همه چیز در مورد شیر دادن به نوزاد ،چطور برای شیردهی آماده شویم؟
تغذیه با شیر مادر روشی طبیعی و غریزی و در عین حال روندی آموزشی برای مادر و نوزاد است. تغذیه با شیر مادر پیوندی قوی بین مادر و فرزندش ایجاد میکند و در عین حال بدن نوزاد را در برابر بسیاری از بیماری‌ها ایمن کرده و زمینه‌ساز رشد جسمی و روانی شیرخوار است. با مطالعه دقیق این مقاله همه چیز در مورد شیر دادن به نوزاد را می توانید دریابید.
قبل از آنکه همه چیز در مورد شیر دادن به نوزاد را برایتان شرح دهیم، لازم است نکاتی را درمورد فواید شیر مادر برای نوزاد خاطر نشان کنیم.
همه چیز در مورد شیر دادن به نوزاد، چرا تغذیه با شیر مادر بهترین انتخاب است؟
شیر مادر بدون شک بهترین و سالم‌ترین غذا برای نوزاد است. در 6 ماه نخست بعد از تولد توصیه اکید میشود که شیرخوار تنها با شیر مادر تغذیه شود. برخی از دلایل شامل موارد زیر است:
- شیر مادر غنی از مواد مغذی و یک رژیم غذایی متعادل برای نیازهای نوزاد است.
- شیر مادر حاوی ده‌ها نوع ویتامین و مواد معدنی ضروری، آنتی بادی های مهم است که در غذای تکمیلی یا شیر خشک یافت نمی‌شود.
- تغذیه با شیر مادر اثرات مفیدی در رشد عصبی نوزاد دارد.
- تغذیه انحصاری با شیر مادر، از ابتلای نوزاد به بیماری‌های مختلف از جمله عفونت‌های تنفسی مانند ذات‌الریه و بیماری‌های معده و روده در اوایل زندگی پیشگیری میکند.
- تغذیه با شیر مادر میتواند برای مادر مفید بوده و به کاهش وزن پس از زایمان و کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلفی از جمله سرطان پستان و سرطان دهانه رحم کمک کند.
تغذیه با شیر مادر را باید از چه زمانی شروع کرد؟
با به دنیا آمدن نوزاد شیردهی باید آغاز شود. شیر اولیه یا آغوز که نوزاد در اولین ساعت پس از زایمان از آن تغذیه میکند، سرشار از مواد مغذی است. نوزاد به طور طبیعی در ساعات اولیه زندگی تمایل به مکیدن دارد و از این رو تغذیه زود هنگام تأثیر مثبتی بر او خواهد داشت و در عین حال به ایجاد یک رابطه خوب بین مادر و نوزاد کمک میکند. بهترین کار این است که در هر زمان ممکن بعد از تولد نوزاد را در تماس نزدیک با پوست مادر قرار دهید. نوزادان هنگامی که در نزدیکی پستان قرار بگیرند میل به مکیدن و جستجوی نوک پستان را از خود نشان می‌‌دهند. با تکرار این کار نوزاد یاد میگیرد که تقاضای شیر کند. شیرخواران سالم، تقریباً هر ساعت حتی در نیمه شب باید با شیر مادر تغذیه شوند. نوزادی که سیر باشد کمتر گریه میکند و بیشتر میخوابد.
چطور برای شیردهی آماده شویم؟
قبل از شروع شیردهی باید مادر و نوزاد در وضعیتی راحت قرار بگیرند. وضعیت‌های مختلفی برای شیردهی وجود دارد که پرستار میتواند در انتخاب مناسب‌ترین آن به مادر کمک کند. وضعیتی که مادر برای شیردهی انتخاب میکند باید وضعیت راحتی باشد که بتواند برای چند دقیقه‌ای در آن ساکن بماند و در عین حال ارتباط چشمی با نوزادش داشته باشد.
