بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم و آیا غذا نخوردن بچه طبیعی است؟
اگر شما مادری هستید که هزار راه نرفته از چانه زدن، التماس کردن، غذاهای رنگارنگ تزئین شده را پیموده اید اما فرزندتان همچنان غذا نمی خورد و مدام می پرسید بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ تنها نیستید و این داستان برای خیلی ها آشناست. وقتی سخن از غذا به میان می آید، خردسالان به رفتارهای انتخابی، معروفند. با این حال، پس از یک دوره طولانی اعتصاب غذا، والدین این آقا یا خانم کوچولو، می پرسند که آیا غذا نخوردن عادی است یا فرزندشان گرفتار مشکل جدی تری شده است؟ در هر صورت، با ما همراه باشید تا ببینیم چگونه می توانید به بهترین نحو مشکل غذا نخوردن را در کودکان خردسالمان حل کنیم؟ در عین حال که بدغذایی یا غذا نخوردن به صورت موقت، معمولاً جای نگرانی ندارد، اما در مواردی باید با پزشک مشورت کرد. در ادامه خواهیم گفت که برای حل عادات بد غذایی در کودک چه اقداماتی می توانید انجام دهید و در چه مواردی مراجعه به پزشک، الزامی است.
آیا غذا نخوردن بچه طبیعی است؟
ابتدا باید بدانید چه مواردی طبیعی است و کدام موارد به مداخله نیاز دارند. موارد طبیعی که جای نگرانی ندارند عادات غذایی کودک، همانند سایر فراز و نشیب‌های تربیتی یکی از مسائلی است که در فرزند پروری به آن پرداخته می شود. اگر کودک نوپای شما تقریباً نسبت به هر چیزی که مقابل او قرار می دهید، بی میل است، لزوما به معنای بیماری او یا وجود مشکل در مهارت فرزندپروری شما نیست. بلکه این نیز یک مرحله طبیعی از فرآیند رشد محسوب می شود.
متخصصان معتقدند تغذیه انتخابی یا بدغذایی اغلب بین 12 تا 18 ماهگی رخ می دهد و با نام تخصصی نئوفوبیا یا نوهراسی غذایی شناخته می شود و در آن کودک از غذاهای جدید می ترسد. این مرحله با توانایی راه رفتن مطابقت دارد. امروز می گویند نئوفوبیا یک اقدام محافظتی برای حمایت از کودکی است که از غار تنهایی خود بیرون آمده است.
علاوه بر این، کودک پس از سپری کردن دوران رشد بسیار سریع در سال اول زندگی، به کندی وزن اضافه می کند. لذا به طور طبیعی کمتر گرسنه می شود و بیشتر ریزه خواری می کند. علاقه فزاینده کودکان نوپا به دنیای اطراف، یکی دیگر از دلایل کم اشتهایی در کودکان است. مسلماً در دنیای پر از دیدنی ها، کودکی که به تازگی آموخته است، راه برود و کشف کند، حوصله ندارد بنشیند و غذا بخورد.
البته خبر خوب اینکه، خردسالان در این سن، وقتی حسابی گرسنه می شوند، خوب غذا می خورند. متخصصان اطفال اغلب به والدین توصیه می کنند برای پایش وضعیت غذای کودک، به برنامه روزانه توجه نکنند و بیشتر برنامه هفتگی را مد نظر قرار دهند. به طور مثال، ممکن است فرزند شما تمام طول هفته را با بیسکوئیت سر کند اما در روز آخر هفته خیلی خوب شام یا نهار بخورد.
با در نظر گرفتن بازه زمانی گسترده در می یابید که فرزندتان غذای کافی را نه در لحظه بلکه طی چند روز یا یک هفته دریافت می کند. بنابراین از دیدن شیر اضافه در بطری و دانه های برنج روی فرش نگران و آزرده خاطر نمی شوید.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در عین حال که بدغذایی یک عادت طبیعی در میان خردسالان به شمار می آید، اما در شرایط خاص نمی توان ساده از آن گذشت و باید با پزشک مشورت کرد. در صورتی که می بینید کودک:
• کمتر از 20 غذا را می پذیرد.
• کاهش وزن دارد.
• کل گروه های غذایی مانند دانه ها، لبنیات، پروتئین ها را پس می زند و یا تمایلی به خوردن آنها ندارد.
• چندین روز مطلقا لب به غذا نمی زند.
• تنها به برندهای غذایی یا بسته بندی های خاص گرایش دارد.
