- نوزادان،
- افراد Rh مثبت،
- افراد Rh منفی که بدن آن ها به دلیلی در گذشته نسبت به Rh مثبت حساس شده است،
به علاوه در افراد مبتلا به دیابت، یا افرادی که سابقه اختلالات انعقادی و تشکیل لخته در عروق دارند نیز تزریق روگام می بایست با احتیاط انجام شود.
اقدامات احتیاطی بعد از تزریق روگام
به یاد داشته باشید که فقط نحوه تزریق آمپول روگام نیست که اهمیت دارد و بعد از تزریق این فرآورده دارویی، می بایست تا حداقل 20 دقیقه در مرکز درمانی حضور داشته باشید تا اطمینان حاصل شود که دچار حساسیت و واکنش های آلرژیک نمی شوید. به علاوه تا حوالی 8 ساعت بعد از تزریق از نظر علائم تخریب و لیز گلبول های قرمز درون عروق مانند دیده شدن خون در ادرار، رنگ پریدگی، تعریق و ضعف شدید نیز می بایست تحت نظر باشید.
مطالعه بیشتر:
چرا باید آمپول روگام در سقط جنین تزریق گردد؟
زمان دقیق تزریق و عوارض آمپول روگام (آنتی D)
عوارض دیر زدن آمپول روگام چیست و چرا روگام تزریق می شود؟
اگر آمپول روگام نزنیم چه می شود وگروه خونی مثبت و منفی چیست؟