در اینجا به برخی از رایج‌ترین وضعیت‌های شیردهی اشاره می‌‌کنیم:
خوابیده به پشت: در این حالت مادر به پشت تکیه داده یا میخوابد و نوزاد برای مکیدن پستان روی او قرار میگیرد.
گهواره‌ای: در این وضعیت نوزاد در دستان مادر به حالت گهواره‌ای زیر پستان قرار میگیرد و شیر می‌نوشد.
دراز کش به پهلو: در خانم‌هایی که پستان‌های بزرگی دارند خوابیدن به پهلو به شیردهی راحت‌تر کمک میکند.
در هنگام شیردهی نوزاد را تحت نظر داشته باشید و مطمئن شوید بخش اعظم هاله پستان در دهانش است و به خوبی میتواند سینه را بمکد.
چگونه شیردهی به نوزاد را شروع کنیم؟
نوزاد را نزدیک خود نگه دارید تا صورتش به سمت سینه شما قرار گیرد. نوک پستان را به لب فوقانی او بمالید و به محض اینکه دهان باز کرد، نوک سینه را داخل دهانش بگذارید. قسمت اعظم تیره اطراف نوک پستان باید داخل دهان شیرخوار باشد.
شیردهی نباید دردناک باشد. در طول شیردهی به نوزاد نگاه کنید و در هر فرصتی او را نوازش کنید. اگر نوزاد سینه را کامل به دهان گرفته باشد باید مکیدن‌های او را کامل حس کنید.
اگر هنگام شیردهی احساس ناراحتی کردید با گذاشتن انگشت بین دهان نوزاد و پستان، روند شیردهی را قطع کنید و نوک پستان را از دهان نوزاد بیرون بکشید. پس از اصلاح وضعیت، شیردهی را مجدد آغاز کنید.
موقعیت‌های راحت برای شیردهی
وضعیت‌های مختلف شیردهی را امتحان کنید تا بهترین حالت متناسب با خود را بیابید. در اینجا چند مورد وجود دارد که میتوانید در نظر بگیرید:
- وضعیت گهواره‌ای:
- نوزاد خود را در بغل بگیرید به شکلی که شکم او در مقابل شکم شما باشد و آرنج‌تان زیر سرش قرار بگیرد.
- دهان شیرخوار باید روبروی پستان قرار بگیرد و بازویش از زیر بغلتان رد شود.
- سینه خود را با دست دیگرتان نگه دارید به طوری که 4 انگشت زیر پستان و شست روی هاله سینه باشد.
- با نوک پستان لب‌های نوزاد را لمس کنید و با باز شدن دهان نوزاد نوک پستان را در دهانش قرار دهید.
- نوزاد را به بدنتان بچسبانید و با دست حمایتش کنید.
- وضعیت ضربدری:
به این وضعیت حالت گهواره ضربدری هم می‌گویند.
- در این روش مادر بجای بازو از دستش برای حمایت سر نوزاد استفاده میکند و با بازوی خود، باسن و کمر نوزاد را نگه می‌دارد.
- دست آزاد دیگر زیر سینه قرار میگیرد و چهار انگشت زیر پستان و شست روی هاله قهوه‌ای رنگ است.
- در این روش نیز ابتدا نوک پستان را به لب بالایی نوزاد مالیده و با باز کردن دهان پستان را داخل دهانش قرار دهید.
- بدن شیرخوار باید چسبیده به بدن مادر باشد.
- وضعیت توپ فوتبال امریکایی:
این حالت مناسب خانم‌هایی است که سزارین کرده‌اند یا سینه‌های بزرگی دارند. برای تغذیه به نوزادان نارس نیز مناسب است.
- شيرخوار را روی دستتان بخوابانید به طوری که کف دست سرش را نگه دارد و کمر شیرخوار روی بازوی شما باشد.
- میتوانید از بالش به عنوان حامی دستتان کمک بگیرید.
- نوزاد را زیر سینه نزدیک به همان دست ببرید تا سینه را بگیرد و از دست دیگر برای گرفتن پستان استفاده کنید.
