شیر مادر از کی میاد؟ شیر مادر از کی زیاد میشه؟
ممکن است زایمان کرده باشید اما هنوز خبری از جاری شدن شیر نباشد!! به همین سبب می پرسید که شیر مادر از کی میاد و چه عواملی در تولید و جاری شدن شیر مادر اثر دارد. در ادامه این مقاله به شما خواهیم گفت که شیر مادر از کی میاد و چه راهکارهایی برای کمک به جاری شدن شیر بعد از زایمان وجود دارد؟
شیر مادر از کی میاد؟
تولید شیر در میانه دوران بارداری رخ میدهد. اما «آمدن شیر» که به معنای افزایش مقدار شیر و تغییر غلظت و رنگ شیر از آغوز به شیر بالغ است، معمولا بین ۲ تا ۵ روز پس از زایمان اتفاق میافتد.
آیا در هنگام زایمان در پستان‌های مادر شیر وجود دارد؟
بله آغوز از هفته ۱۶ تا ۲۲ بارداری شروع به تولید شدن میکند. بسیاری از مادران نمی‌دانند شیری وجود دارد، زیرا از پستان شیری ترشح نمی‌شود یا به راحتی شیر نمی‌آید. آغوز شیر اولیه و غلیظی است که سرشار از مواد مغذی و آنتی‌بادی‌های مورد نیاز کودک است و شامل تمام مواد لازمی است که بدن کودک در روزهای اول تولد به آن نیاز دارد. شکم کودک در هنگام تولد بسیار کوچک است و همان مقدار آغوز (تا زمانی که آغوز به شیر بالغ تغییر شکل دهد) برای کودک کافی است. میانگین آغوزی که کودک سالم در ۲۴ ساعت اول در هر بار شیر خوردن دریافت میکند، از مقدار ۲ تا ۱۰ میلی‌لیتر به ۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر افزایش می‌یابد. تا پایان روز سوم تقریبا ۲۵ تا ۵۰ میلی‌لیتر در هر وعده شیردهی افزایش پیدا میکند.
میانگین آغوز/شیر مصرفی نوزاد
|
سن نوزاد |
هر بار شیردهی |
در طول ۲۴ ساعت |
|
روز اول (۰ تا ۲۴ ساعت) |
۲ تا ۱۰ میلی‌لیتر |
۳۰ میلی‌لیتر |
|
روز دوم (۲۴ تا ۴۸ ساعت) |
۵ تا ۱۵ میلی‌لیتر |
|
|
روز سوم (۴۸ تا ۷۲ ساعت) |
۱۵ تا ۳۰ میلی‌لیتر |
|
|
تا روز ۷ تولد |
۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر |
۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌لیتر |
|
هفته ۲ و ۳ |
۶۰ تا ۹۰ میلی‌لیتر |
۴۵۰ تا ۷۵۰ میلی‌لیتر |
|
۱ تا ۶ ماه |
۹۰ تا ۱۲۰ میلی‌لیتر |
۷۵۰ تا ۱۰۳۵ میلی‌لیتر |
شیر مادر از کی زیاد میشه؟
به طور طبیعی تولید شیر (از لحاظ بیوشیمی) بین ۳۰ تا ۴۰ ساعت پس از تولد جفت شروع به زیاد شدن میکند. اما ممکن است کمی طول بکشد تا مادر متوجه این تغییرات شود. «آمدن شیر» هنگامی اتفاق میافتد که مادر متوجه افزایش حجم پستان (و نشانه‌های دیگر) شود. از آنجایی‌که تولید شیر یک چرخه کامل دارد معمولا بین ۲ تا ۳ روز پس از تولد اتفاق میافتد. اما در حدود ۲۵ درصد مادران بیشتر از ۳ روز طول می‌کشد.
علائمی که نشان میدهد شیر مادر افزایش پیدا کرده است شامل موارد زیر است:
• پر بودن پستانها، ورم کردن آنها، سنگینی و احساس گرما در پستانها، تراکم خون و احساس خارش
• نشت شیر از پستان
• تغییر الگوی شیر خوردن کودک و رفتار او در هنگام شیر خوردن، اگر شیر خود را میدوشید یا نشتی از پستان دارید متوجه میشوید که رنگ شیر از آغوز طلایی و غلیظ به تدریج به شکل شیر رقیقتر و سفید در میآید.
درمورد این که شیر مادر از کی میاد، به خاطر داشته باشید بسیاری از مادران دچار تغییرات تدریجی در شیر خود میشوند و این تغییرات ناگهان رخ نمی‌دهد. تحقیقات نشان میدهد این زمان‌بندی توسط هورمون‌ها کنترل می‌شود و ربطی به شیر خوردن کودک ندارد. با وجود این مادرانی که از روزهای اول شروع به شیر دادن می‌کنند یا شیر خود را می‌دوشند، در روزهای ۳و ۴ پس از تولد شیر بیشتری تولید خواهند کرد. نوزاد وزن کمتری از دست میدهد و زردی او نیز کمتر خواهد بود. ارتباط پوست به پوست با نوزاد باعث افزایش تولید شیر خواهد شد. اگر شیر تولید شده از پستان خارج نشود تولید شیر متوقف خواهد شد.
شیر مادر از کی میاد؟ اگر شیر جاری نشود چطور؟
اگر شیر مادر تا سه روز پس از تولد (۷۲ ساعت پس از تولد) به اندازه‌ای که مورد انتظار است تولید نشود با عنوان تاخیر در تولید شیر (DOL) نامیده می‌شود.مطالعات نشان میدهد دلایل تاخیر تولید شیر شامل موارد زیر است:
1. ماداران تازه کار: شیر مادرانی که برای اولین بار بچه‌دار میشوند، نسبت مادران دیگر یک روز دیرتر تولید می‌شود.