• تمایل دارد وعده های غذایی مختلف را جدای از خانواده صرف کند.
• غذا عامل اضطراب او در محیط های اجتماعی است.
• نسبت به غذاهایی که دوست ندارد واکنش های عاطفی شدیدی مانند جیغ زدن، دویدن یا پرت کردن اشیا بروز می دهد.
در چنین شرایطی، دلایل زمینه‌ای احتمالی مانند اختلالات گوارشی، مشکلات بلع، یبوست، حساسیت‌های غذایی یا اوتیسم باید تشخیص داده یا رد شود.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ چه کنیم تا کودکان خوب غذا بخورند
با فرض اینکه بدغذایی کودک ریشه در مشکلات سلامتی ندارد و فرزند خردسال شما در سلامت کامل به سر می برد، اینجاست که باید از خلاقیت خود کمک بگیرید. این ترفندها نیز موثر هستند.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ به او استقلال بدهید
شاید تقلای کودک برای اینکه هر کاری را خودش انجام دهد، برای والدین کلافه کننده باشد، اما اینجا ابزار مفیدی است که می تواند گره گشایی کند. دادن سطوح مناسبی از استقلال به کودک، حس تأثیرگذاری را در او ایجاد کرده و منجر به بهتر غذا خوردن می شود.
هنگام تهیه غذا و میان وعده ها، فرزندتان را با خود به آشپزخانه بیاورید و او را تشویق کنید تا غذاهای مختلف را بو، لمس و مشاهده کند. حتی می توانید به آنها اجازه دهید در آشپزی نقش داشته باشند. استفاده از مهارت های حرکتی مانند هم زدن، ریختن یا تکان دادن، همگی با نظارت والدین، برای کودکان نوپا مناسب هستند. استقلال کودکان در حین غذا خوردن زمانی تقویت می شود که به آنها قدرت انتخاب بدهید مثلا از او بپرسید، توت فرنگی می خواهی یا موز؟ دوست داری از چنگال استفاده کنی یا قاشق ؟ بشقاب آبی را می خواهی یا سبز را؟
به طور منطقی برای اینکه فرزندتان گیج یاکلافه نشود، برای هر انتخاب یا تصمیم گیری تنها دو گزینه به او ارائه کنید. انتخاب های کودک باید جزئی از برنامه غذایی کودک باشد. همین انتخاب های شخصی کوچک می تواند راه را برای خلق و خوی بهتر و علاقه بیشتر به غذا خوردن هموار کند.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ منحصر به چارچوب های بسته نباشید
غیرقابل پیش بینی بودن یکی از جذابیت های دوران خردسالی است. قرار دادن زیرپوش مانند کلاه روی سر، تا به تا پوشیدن جوراب ها و غیره برای کودک جذابیت های خاصی دارد. وقتی فرزندتان را برای غذاخوردن آماده می کنید، تنوع و سرگرمی را چاشنی کنید. اگر کودک شما، سبزیجات بخارپز یا مرغ سوخاری را دوست ندارد، آنها را به روش دیگری طبخ کنید و به او پیشنهاد دهید. حتی می توانید به جای صبحانه، شبها به او تخم مرغ بدهید یا میز صبحانه را با مرغ و ماهی بیارایید.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ خانوادگی و دور هم غذا بخورید
اجتماعی غذا خوردن، عاملی است که در هر سنی می توان در مورد آن گفتگو کرد. با ایجاد محیطی دلپذیر و بدون حواس پرتی، در صورت امکان، به کودک نوپا کمک کنید تا در زمان صرف غذا احساس آرامش داشته باشد. برای این خانم یا آقا کوچولو، غذای جداگانه نپزید تا احساس نکند بین غذای او و بزرگترها تفاوت وجود دارد.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ او را به غذا خوردن، تشویق کنید
هیچ کودکی را نمی توان وادار به غذا خوردن کرد. اما تسلیم نیز نشوید. اگر فرزند شما بدغذا و حساس است، یک لقمه غذا در بشقاب او قرار دهید و دیگر کاری به او نداشته باشید. به مرور زمان متوجه تغییراتی در رفتار او خواهید شد.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ ایده هایی برای وعده های غذایی و میان وعده ها
والدین باتجربه و متخصصان مراقبت از کودک می دانند که تهیه غذاها و تنقلات مناسب برای کودکان نوپا یکی از سرگرمی های جذاب برای کودکان است. آزمایش رنگ، بافت و شکل به روشهای جدید می‌تواند حتی یک کودک ۲ ساله سرسخت را متقاعد به غذا خوردن کند.
