برداشتن دهانه رحم یا برداشتن سرویکس به چه علت است؟
سرویکس (دهانه رحم)، بخشی از دستگاه تناسلی بانوان است که بین رحم و واژن قرار دارد. این اندام باریک، کوتاه و مخروطی شکل است که گاهی اوقات دهانه یا گردن رحم نامیده می شود. برداشتن دهانه رحم از طریق جراحی، تراکلکتومی رادیکال (RT) یا سرویسکتومی نامیده می شود. این جراحی شامل برداشتن دهانه رحم و برخی بافت های اطراف و همچنین یک سوم فوقانی واژن و غدد لنفاوی لگن است. دهانه رحم معمولاً از طریق واژن (RVT) یا گاهی از طریق شکم (RAT) برداشته می شود.
دلایل برداشتن دهانه رحم چیست؟
دلیل اصلی انجام تراکلکتومی رادیکال، سرطان دهانه رحم است. سرطان دهانه رحم سومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در بانوان و یکی از شایع ترین سرطان هایی است که بر دستگاه تناسلی بانوان تأثیر می گذارد.
بسیاری از سرطان های دهانه رحم ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که از طریق رابطه جنسی منتقل می شود. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، 9 مورد از 10 مورد عفونت های ناشی از HPV خود به خود در عرض دو سال برطرف می شوند، این بدان معناست که شما برای درمان عفونت HPV نیازی به استفاده از تراکلکتومی رادیکال یعنی برداشتن دهانه رحم ندارید.
در صورت وجود هر یک از موارد زیر، با پزشک خود در مورد دریافت واکسن HPV و غربالگری منظم صحبت کنید، زیرا آن ها شما را بیشتر در معرض خطر قرار می دهند:
• رابطه جنسی ناایمن داشته اید.
• شما تراجنسیتی (ترنسکشوال) هستید.
• شما مردی هستید که با مردان دیگر رابطه جنسی دارید.
• شما بیماری یا بیماری هایی دارید که سیستم ایمنی بدن را به خطر می اندازد.
• سیگار می کشید.
• شما به بیماری های منتقل شونده از راه تماس جنسی (STIs)، مبتلا هستید.
سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه اغلب به دلیل فقدان علائم تشخیص داده نمی شود. و به طور معمول در طی آزمایش پاپ اسمیر روتین، پزشک ممکن است این مشکل را کشف کند. سرطان دهانه رحم در موارد مرحله بعدی، می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
• خونریزی واژینال،
• درد لگن،
مزایا و معایب برداشتن دهانه رحم چیست؟
تراکلکتومی رادیکال، جایگزینی مطمئن برای هیسترکتومی (برداشتن تمام دهانه رحم و رحم) برای بانوان مبتلا به سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه و تومورهای کوچک تر از 2 سانتی متر است که می خواهند توانایی و قدرت باروری خود را حفظ کنند. زیرا جنین در داخل رحم رشد می کند و وقتی طی هیسترکتومی رحم برداشته می شود، دیگر مکانی برای رشد جنین وجود ندارد و بچه دار شدن به این شکل ممکن نخواهد بود.
بر اساس یک بررسی علمی، بانوانی که عمل برداشتن دهانه رحم انجام داده بودند، در مقایسه با کسانی که هیسترکتومی انجام داده بودند، تفاوت قابل توجهی در موارد زیر با یکدیگر نداشتند:
• میزان عود بیماری در طی 5 سال،
• میزان مرگ و میر در طی پنج سال،
• عوارض جراحی، چه در حین عمل و چه بعد از آن.
مزایای عمل برداشتن دهانه رحم
یکی از بزرگترین مزایای تراکلکتومی رادیال در مقابل هیسترکتومی این است که این روش رحم را حفظ می کند و بنابراین توانایی فرد برای باردار شدن از دست نخواهد رفت. تحقیقات نشان داده است که 41 تا 79 درصد از بانوانی که قصد باردار شدن پس از تراکلکتومی رادیال را داشتند، توانستند به این هدف برسند و بچه دار شوند.
