همه چیز درباره ناباروری زوجین
ناباروری به ناتوانی در لقاح جنین پس از آمیزش جنسی منظم و بدون استفاده از ابزار ضد بارداری گفته می‌شود. به شکل میانگین یکی از هر نه زوج با ناباروری روبرو می‌شوند. برای کسب اطلاعات مفید و رسیدن به پاسخ سوالات مهم در خصوص ناباروری زوجین تا پایان این نوشتار با ما همراه باشید.
آیا ناباروری یک مشکل زنانه است؟
ناباروری یک مشکل پزشکی است که هم بر مردان و هم بر بانوان تاثیر می گذارد. تقریبا 35٪ علل ناباروری مربوط به یک عامل زنانه است و 35٪ به دلیل یک عامل مردانه. در مواردی هم ناباروری ناشی از مشکلات در هر دو طرف است یا علت ناباروری را نمی توان توضیح داد.
چه مدت باید برای باردار شدن تلاش کنیم ؟
اگر کمتر از 35 سال دارید و بیش از یک سال بدون استفاده از روش های جلوگیری از بارداری، تلاش کردید و موفق نشدید، باید به یک مرکز درمان ناباروری مراجعه کنید. اما اگر بیش از 35 سال سن دارید و بعد از حداقل شش ماه مقاربت جنسی منظم، بارداری رخ نداد، برای درمان اقدام کنید.
با این حال، اگر دلیلی برای مشکل در باروری دارید، مثل سابقه بیماری التهابی لگن، دوره های دردناک قاعدگی، سقط جنین، چرخه های قاعدگی نامنظم و یا اگر همسر شما دارای تعداد اسپرم کم است، یا مبتلا به بیماری های هورمونی یا واریکوسل می باشد، باید زودتر کمک بگیرید.
بسیاری از زوج ها به سختی می پذیرند که ممکن است یک مشکل نازایی وجود داشته باشد، اما مطمئن باشید هر چه زودتر مراجعه کنید بهتر است و زودتر به نتیجه خواهید رسید.
انواع آزمایش های تشخیص علل ناباروری در مردان و زنان کدامند؟
برای درمان ناباروری باید زن و مرد با هم به متخصص یا مرکز درمان ناباروری مراجعه کنند. در ابتدا پزشک برای خانم آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون های تولید مثل ؛ استراديول (E2)، پروژسترون، هورمون تحريک فوليکول (FSH)، هورمون آنتی مولرین (AMH)، هورمون لوتئينيزاسيون (LH)، هورمون تيروئيد، پرولاکتين و احتمالا تستوسترون درخواست می کند.
مردان هم در ابتدا باید آزمایش مایع منی یا اسپرموگرام (SA) بدهند که برای بررسی سلامت اسپرم و قدرت باروری آنها است.
هیستروسالپینگوگرافی (HSG)، برای بررسی اینکه آیا لوله های فالوپ باز هستند و سونوگرافی برای تایید ظاهر طبیعی رحم و تخمدان هم از دیگر روش های تشخیص علل ناباروری در خانم ها است.
علل اصلی ناباروری در مردان چیست؟
ناباروری در مردان اغلب به علت:
مشکلات ساخت اسپرم، تولید اسپرم بسیار کم و یا بیماری های داخلی (اختلالات هورمونی) رخ می دهد.
یکی از مشکلات مربوط به اسپرم، شکل یا ساختار غیر طبیعی اسپرم است که باعث جلوگیری از حرکت صحیح آن به سمت تخمک و بارور ساختن آن می شود.
گاهی اوقات مردان با مشکلاتی که بر اسپرم آنها تاثیر می گذارد، متولد می شوند. که این مشکلات می تواند مادرزادی (بیضه نزول نکرده) یا ژنتیکی ( سندرم کلاین فلتر) باشد. گاهی هم مشکلات بعد از تولد به علت بیماری ( اوریون، واریکوسل و..) یا آسیب به بیضه ها ( ضربه یا مصرف برخی داروها) شروع می شود.
ناتوانی جنسی، عفونت ها و عوامل مربوط به سبک زندگی مثل مصرف الکل، ماریجوانا، کوکائین، سیگار، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند سرب و آرسنیک و بسیاری از انواع رنگ ها و جلادهنده ها هم می تواند بر باروری مردان تاثیر منفی داشته باشد.
علل اصلی ناباروری در زنان چیست؟
مشکلات تخمک گذاری شایع ترین علت ناباروری در بانوان است. بدون تخمک، باروری وجود نخواهد داشت. یکی از مهمترین نشانه های عدم تخمک گذاری در خانم ها، قاعدگی های نامنظم است.
دیگر عوامل تاثیر گذار بر قدرت باروری بانوان عبارتند از:
- لوله های فالوپی مسدود شده به علت بیماری التهابی لگنی (عفونت ها)، آندومتریوز، جراحی برای حاملگی خارج رحمی، مشکلات فیزیکی رحم.
- عامل سن، استرس، رژیم غذایی نامناسب، داشتن اضافه وزن یا کم وزنی، سیگار کشیدن، الکل، بیماری های منتقله از راه جنسی (STDs) و مشکلات داخلی که باعث تغییرات هورمونی می شوند هم از عوامل دیگری هستند که بر باروری بانوان موثرند.
انواع روش های درمان ناباروری زوجین کدامند؟
بسته به اینکه علت ناباروری چه باشد، درمان آن متفاوت است. ناباروری می تواند با دارو، جراحی، تلقیح مصنوعی یا تکنولوژی تولید مثل درمان شود. بسیاری از این درمان ها ترکیب می شوند. حدود دو سوم از زوج هایی که برای درمان ناباروری مراجعه می کنند، صاحب فرزند می شوند. در اغلب موارد ناباروری با دارو یا جراحی قابل درمان است.