- دست‌های شیرخوار باید آزاد باشد.
- وضعیت فوتبالی مخصوص دوقلوها:
میتوانید از این وضعیت برای شیردهی همزمان یا جداگانه دوقلوها استفاده کنید.
برای شیر دادن همزمان هر دو شیرخوار را روی بازوهایتان بخوابانید و با کف دست سر و گردن‌شان را حمایت کنید و با چسباندن‌شان به پستان اجازه دهید سینه را بگیرند و مک بزنند.
- وضعیت خوابیده به پهلو:
در این وضعیت مادر آرامش بیشتری هنگام تغذیه شیرخوارش دارد. شیردهی در این حالت نیاز به مهارت دارد اما با کمی تمرین، مادران آن را می‌آموزند و وضعیت محبوب‌شان میشود. این حالت بویژه برای مادرانی که سزارین کرده‌اند مناسب است.
- به پهلو دراز بکشید و شیرخوارتان را هم مقابلتان به پهلو بخوابانید.
- پاها را جمع کنید تا در وضعیت مناسبی قرار بگیرند.
- پستان را با دست داخل دهان شیرخوار بگذارید و به او کمک کنید تا شروع به مکیدن پستان کند.
شیردهی به نوزاد تاچه زمانی باید ادامه یابد؟
طبق تحقیقات و دستورالعمل‌های بین‌المللی تغذیه انحصاری با شیر مادر بدون ارائه آب، مکمل‌های غذایی، آب میوه، لبنیات یا مواد غذایی باید برای شش ماهه اول زندگی شیرخوار ادامه یابد. شیردهی طولانی مدت تا دو سال نیز ایمن و توصیه شده است.
چگونه بفهمیم فرزندم شیر کافی نوشیده است یا خیر؟
اولین خوراک پس از تولد آغوز است که مایعی زرد رنگ، غلیظ و غنی از آنتی‌بادی‌هایی است که باعث تقویت سیستم ایمنی نوزاد میشود. طی چند روز با شیردهی منظم جریان شیر برقرار میشود. اما این نگرانی همیشه بین مادران وجود دارد که آیا فرزندم به اندازه کافی شیر خورده و سیر است یا خیر. اگر بنا به تقاضای شیرخوار او را تغذیه می‌کنید، شیرخوارتان به موقع ادرار میکند و 7-8 مرتبه مدفوع زرد و نیمه جامد روزانه دارد یعنی به اندازه کافی تغذیه میشود. اما اگر شیرخوار ده دقیقه یا کمتر شیر می‌مکد، متوجه بی‌حالی و نق نق مکرر نوزاد شدید، رنگ پوستش زرد بود یا مدفوع تیره و چرب داشت یعنی به اندازه شیر نمی نوشد و باید حتما با متخصص اطفال در این رابطه مشورت کنید.
چند بار در روز باید به شیرخوار شیر داد؟
هیچ برنامه و تعداد مشخصی برای این موضوع وجود ندارد. معمولا نوزادان تازه متولد شده روزانه بیش از 8 مرتبه شیر می‌مکند اما بهترین کار این است که هر بار شیرخوار تقاضای شیر کرد او را تغذیه کنید. بیش از حد تغذیه کردن شیرخوار درست نیست و عوارضی در پی دارد. نگران گرسنه ماندن شیرخوار نباشید. اگر فرزندتان بی‌قرار است و گریه میکند یا انگشت شستش را می‌مکد یعنی گرسنه است و از روی این علایم میتوانید متوجه شوید چه زمان باید به نوزاد شیر داد.