در مورد بانوان مبتلا به سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه، تحقیقات دیگر نشان می دهند که تراکلکتومی رادیال ممکن است به جز حفظ باروری، در موارد دیگری نیز نسبت به هیسترکتومی برتری داشته باشد. یک مطالعه (هرچند با حجم نمونه کوچک)، نشان داد بانوانی که تحت تراکلکتومی رادیال قرار می گیرند، در مقایسه با هیسترکتومی، از مزایای زیر بهره مند خواهند بود:
• از دست دادن خون کمتر (و نیاز به دریافت خون)،
• مدت زمان اقامت کوتاهتر در بیمارستان،
معایب عمل برداشتن دهانه رحم
تراکلکتومی رادیال مستلزم بستری شدن در بیمارستان و بیهوشی عمومی است که خطرات خود را به همراه دارد. علاوه بر این ، خطرات دیگر استفاده از این روش عبارتند از:
• عفونت،
• نشت ادرار،
• رابطه جنسی دردناک،
• لخته شدن خون،
• بی حسی ران،
یکی از دیگر خطرات تراکلکتومی رادیال، تجمع مایع لنفاوی است. مایعی است که از طریق عروق لنفاوی جریان می یابد و به مبارزه با بیماری ها و عفونت کمک می کند. تجمع مایع لنفاوی می تواند منجر به تورم در بازوها، پاها و شکم شود. در برخی موارد نیز این تورم می تواند بسیار شدید باشد.
وقتی صحبت از بارداری به میان می آید، بانوان با سابقه انجام تراکلکتومی رادیال که باردار می شوند، به عنوان افراد دارای بارداری پرخطر در نظر گرفته می شوند و معمولاً به آن ها توصیه می شود که سزارین شوند.
اکثر پزشکان بخیه ای (که سرکلاژ نامیده می شود) را بین واژن و رحم قرار می دهند تا در حمایت از جنین در حال رشد، این ناحیه را تا حدی بسته نگه دارند. با این حال، بسیاری از بانوان که تراکلکتومی رادیال انجام داده اند، به صورت زودرس (قبل از هفته 37) زایمان می کنند. همچنین خطر سقط جنین در این دسته از افراد بیشتر است.
تحقیقات نشان می دهد بانوانی که تراکلکتومی رادیال انجام می دهند:
• 25 تا 30 درصد در معرض خطر زایمان زودرس (در مقابل 10 درصد شانس برای سایر مادران باردار) قرار دارند. زایمان زودرس، نوزاد را در معرض مشکلات قلبی و ریوی و همچنین تاخیر در یادگیری و رشد قرار می دهد.
• احتمال از دست دادن بارداری سه ماهه دوم در این افراد، بیشتر از بانوانی است که چنین عمل را انجام نداده اند.
در طی عمل برداشتن دهانه رحم، باید انتظار چه چیزی را داشته باشیم؟
تراکلکتومی رادیال، یک عمل درون بیمارستانی است که تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. این روش جراحی، شامل برداشتن گره های لنفاوی در لگن می شود تا آن ها از نظر وجود سلول های سرطانی مورد بررسی قرار گیرند.
اگر سلول های سرطانی در غدد لنفاوی یافت شوند، جراح این عمل را متوقف کرده و در مورد سایر گزینه های درمانی تصمیم گیری خواهد کرد که ممکن است شامل هیسترکتومی با شیمی درمانی، پرتودرمانی و یا هر دو این موارد باشد.
اگر هیچ سلول سرطانی در غدد لنفاوی یافت نشود، جراح دهانه رحم، قسمتی از واژن و برخی بافت های اطراف را برمی دارد. سپس به احتمال زیاد برای نگه داشتن رحم و واژن در کنار هم، از بخیه زدن استفاده می کند. چندین راه برای برداشتن دهانه رحم و سایر موارد مرتبط با آن وجود دارد که عبارتند از:
• از طریق واژن و با روشی به نام تراکلتومی رادیکال واژینال.
• از طریق شکم و با روش جراحی به نام تراکلتومی رادیکال شکمی.
• به روش لاپاراسکوپی (که به آن تراکلکتومی رادیکال لاپاروسکوپی گفته می شود). این روش شامل ایجاد یک برش کوچک در شکم و قرار دادن لاپاراسکوپ (یک ابزار نازک و باریک دارای لنز) برای برداشتن بافت است.
