سکنجبین در بارداری و فواید یا عوارض احتمالی آن چیست؟
وقتی که صحبت از میان وعده های خوشمزه می شود، یکی از انتخاب های پرطرفدار و محبوب بیشتر خانواده های ایران، ترکیب دلچسب کاهو و سکنجبین است که هر کدام از ما حداقل برای یک بار هم که شده آن را امتحان کرده ایم. مزه اصلی این ترکیب، به سکنجبین آن است که می توان با آن شربتی گوارا نیز تهیه نمود. با توجه به محبوبیت سکنجبین و خواص بی شمار آن، بر آن شدیم تا در این مقاله در مورد ایمنی مصرف سکنجبین در بارداری و فواید یا عوارض احتمالی آن صحبت کنیم
سکنجبین چیست؟
شربت سکنجین (oxymel)، یکی از نوشیدنی های سنتی و بسیار قدیمی است که به فرهنگ ایران تعلق داشته و اصالت آن به شیراز برمی گردد. این شهد خوش طعم، در زمان های گذشته از مخلوط کردن سرکه و عسل (انگبین)، تهیه می شد و به همین دلیل نیز در آن زمان به نام سرکه انگبین مشهور بود. اما در گذر زمان، نه تنها اسم سرکه انگبین، به سکنجین تغییر یافت، بلکه شیوه تهیه این شربت نیز دستخوش تغییراتی شد که در نتیجه آن امروزه، برای درست کردن شربت سکنجین در بیشتر موارد از شکر استفاده کرده و مواد دیگری را نیز به آن می افزایند.
سکنجبین به طور معمول به دو شکل مورد استفاده قرار می گیرد که هر دوی آن ها مطبوع و پرکاربرد هستند. در شکل معمول، شهد غلیظ سکنجبین را با کاهو و یا شبدر می خورند و در حالت دیگر، آن را با آب ترکیب کرده و یک نوشیدنی بسیار فرح بخش درست می کنند.
برای تهیه شهد سکنجین در منزل خود، کافی است یک کیلوگرم شکر را با دو لیوان آب در درون یک قابلمه که بر روی شعله ملایم گاز قرار دارد، ریخته و آن را به آرامی هم بزنید تا محلول یکدستی که تمام ذره های شکر در آن حل شده اند، به دست آید. این مرحله به طور میانگین در حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد. حالا وقت آن رسیده که نعناع را به این ترکیب اضافه کنید. برای این کار 100 تا 150 گرم نعناع تازه را به خوبی پاک کرده و بشویید و سپس با نخ ساقه هایشان را به هم متصل کنید تا یک یا چند دسته منسجم تشکیل شود. سپس آن ها را درون قابلمه بگذارید تا عطر و طعم نعنا به شربت شما اضافه شود. درب قابلمه را گذاشته و اجازه دهید تا شهد شما قوام پیدا کرده و غلیظ شود. تمام این پروسه باید بر روی شعله ای با حرارت ملایم انجام گرفته و در تمام مدت حواستان باشد که شربت ته نگیرد. بعد از قوام پیدا کردن شربت سکنجبین، کمی گلاب و یک دوم لیوان سرکه سفید را نیز به آرامی اضافه کرده تا کمی جوش بخورد. برای تشخیص غلظت مناسب شربت سکنجبین، مقداری از آن را درون یک لیوان ریخته و اجازه دهید تا دمای آن پایین بیاید. اگر پس از شربتتان بعد از سرد شدن، غلیظ بود، یعنی اینکه باید آن را از روی حرارت برداشته و از صافی رد کنید. در این مرحله سکنجبین خانگی شما آماده است و تنها کافی است مقداری از آن را با آب مخلوط کرده تا شربتی تازه تهیه کنید. اگر در فصل تابستان هستید، می توانید کمی خیار رنده شده را نیز درون این شربت بریزید تا طعمی بهشتی پیدا کند. البته می توان سکنجبین را با عسل و یا حتی ترکیبات دیگری مانند زعفران، تخم کاسنی، آب نارنج، شیره انگور و ... نیز تهیه کرد که تقریبا روندی مشابه به آنچه که توضیح دادیم، دارد.
