جفت سیرکولار چیست و میزان شیوع جفت سیرکولار چقدر است؟
جفت اندامی است که در دوران بارداری ایجاد شده و اموری همچون رساندن مواد مغذی و اکسیژن از مادر به جنین و خارج کردن مواد دفعی و زائد و همچنین دی اکسید کربن از بدن جنین به مادر از مهم ترین وظایف آن هستند. اما گاهی اوقات ممکن است در گزارش سونوگرافی کلمات مختلفی همچون جفت سیرکولار، جفت خندقی و ... را بشنوید که باعث تعجب شما شود. با ما همراه شوید تا اطلاعات بیشتری در این رابطه پیدا کنید.
جفت چیست؟
جفت عضوی است که در دوران بارداری در رحم شما رشد کرده و نقشی اساسی در سلامت بارداری و جنین ایفا می کند. این ساختار منحصر به فرد، که از یک سو به دیواره رحم شما متصل است و از سوی دیگر با بند ناف به جنین وصل شده است، مواد مغذی، جریان خون و اکسیژن را از شما به دلبند در حال رشدتان رسانده و در مقابل به حذف مواد زائد از خون جنین کمک می کند. البته وظایف جفت به همین موارد ختم نمی شود و اگرچه بسیاری از مردم نمی دانند، اما جفت در واقع مسئول ترشح هورمون های مرتبط با بارداری مانند گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG)، پروژسترون و استروژن نیز هست.
اختلالات ساختاری جفت
اگرچه جفت در اغلب مادران، شکل و در نتیجه عملکردی طبیعی دارد، اما گاهی اوقات ممکن است برخی اختلالات ساختاری در آن دیده شوند که اگرچه نادر محسوب می شوند اما از اهمیت بالینی زیادی برخودار هستند. جفت سیرکولار (Circular Placenta) و جفت خندقی (Circumvallate Placenta) دو مورد از این اختلالات ساختاری هستند که به دلیل مشابهت اسم انگلیسی اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، اما در واقع تفاوت هایی در میان آن دو وجود دارد.
جفت خندقی:
جفت خندقی یا Circumvallate، که در 1 تا 7 درصد از بارداری به چشم می خورد، یک ناهنجاری در شکل جفت است که در طی آن صفحه کوریونی، که بخشی از جفت است که در سمت جنین قرار دارد، بسیار کوچک بوده و در نتیجه آن غشای آمنیون و کوریونی جنینی جفت در اطراف لبه های جفت به سمت عقب جمع شده و دو برابر به نظر می رسند.
جفت خندقی، لزوما با علامت و نشانه خاصی در دوران بارداری همراه نیست، اما با این حال در برخی مادران ممکن است خونریزی واژینال به ویژه در طی سه ماهه اول بارداری را تجربه کنند. از سوی دیگر جفت خندقی ممکن است خطر برخی عوارض و مشکلات را در طی بارداری افزایش دهد، از جمله:
- پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک (PROM)،
- کاهش خونرسانی به جنین و در نتیجه ایجاد اختلال در رشد جنین و محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)،
- جدا شدن زودهنگام جفت از دیواره رحمی و در نتیجه خونریزی شدید یا زایمان زودرس،
- کاهش حجم مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرآمنیوس)،
- نیاز به انجام زایمان سزارین،
- سقط جنین،
- زایمان زودرس،
اگر این عوارض به سرعت شناسایی و درمان نشوند، این احتمال وجود دارد که سلامت جنین به صورت جدی در معرض خطر قرار بگیرد.
جفت سیرکولار:
جفت سیرکولار یا Circular، نیز یک نوع اختلال و ناهنجاری در شکل جفت است که در طی آن جفت به شکل حلقوی یا حلقه ای شکل دیده می شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید که خود جفت سیرکولار، ممکن است دارای انواع و زیردسته های مختلفی باشد که در میان آن ها جفت نعل اسبی که در اثر تحلیل رفتن یک بخش از جفت شکل می گیرد، بسیار رایج تر است.
میزان شیوع جفت سیرکولار در مقایسه با جفت خندقی بسیار پایین تر بوده و در کمتر از 1 درصد از بارداری ها دیده می شود اما از نظر علائم درست مانند جفت خندقی در بیشتر موارد هیچ علامت خاصی ندارد.
آنچه در مورد جفت سیرکولار، حائز اهمیت است؛ این است که این نوع جفت اغلب با جفت وازوپرویا یا همان سرراهی همراهی دارد که در نتیجه آن خطر برخی عوارض افزایش پیدا می کند، از جمله:
- محدودیت رشد داخل رحمی جنین (IUGR)،
- پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک (PROM)،
- خونریزی دوران بارداری،
- نیاز به انجام زایمان سزارین،
- سقط جنین،
- زایمان زودرس،
- افزایش خطر مرگ نوزاد و مادر به دلیل خونریزی بیش از حد (خصوصا در صورت انجام زایمان طبیعی).
به همین دلیل اگر جفت سیرکولار یا خندقی در طی دوران بارداری تشخیص داده شوند، مراقبت های بارداری باید با دقت بیشتری انجام شود تا احتمال بروز عوارض یاد شده به حداقل برسد.
علت
جفت سیرکولار و جفت خندقی ناشی از تنوع رشد جفت بوده و محققان هنوز به درستی نمی دانند چه چیزی باعث بروز این مشکلات می شود، بنابراین می توان گفت که علت اصلی این اختلالات ناشناخته است و نمی توان کاری برای جلوگیری از بروز آن ها انجام داد.
تشخیص
تنها راه تشخیص جفت سیرکولار و جفت خندقی در طی دوران بارداری، سونوگرافی است. اگرچه در بسیاری از موارد حتی سونوگرافی نیز قادر به تعیین دقیق نوع جفت نبوده و این مشکلات بعد از زایمان و با مشاهده ساختار جفت از نزدیک تشخیص داده می شوند.
درمان
متاسفانه هیچ راهکاری برای تغییر نوع جفت وجود ندارد. بنابراین هدف از درمان در اختلالات ساختاری جفت، مدیریت عوارض و مشکلات ناشی از آن ها و در نتیجه کمک به حفظ سلامت مادر و جنین است. به عنوان مثال، اگر جنین دچار محدودیت رشد داخل رحمی شده باشد، زایمان زودرس به عنوان یک راهکار درمانی انتخاب شده و اگر مشکل خونریزی باشد، نظارت دقیق تر، دارو درمانی، استراحت و گاهی اوقات زایمان اورژانسی مدنظر قرار می گیرد.
چشم انداز
اگر در سونوگرافی شما مشخص شد که جفت سیرکولار و یا خندقی است، نترسید و آرامش خود را حفظ کنید، زیرا اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این نوع اختلالات ساختاری جفتی می توانند باعث افزایش خطر برخی عوارض در بارداری شوند، اما در مقابل تحقیقات دیگر نشان می دهند که احتمال وقوع این مشکلات چندان زیاد و قابل توجه نبوده و عوارض بارداری لزوما با جفت سیرکولار یا خندقی همراهی ندارند. با این حال، بهتر است بیشتر از دیگر مادران تحت نظر پزشک باشید را اقدامات لازم برای به حداقل رساندن خطرات و مشکلات احتمالی انجام شود.
مطالعه بیشتر:
جفت جنین چیست؟ و چه عملکردی در بارداری دارد؟
عکس جفت جنین انسان و چه موادی از جفت عبور می کنند؟
انواع جفت در بارداری ومحل جفت در بارداری چگونه تعیین می شود؟
پلاسنتومگالی، جفت بزرگ، ضخیم شدن جفت چیست و به چه علت است؟
