بارداری پوچ چیست و چه علائمی به همراه دارد؟

بارداری پوچ چیست؟

در یک بارداری طبیعی، اسپرم کمی بعد از تخمک گذاری تخمک را بارور می کند. در طی چند ساعت، تخمک بارور شده شروع به تقسیم کرده ابتدا دو سلول، سپس چهار، هشت و به همین ترتیب سلولهای بیشتری به وجود می آیند. حدود 10 روز بعد، مجموعه ای از سلولهای در حال رشد، جنین را داخل ساک حاملگی تشکیل می دهند و در رحم لانه گزینی می کنند. بعد از لانه گزینی برای تداوم رشد جفت ایجاد می شود و سطح هورمون افزایش می یابد. در این مرحله بارداری به کمک تست های بارداری خانگی نیز قابل تشخیص است. طی چند هفته بعد، جنین به رشد خود ادامه می دهد و تا هفته 6 بارداری یا حدود یک ماه پس از تخمک گذاری و لقاح، می توان یک نمونه چند میلی متری در سونوگرافی مشاهده کرد.

در برخی موارد، طی چند هفته اول عاملی رشد را متوقف کرده و تخمک بارور شده با وجود لانه گزینی در رحم به جنین تبدیل نمی شود. در مواردی نیز طی اولین روزهای بعد از لانه گزینی، جنین از رشد باز می ایستد. در هر دو صورت، پزشكان در صورت مشاهده یك ساک حاملگی خالی یا ساک فاقد جنین در حدود هفته 8 بارداری در سونوگرافی، آن را بارداری پوچ تشخیص گذاری می کنند.

علت بارداری پوچ پیست؟ اسپرم ضعیف و بارداری پوچ با هم مرتبط هستند؟

مهمترین دلیل سقط جنین ناشی از بارداری بدون جنین، مشکلات کروموزومی است. بی کیفیتی تخمک یا اسپرم یا اسپرم ضعیف و بارداری پوچ با هم در ارتباط هستند.  کروموزوم های بدن انسان حاوی ژن هستند، سقط می تواند به دلیل بی کیفیتی اسپرم یا تخمک و یا به دلیل تقسیم سلول غیرطبیعی رخ دهد. در هر حال بارداری متوقف می شود زیرا بدن مادر این ناهنجاری را تشخیص می دهد. درک این نکته حائز اهمیت است که مادر نقشی در این سقط ندارد و نیز برای جلوگیری از آن نیز نمی تواند کاری انجام دهد، همچنین این عارضه معمولاً فقط یک بار در زندگی هر مادر اتفاق می افتد یعنی بارداری پوچ مکرر پدیده ای بسیار نادر است و اگر دو بار پشت هم دچار این عارضه شدید، مشورت با متخصص زنتیک برای بررسی دلیل بارداری پوچ مکرر توصیه می گردد.

علائم بارداری پوچ چگونه است؟

علائم بارداری پوچ شبیه به بارداری طبیعی است تنها با این تفاوت که تخمک بارور شده قابلیت رشد ندارد. در این نوع بارداری نیز همانند شرایطی که جنین شروع به رشد می کند، بدن مادر لانه گزینی جنین در رحم را احساس کرده، هورمون ها تولید و علائم اولیه بارداری پدیدار می گردد. یعنی در بسیاری از مادران، علی رغم بارداری پوچ، آزمایش بارداری مثبت است و علائمی مانند بیماری صبحگاهی، سینه های دردناک و نفخ مشاهده می شود.

 وجود علائم غیرعادی زیر می تواند نشانه بارداری پوچ باشد:

• خونریزی شدید شبیه به قاعدگی، اگرچه در برخی موارد خونریزی در اوایل بارداری طبیعی است، اما در صورت خونریزی شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.
• گرفتگی شدید که علاوه بر بارداری پوچ می تواند نشانه بارداری خارج رحمی نیز باشد.
• سونوگرافی که ساک حاملگی را فاقد جنین نشان می دهد.

اگر سه ماهه اول بارداری را پشت سر می گذارید و علائم فوق را دارید، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید. البته همه خونریزی های سه ماهه اول منجر به سقط نمی شوند.

بارداری پوچ چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ملاک‌های تشخیص بارداری پوچ یا بارداری بدون جنین از طریق سونوگرافی عبارتند از:

• عدم تشخیص جنین در کیسه بارداری (۲۰ میلیمتر) توسط سونوگرافی ترانس شکمی.
• عدم تشخیص جنین در کیسه بارداری (۱۸ میلیمتر) توسط سونوگرافی ترانس واژینال.
• عدم شناسایی کیسه زرده در کیسه بارداری (۱۳ میلیمتر).
• این احتمال وجود دارد که طرح کلی کیسه نامنظم یا ناقص باشد.
• پایین بودن غیرطبیعی کیسه بارداری.