خواص سکنجبین در بارداری
سکنجبین، نه تنها در طب سنتی ایرانی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است، بلکه در طب اسلامی نیز برای آن خواص و فواید زیادی در نظر گرفته شده که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت از بدن در مقابل بسیاری از بیماری ها،
- سم زدایی از بدن،
- تقویت کبد،
- دارای اثر ضدویروسی (در صورت استفاده از سرکه خانگی و مطمئن)،
- کاهش خطر احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا،
- رفع عطش و علائم گرمازدگی،
- پایین آوردن حرارت و گرمای بدن،
- رفع مشکل نفخ و تجمع گاز،
- پایین آورنده تب،
- افزایش اشتها (خصوصا در همراهی با کاهو و سرکه)،
- پایین آورنده چربی و کلسترول،
- افزایش سطح انرژی بدن،
- و درمان کم خونی (در همراهی با کاهو) و ...
البته باید در نظر داشت که بسته به مواد سازنده شهد سکنجبین، نسبت هر کدام از آن ها و همچنین میزان ترشی و شیرینی این شربت، تعداد و اثربخشی خواص ذکر شده ممکن است تغییر کرده و حتی طبع آن نیز دستخوش تغییر شود.
در مورد خواص مصرف خود شربت سکنجبین در بارداری (ترکیب سکنجبین و آب)، داده های علمی زیادی در دست نبوده و بر اساس خواصی که برای سایر افراد ذکر شده است، می توان اینطور نتیجه گرفت که خوردن شربت سکنجبین در بارداری، احتمالا می تواند فوایدی همچون درمان بی اشتهایی، رفع مشکل نفخ و ایجاد آرامش را به دنبال داشته باشد.
آیا مصرف سکنجبین در بارداری مجاز است؟
بله! اما به شرط آنکه در مصرف آن در بارداری زیاده روی نکنید.
آیا خوردن کاهو سکنجبین در بارداری بی خطر است؟
خوشبختانه مصرف کاهو سکنجبین در بارداری، خطری برای شما و جنین درون رحمتان به همراه ندارد و اگر در حد متعادل مصرف شود، به دلیل وجود کاهو در این ترکیب ممکن است فوایدی را نیز به همراه داشته باشد، مانند:
- جلوگیری از یبوست و درمان آن،
- بالا بردن عملکرد سیستم ایمنی بدن،
- کاستن از خطر خونریزی های رحمی بعد از زایمان،
- مفید در عملکرد سیستم گوارشی،
- کمک به برآورده کردن نیاز بدن به کلسیم،
- مفید در درمان کم خونی،
- کاهش خطر بروز نقائص لوله عصبی جنین (به دلیل وجود اسیدفولیک در کاهو)،
- کمک به حل اختلالات خواب و بی خوابی مادران باردار،
- دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضدسرطانی،
- کاهش خطر بیماری های قلبی و ...
با وجود تمامی این خواص، باید به یاد داشته باشید که از مصرف ساقه کاهو به دلیل سطح بالای نیترات در آن و همچنین مصرف کاهوهایی که برگ های آن ها دارای لکه است، اجتناب کنید.
عوارض سکنجبین در بارداری
اگرچه عارضه جدی برای سکنجبین ذکر نشده است، اما توصیه می شود که:
1. افرادی که از زخم های گوارشی مانند معده و روده رنج می برند، از خوردن سکنجبین صرف نظر کنند.
2. در صورت وجود مشکلاتی مانند، مشکلات سیستم ادراری همچون تکرر ادرار، سرفه شدید، سرماخوردگی، درد رحمی، حالت تهوع و یا ضعف اعصاب، بهتر است در مصرف سکنجبین احتیاط شود.
این موارد در مورد مصرف سکنجبین در بارداری نیز صدق کرده و به علاوه در صورت زیاده روی در خوردن سکنجبین در بارداری، خطر بروز دیابت، افزایش وزن و مشکلات گوارشی نیز وجود دارد. بنابراین، در صورت تمایل به استفاده از این شربت پرفایده و یا خوردن کاهو سکنجبین، شرایط اصلی را که تعادل است رعایت کنید.
مطالعه بیشتر:
خوردن سرکه در بارداری آیا برای جنین ضرر دارد؟
خوردن کاهو در بارداری چه فوایدی برای جنین دارد؟
خوردن ترشی در بارداری ضرری ندارد و آیا ترشی ارزش غذایی دارد
خوردن عرق نعنا در بارداری آیا برای جنین مشکلی ایجاد نمی کند؟