• استفاده از بازوی رباتیک (که تراشه الکتریکی روباتیک نامیده می شود) که از طریق بریدگی های ریز در پوست وارد می شود.
پس از عمل، باید انتظار چه چیزی را داشته باشیم؟
مدت زمان بهبودی شما، بستگی به سلامتی شما قبل از عمل و همچنین روش انجام تراکلکتومی دارد.
به طور کلی، تراکلکتومی با استفاده از لاپاراسکوپی یا بازوی روباتیک به دلیل تهاجم کمتر این روش ها، آسان تر است. اکثر افراد باید برای حدود سه تا پنج روز در بیمارستان بستری شوند.
پس از تراکلکتومی، انتظار وقوع چنین مواردی را داشته باشید:
• خونریزی واژینال به مدت دو هفته یا بیشتر.
• درد (برای تسکین درد شما، داروی مسکن تجویز می شود).
• قرار دادن یک کاتتر ادراری (یک لوله نازک وارد مثانه می شود تا ادرار را تخلیه کند) به مدت یک تا دو هفته پس از جراحی در مجرای ادرار.
• دستورالعمل هایی برای محدود کردن فعالیت های بدنی، مانند ورزش، بالا رفتن از پله ها یا حتی رانندگی، که احتمالاً برای چند هفته طول خواهند کشید.
• دستورالعمل های اجتناب از رابطه جنسی یا قرار دادن هر چیزی در واژن تا زمانی که پزشک صلاح بداند، این محدودیت ها معمولاً برای چهار تا شش هفته پس از جراحی ادامه خواهند داشت.
• چهار تا شش هفته استراحت و نرفتن به سرکار.
عوارض جانبی احتمالی عمل برداشتن دهانه رحم چیست؟
عوارض جانبی احتمالی کوتاه مدت ناشی از تراکلکتومی رادیکال، عبارتند از:
• درد،
• ضعف جسمانی،
• بی اختیاری ادرار،
• پریودهای دردناک،
• ترشحات واژن،
• خطر عفونت،
• تورم اندام،
تراکلکتومی رادیکال ممکن است عواقب بیشتری داشته باشد. بر اساس مطالعه ای که در سال 2014 انجام شد، در طول یک سال پس از عمل، بانوان تحت جراحی تراکلکتومی رادیکال بیشتر از افرادی که این عمل را انجام نداده بودند، چنین عوارضی را تجربه کردند:
• اختلال عملکرد جنسی،
• میل جنسی کمتر (اگرچه تمایل در پایان 12 ماه پس از عمل، میل جنسی در این بانوان نیز به حالت عادی بازگشت)،
• نگرانی های جنسی،
در مقابل نقاط مثبت این روش علاوه بر موارد قبلی که ذکر شد، عبارتند از:
• کاهش خونریزی و زمان بهبودی سریعتر با انجام روش های لاپاراسکوپی یا روباتیک،
• حفظ قدرت باروری،
چشم انداز
تراکلکتومی رادیکال یک درمان رایج و موثر برای بانوان جوان مبتلا به سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه این بیماری است. میزان بقای افراد پس از انجام تراکلکتومی رادیکال، با موارد هیسترکتومی قابل مقایسه است و تفاوت قابل ملاحظه ای ندارد.
بانوانی که تحت تراکلکتومی رادیکال قرار می گیرند، نسبت به بانوانی که این عمل را انجام نمی دهند، در باردار شدن و حفظ بارداری مشکل بیشتری دارند. اما آن ها می توانند شانس به دنیا آوردن نوزادان سالم را داشته باشند.
اگر بیماری دارید که با عمل برداشتن دهانه رحم یا هیسترکتومی قابل درمان است، در مورد خطرات و مزایای تراکلکتومی رادیکال با پزشک خود مشورت کنید تا تصمیم درستی در این مورد بگیرید.
مطالعه بیشتر:
عمل برداشتن رحم یا هیسترکتومی چیست؟
مخروط برداری دهانه رحم یا کونیزاسیون چیست؟
پولیپ دهانه رحم چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟
عمل برداشتن رحم چه موقع ضروری است و چه عوارضی دارد؟