پزشکان بر اساس اینکه نتایج آزمایشات شما چه بوده است، چه مدت برای باردار شدن تلاش کرده اید، سن شما و همسرتان چقدر است، روش درمان ناباروری را انتخاب و پیشنهاد می کنند.
ناباروری در مردان چگونه درمان می شود؟
پزشکان اغلب درمان ناباروری را در مردان به روش های زیر انجام می دهند:
مشکلات جنسی: اگر مرد ناتوان یا با انزال زودرس مواجه است، پزشکان می توانند به او در حل این مسائل کمک کنند. درمان های رفتاری و یا داروها می تواند در این موارد مورد استفاده قرار گیرد.
اسپرم خیلی کم: اگر تعداد اسپرم خیلی کم است، گاهی اوقات جراحی می تواند این مشکل را اصلاح کند. در موارد دیگر، پزشکان می توانند اسپرم را از دستگاه تولید مثل مردان استخراج کنند. آنتی بیوتیک ها هم می توانند برای پاک کردن عفونت هایی که بر تعداد اسپرم تاثیر می گذارند، استفاده شوند.
استفاده از روشهایی مثل IUI، میکروانجکشن ICSI و IVF هم از دیگر روش های درمان ناباروری مردان است.
ناباروری در زنان چگونه درمان می شود؟
انواع داروهای باروری اغلب برای درمان بانوان مبتلا به مشکلات تخمک گذاری استفاده می شود. مهم است که با پزشکتان درباره جوانب مثبت و منفی این داروها صحبت کنید. شما باید خطرات، منافع و عوارض جانبی را درک کنید.
پزشکان همچنین برای درمان بعضی از علل ناباروری از جراحی استفاده می کنند. مشکلاتی که در تخمدان ها، لوله های رحمی یا رحم وجود دارد، گاهی اوقات با عمل جراحی برطرف می شود.
استفاده از روشهایی مثل IUI، میکروانجکشن ICSI و IVF هم از روشهای درمان ناباروری بانوان است.
چه زمانی پزشکان از روش IUI استفاده می کنند؟
تلقیح داخل رحمی (IUI) روشی برای درمان ناباروری است. IUI توسط بسیاری از افراد به عنوان تلقیح مصنوعی شناخته شده است. در این روش خانم با اسپرم هایی که سلامت آنها بررسی شده است بارور می شود. به این ترتیب که در ابتدا از مرد مایع منی گرفته می شود، سپس بهترین اسپرم ها زیر میکروسکوپ انتخاب و با سرنگ داخل رحم تزریق می شوند. گاهی اوقات قبل از انجام این روش با استفاده از دارو، تخمک گذاری در بانوان تحریک می شود.
IUI اغلب برای درمان ناباروری خفیف، زناني كه مشكلات مربوط به دهانه رحم ( سرویکس) دارند و یا زوج هایی که علت ناباروری در آنها غیرقابل توضیح است، استفاده می شود.
فرق IVF و میکرو انجکشن یا ICSI چیست؟
ICSI بسیار شبیه به IVF است که در آن تخمک و اسپرم از زن و شوهر جمع آوری و در آزمایشگاه با هم ترکیب می شوند و لقاح صورت می گیرد. تفاوت بین دو روش، در نوع لقاح است.
در IVF ، تخمک و اسپرم با هم در یک ظرف مخلوط می شوند و اسپرم به طور طبیعی پوسته تخمک را می شکافد و وارد آن می شود. برای موفقیت در این روش باید اسپرم ها بتوانند به سمت تخمک شنا کنند. برای برخی از زوج ها، ممکن است تعداد اسپرم مناسب بسیار محدود باشد یا عوامل دیگر مانع از لقاح شود، بنابراین روش ICSI یا میکروانجکشن توصیه می شود.
ICSI به روش آزمایشگاهی ای اشاره دارد که در آن یک اسپرم با یک سوزن شیشه ای مناسب برداشته می شود و به طور مستقیم به هر تخمک تزریق می شود . این روش توسط متخصصان جنین شناسی انجام می شود. برای این روش چند اسپرم مورد نیاز است و توانایی اسپرم برای نفوذ به تخمک مهم نیست.
ICSI تضمین نمی کند که لقاح اتفاق می افتد. به عنوان یک اتفاق طبیعی، باید پس از تزریق اسپرم به داخل تخمک، فرآیند لقاح که ترکیب ذخایر ژنتیکی زوجین است، صورت بگیرد.
میکرو انجکشن (ICSI) برای چه زوج هایی مناسب است؟
وقتی تعداد اسپرم بسیار کم است، زمانی که اسپرم نمی تواند به درستی حرکت کند یا از نظر شکل غیر طبیعی است، هنگامی که اسپرم از جراحی اپیدیدیم (MESA / PESA) یا بثورات (TESE / TESA)، بدست آمده است. هنگامی که سطوح بالایی از آنتی بادی در مایع منی وجود دارد و هنگامی که چند دوره درمان IVF با شکست مواجه شده باشد، میکروانجکشن به کمک می آید.
میکروانجکشن (ICSI) چقدر موفقیت آمیز است؟
شانس موفقیت این روش به موارد مختلفی مثل سن، سلامت عمومی زوجین و... ارتباط دارد. اما به طور متوسط حدود 25٪ از ناباروران پس از یک بار انجام ICSI، باردار می شوند.
مطالعه بیشتر:
1- تفاوت بارداری با روش IVM (بلوغ تخمک در آزمایشگاه) با روش IVF
2- توصیه های برای تقویت قدرت باروری
3- کنترل و درمان عوامل موثر بر ناباروری
4- علت و درمان های ناباروری زوجین