شیردهی به نوزاد پس از سزارین چگونه است؟
شیردهی نباید تحت تاثیر عمل سزارین قرار بگیرد. گرچه ممکن است مادر به دلیل جراحی دچار دردهای جسمی باشد و داروهایی را برای پیشگیری از عفونت مصرف کند اما نباید شیردهی را به تعویق انداخت. شیردهی باید پس از تولد و نهایتا 6 تا 12 ساعت بعد از عمل آغاز شود. با آغاز مکیدن‌های نوزاد، جریان شیر برقرار میشود. برای نگه داشتن نوزاد هنگام شیردهی اگر درد دارید از همسرتان کمک بگیرید. وضعیت گهواره، دراز کشیده یا فوتبالی مناسب خانم‌هایی است که عمل سزارین داشته‌اند.
برنامه غذایی مادران شیرده چگونه باید باشد؟
نیازی به داشتن رژیم خاصی نیست. کافی است رژیمی متنوع و متعادل را دنبال کنند که حاوی گروه کربوهیدراتها، یعنی نشاسته، نان، برنج و سیب زمینی، فیبرها، غذاهای سرشار از پروتئین مانند گوشت، تخم مرغ و ماهی، میوه‌های تازه و سبزیجات و آب و مایعات کافی باشد. تحت هر شرایطی، مادر شیرده باید از مصرف سیگار و الکل خودداری کند.
برای شیردهی به چه وسایلی نیاز داریم؟
از سینه بندهای مخصوص شیردهی که بنددار یا دکمه‌ای هستند استفاده کنید. این سوتین‌ها در عین حمایت از پستان‌ها و پیشگیری از افتادگی آنها، شیردهی را ساده می‌کنند. سینه بندی که انتخاب می‌کنید باید کاملا سایز باشد. در صورتی که سینه بند تنگ و کوچک باشد به طوری که پد شیردهی به سینه فشار آورد، مجاری شیری بسته شده و دچار ورم پستان (التهاب بافت سینه) خواهید شد.
در صورتی که به دلیل پاسخ بدن به اکسی‌توسین ریزش شیر دارید میتوانید از پدهای شیردهی استفاده کنید. پدها کمک می‌کنند تا سینه بند و لباس شما خشک و تمیز بماند. در صورتی که نیاز به دوشیدن شیر دارید میتوانید شیردوش تهیه کنید.
مشکلات شیردهی نوزاد چیست؟
شیردهی گاهی با مشکلاتی همراه است که روند تغذیه کردن شیرخوار را دشوار میکند. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابتلا به عفونت پستان (ورم پستان) یا بسته شدن مجاری شیری
- عدم توانایی نوزاد در گرفتن نوک پستان
- احتقان پستان یا دردناک شدن پستان که به خصوص در هفته‌های اول رخ می‌دهد. به یاد داشته باشید که شیردهی باید بدون درد باشد.
- عدم تغذیه کافی نوزاد و در نتیجه نداشتن 7-8 پوشک کثیف در طول روز
- نارسایی، زردی پاتولوژیک، نقایص مادرزادی مانند شکاف کام یا لب و مشکلات عصبی و تکاملی که در شیردهی اختلال ایجاد کند.
با کمک و پشتیبانی صحیح پزشک، این مشکلات برطرف میشود و مادر با شیردهی میتواند سلامت فرزندش را ارتقا ببخشد.
در هنگام مطالعه مطلب ها در زمینه همه چیز در مورد شیر دادن به نوزاد، فراموش نکنید شیردهی یک هنر است. با صبر، تمرین و آگاهی، می‌توان نوزاد را بدون دردسر تغذیه کرد. وقتی شیردهی را آموختید خواهید فهمید که شیر مادر بهترین هدیه‌ای است که مادر میتواند به نوزاد تازه متولد شده خود بدهد، زیرا این امر تضمین کننده سلامتی اوست.
بیشتر بخوانید:
1- با فواید تغذیه نوزاد با شیر مادر آشنا شوید!
2- نوزادانی که شیر مادر می خورند به زردی مبتلا می شوند؟
3- همه چیز در مورد چگونگی تولید شیر مادر و شیردهی پستانی به نوزاد
4- هشت توصیه برای گرفتن شیر مادر از نوزاد