اگرچه هر روز نمی توانیم فرچیپس خانگی درست کنیم یا سیب را به شکل حیوانات و پرندگان برش بزنیم اما می توان با خلاقیت، این جذابیت را برای کودک ایجاد کرد، مثلا:
• برای برش دادن میوه ها و سبزیجات از کاتر کوکی استفاده کنید.
• یک بسته چشم عروسک خوراکی بخرید و غذا را با آن تزئین کنید.
• غذا را به شکل صورت انسان یا حیوان در بشقاب کودک بچینید.
• برای غذاها نام های خنده دار تعیین کنید مثلا "چرخ های پرتقال" برای پرتقال حلقه شده یا "درخت فسقلی" برای کلم بروکلی می توانند جذاب باشند.
• اجازه دهید کودک اندکی با غذای خود بازی کند تا نگرش مثبت در او ایجاد شود.
گاهی می توانید غذاهای مفید را در غالب غذاهایی که کودک دوست دارد، پنهان کنید مثلا در اسموتی او اسفناج بریزید یا سبزیجات را با لازانیا مخلوط کنید. این راهکارها را متخصصان همیشه توصیه نمی کنند زیرا کودک نمی داند چه غذایی می خورد و از آن لذت می برد و این به نوعی سوء استفاده از غفلت اوست، اینجاست که بحث اعتماد به میان می آید. وقتی کودک به ترفند والدین پی می برد، نسبت به آنها بی اعتماد می شود.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ معرفی غذاهای جدید
حتی بزرگسالان نیز به راحتی غذاهای جدید را امتحان نمی کنند، در مورد کودک نیز فراموش نکنید تغییر ساده نیست. اما معرفی غذاهای جدید نیز یکی از موارد مهم و لازم برای بهره مندی از رژیم غذایی سالم محسوب می شود و نمی توان از آن صرفه نظر کرد. به این منظور پیشنهاد می کنیم این کار را یکباره انجام ندهید. لازم نیست ظرف او را از غذای جدید پر کنید و از او بخواهید در یک وعده آن را بخورد. می توانید با یک قاشق غذاخوری شروع کنید تا به تدریج ذائقه کودک به آن عادت کند.
سعی کنید غذای جدید را همراه با تزئین و در کنار غذاهایی که کودک دوست دارد مانند انواع سس ها، ذرت و غیره به او معرفی کنید. باز هم، مخلوط کردن و نه پنهان کردن روش بهتری برای آشنایی کودک با غذاهای جدید است.
آیا فرزند شما از غذا خوردن در رستوران لذت می برد؟ همچنین رستوران محیط خوبی برای آشنایی کودک با غذاهای جدید است می توانید برای جلوگیری از اسراف، غذای جدید را خودتان سفارش دهید و از کودک بخواهید مقداری از آن بخورد.
به هر روشی که می توانید فرزندتان را تشویق کنید. مطالعه‌ای در سال 2020 نشان می‌دهد برای ایجاد تغییر در برنامه غذایی کودک، از میان روشهای مختلف، تشویق و تحسین بیشترین اثر بخشی را داشته است.
کلام آخر
اگر فرزند نوپای شما از غذا خوردن اجتناب می کند، این می تواند مرحله ای هر چند آزاردهنده از رشد او باشد. با گذشت زمان، عادات غذایی و ذائقه او تغییر خواهد کرد و می توانید دامنه گسترده تری از غذاها را به او پیشنهاد دهید.
بچم غذا نمی خوره، چیکار کنم؟ اگر امتناع از غذا خوردن چندین روز ادامه یافت یا کودک هر یک از علائم هشدار که در بالا ذکر کردیم، بروز داد، باید به پزشک مراجعه کنید. یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که بسیاری از افراد حساس که قبل از 6 سالگی نیاز به کمک پزشکی دارند، کمک مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند. بنابراین چنانچه حس می کنید باید به پزشک مراجعه کنید، درنگ نکنید. به یاد داشته باشید تربیت کودک نوپا کار ساده ای نیست و گاهی اوقات نیاز به یاری متخصص دارید.
مطالعه بیشتر:
چگونه غذای کودک را مقوی و مغذی کنیم؟
با 10 راهکار ساده کودکتان را عاشق غذا خوردن کنید
تشویق کودکان به خوردن غذا چگونه امکان پذیر است؟
اگر کودک غذا نخورد چه کنیم و آیا کودک به اندازه غذا می خورد؟