آیا امکان تشخیص اشتباه وجود دارد؟

ممکن است این احتمال وجود داشته باشد که در اوایل بارداری یک تشخیص اشتباه در بارداری پوچ وجود داشته باشد. جنین معمولاً بعد از هفته پنجم شروع به رشد می‌کند و فقط بعد از آن در تصاویر سونوگرافی قابل رویت خواهد بود.

بارداری پوچ چند بار رخ میدهد؟

به ندرت ممکن است که بانویی دو و یا چند بار پشت سر هم دچار حاملگی پوچ شود. این عارضه معمولا فقط یکبار برای هر فرد در سنین باروری رخ داده و بسیاری از افراد در مرتبه بعدی، بارداری سالمی را پشت سر می گذارند. درواقع اگرچه بارداری پوچ با ناراحتی خاتمه می یابد و مادر را از آنچه که بدان دل بسته بود، ناامید می کند اما خوشبختانه تاثیری بر بارداری های بعدی  ندارد. در سال 2009، بررسی مادرانی که سقط زودهنگام شامل بارداری پوچ داشته اند، نشان داد 80 درصد آنها تا 5 سال آینده فرزندانی سالم به دنیا آورده اند. روش های درمانی از قبیل انتظار، دارو و جراحی هیچ تاثیری بر روند باروری مادر نداشت. چنانچه در مواردی بارداری های پوچ مکرر رخ دهد، عوامل پیش زمینه ای مانند عدم تعادل هورمونی و جهش ژنتیکی باید مورد بررسی قرار بگیرند.

بارداری پوچ و عدد بتا

سطح گونادوتروپین جفتی یا همان عدد بتا در آزمایش خون بسیاری از مادرانی که حاملگی پوچ را تجربه کرده اند روند افزایشی داشته است بنابراین بسیاری از آنان شرایط بارداری خود را عادی تصور می کردند. جفت بلافاصله بعد از لانه گزینی این هورمون را ترشح می کند و حتی اگر جنین تشکیل نشود، جفت به مقدار کمی رشد کرده و به ترشح هورمون گونادوتروپین ادامه می دهد. به همین دلیل، معمولاً برای تشخیص این نوع بارداری یعنی برای تأیید خالی بودن ساک حاملگی،  سونوگرافی لازم است.

بارداری پوچ کی سقط می شود؟

در برخی موارد بدن مادر در همان مراحل ابتدایی، بارداری پوچ را دفع خواهد کرد یعنی بعد از مدتی لکه بینی و سپس خون ریزی آغاز شده و ساک حاملگی دفع خواهد شد. اما در موارد حاملگی پوچ بدون خونریزی ، سطح بالای هورمون هایی که توسط جفت تولید می شود، سبب حفظ بارداری می شود که در این چنین مواردی، انجام سقط القایی بعد از قطعی شدن نتیجه سونوگرافی الزامی است.

سقط بارداری پوچ به کورتاژ نیاز دارد؟

در صورت تشخیص حاملگی پوچ برای اقدامات بعدی با پزشک خود مشورت کنید. بعضی از خانم ها به اتساع و کورتاژ یا اصطلاحاً دی اند سی (D&C) نیاز دارند. در این روش جراحی، دهانه رحم باز شده و داخل رحم تخلیه می گردد. از آنجا که در روش اتساع و کورتاژ بلافاصله تمامی بافت باقی مانده برداشته می شود، به شرایط روحی و جسمی مادر کمک می کند. همچنین  می توان بافت ها را برای بررسی بیشتر و تائید علت سقط به آزمایشگاه آسیب شناسی فرستاد.

استفاده از دارویی مانند میزوپروستول به صورت سرپایی راه حل دیگری است. اما ممکن است خروج کامل بافت ها از بدن چندین روز طول بکشد. با استفاده از این دارو، احتمال خونریزی و عوارض جانبی بیشتر وجود دارد. در هر دو مورد اخیر، بروز درد یا گرفتگی طبیعی و قابل درمان است.

برخی مادران نیز ترجیح می دهند بدن بدون مداخله پزشکی و به طور خود به خود بافت ها را دفع کند. این یک تصمیم کاملا شخصی است و به خود مادر بستگی دارد اما بهتر است قبل از هر اقدام پزشک را از تصمیمات خود مطلع سازید.

بعد از سقط جنین در بارداری پوچ نیز همانند سایر سقط ها، پزشک توصیه می کند که حداقل یک تا سه دوره قاعدگی را پشت سر بگذارید و سپس برای بارداری اقدام نمایید.

مطالعه بیشتر:

در بارداری پوچ مشکل از زن است یا مرد؟

بارداری پوچ در هفته چندم تشخیص داده می شود؟

آیا امکان تشخیص اشتباه بارداری پوچ هم وجود دارد؟