2. زایمان و عوامل مربوط به آن
• مقدار زیاد مایعات تزریقی در هنگام زایمان
• استفاده از داروهای ضد درد در طول زایمان بدون در نظر گرفتن نحوه زایمان
3. زایمان طبیعی استرس‌زا، خسته کننده یا آسیب‌زا
• زایمان به روش سزارین (مشخص نیست که آیا این اتفاق به دلیل استرس ناشی از جراحی، داروها، تأخیر در شیردهی است و/یا مدیریت شیردهی نامساعدتر.)
• زور زدن بیش از حد هنگام زایمان (بیش از یک ساعت)
• از دست دادن خون (بیش از ۵۰۰ میلی‌لیتر)
• باقی ماندن جفت یا هر چیزی که موجب اختلال عملکرد جفت شود. اگر جفت باقی مانده باشد، تولید شیر زمانی آغاز می‌شود که بقایای جفت از رحم خارج شود.
۳. سلامت مادر
• مسائلی که بر هورمون‌ها یا واکنش هورمون‌های مادر تاثیر بگذارد، از جمله، عدم تحمل انسولین، عدم کنترل یا کنترل ضعیف دیابت نوع ۱ مادر، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، ناباروری، کم‌کاری غده تیروئید یا مشکلات غده هیپوفیز شامل سندروم شیهان (کم کاری غده هیپوفیز)، فشار خون بالا و کیست‌های تکا لوتئینی تخمدان
۴. چاقی
• محققان اعتقاد دارند تاخیر در تولید شیر (DOL) ممکن است به دلیل افزایش آهسته‌تر تولید شیر به‌خاطر ضعف مدیریت شیردهی، کاهش واکنش هورمون پرولاکتین به شیردهی، یا افزایش توده بدنی باشد که بر رشد پستان در دوران بلوغ تأثیر می‌گذارد.
شیر مادر از کی میاد؟ مشکل در ادامه تولید شیر
در موارد زیر ممکن است ترشح شیر طبق برنامه باشد اما تولید شیر به اندازه کافی افزایش پیدا نکند.
• مشکلات پستان مادر
• زایمان زودرس (رشد غدد شیری را در اواخر دوران بارداری متوقف میکند، که باعث تولید شیر کمتر در هنگام تولد می‌شود اما مدیریت خوب شیردهی پس از تولد می‌تواند به این امر کمک کند.)
• پستان‌های رشد نیافته (هیپوپلازی- بافت رشد نیافته پستان)
• جراحی پستان که (ممکن است بافت پستان برداشته شده یا آسیب دیده باشد و در تولید شیر اختلال ایجاد کند)
• آناتومی غیرعادی نوک پستان. سر پستان صاف یا فرورفته یا سوراخ‌شده می‌تواند در انتقال شیر اختلال ایجاد میکند.
• هرگونه مشکل در مدیریت شیردهی، از جمله بیماری مادر که بر خروج شیر در روزهای اول تاثیرگذار باشد.
• هرگونه دارویی که تولید شیر را در روزهای اول کاهش دهد. مانند قرص‌های هورمونی ضد بارداری.
اگر تا روز چهارم پس از زایمان شیر تولید نشود چه باید کرد؟
• مدیریت شیردهی را بهینهسازی کنید تا پستان کاملا از شیر خالی شود. تماس پوست به پوست با کودک به تولید شیر کمک میکند.
• کودک را وزن کنید تا مطمئن شوید وزن میگیرد و شیر کافی مصرف میکند. اگر کودک بیش از ۷ درصد وزن خود را از دست داد، شیردهی باید تحت بررسی قرار گیرد. اگر کودک شیر کافی نمیخورد باید مکمل مصرف شود.
• مشورت با یک متخصص شیردهی به افزایش شیر شما و وزن گرفتن نوزاد کمک میکند.
• اگر دلیلی وجود داشته باشد که باعث تاخیر در تولید شیر باشد با استفاده از روش‌های مختلف می‌توان شرایط را بهبود بخشید. (به عنوان مثال اگر بقایای جفت در رحم مانده باشد باعث اختلال در تولید شیر می‌شود و با برداشتن این بقایا این مشکل حل خواهد شد.) بررسی سطح غدد درون ریز (تیروئید، تستوسترون، پرولاکتین) نیز مهم است.
• اگر برای تولید شیر شروع سختی داشته‌اید، به یاد داشته باشید که بسیاری از مادران پس از یک یا دو هفته (و حتی گاهی اوقات بعد از گذشت چندین هفته!) به‌تدریج توانسته‌اند به تولید شیر مطلوب برسند.
حال که می دانید شیر مادر از کی میاد و چه زمانی باید انتظار جاری شدن شیر را داشته باشید، بعد از گذشت یک هفته و نیامدن شیر، درصورت نیاز با متخصص مشورت کنید.
مطالعه بیشتر:
1- فواید تغذیه با شیر مادر برای نوزاد چیست؟
2- زیاد بودن شیر مادر چه علائمی دارد و راه حل آن چیست؟
3- همه چیز در مورد چگونگی تولید شیر مادر و شیردهی پستانی به نوزاد
4- همه چیز در مورد شیر دادن به نوزاد ،چطور برای شیردهی آماده شویم؟
