واکسن آنفولانزا برای کودکان آیا ایمن است؟
آنفولانزا، از بیماری های حاد دستگاه تنفسی است که همه ما در معرض خطر ابتلا به آن هستیم. ابتلا به آنفولانزا گاهی اوقات عوارض جدی را به همراه داشته که نیاز به بستری شدن در بیمارستان را افزایش می دهد و حتی با مرگ همراه است. احتمال وقوع این عوارض ناخوشایند در افراد با سیستم ایمنی ضعیف همچون کودکان بیشتر است و به همین دلیل باید به فکر محافظت از دلبندان خود باشیم. واکسن آنفولانزا برای کودکان یکی از این راهکارها است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
آنفولانزا چه علائمی دارد؟
آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که علائم آن اغلب به طور ناگهانی ظاهر می شوند و می توانند شامل موارد زیر باشند:
- شروع ناگهانی تب بالا،
- سردرد،
- گلو درد،
- احساس ضعف و خستگی،
- درد عضلانی و درد مفاصل،
- سرفه (معمولا خشک)،
- لرز،
- گرفتگی و آبریزش بینی،
علائم آنفولانزا در کودکان و نوجوانان در سن مدرسه مشابه بزرگسالان است، با این تفاوت که نشانه های گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ یا اسهال نیز ممکن است رخ دهند. اما در مورد کودکان پیش دبستانی و نوزادان شرایط فرق کرده و از آنجا که علائم آنفولانزا به عفونت های ناشی از ویروس های دیگر شباهت بسیار زیادی دارد، بنابراین تشخیص آن دشوار است.
ابتلا به آنفولانزا چه عوارضی می تواند داشته باشد؟
اکثر افرادی که به آنفولانزا مبتلا می شوند، در عرض یک یا دو هفته بهبود پیدا می کنند، اما برخی دیگر، به ویژه کودکان و افراد با سن بالا، ممکن است عوارض جدی تری را تجربه کرده و حتی پس از از بین رفتن سایر علائم ممکن است برای مدت طولانی احساس ضعف داشته باشند. مهم ترین عوارضی که مبتلایان به آنفولانزا ممکن است تجربه کنند، عبارت هستند از:
- برونشیت (التهاب لوله های تنفسی)،
- عفونت گوش،
- عفونت سینوس ها،
- پنومونی (ذات الریه)،
- التهاب قلب (میوکاردیت)،
- التهاب مغز (آنسفالیت)،
- التهاب بافتهای عضلانی (میوزیت، رابدومیولیز)،
این عوارض گاهی اوقات بسیار خطرناک شده و ممکن است منتهی به مرگ شوند. به همین دلیل است که پیشگیری از آنفولانزا و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
آیا می توان از آنفولانزا پیشگیری کرد؟
اگرچه پیروی از دستورالعمل های بهداشتی مانند شستن مرتب دست ها، پوشاندن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه، افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات تازه، مصرف مایعات به حد کافی و ورزش با هدف تقویت سیستم ایمنی بدن به جلوگیری از انتشار بیماری و بیمار نشدن کمک می کنند، اما باید بدانید که بهترین راه برای پیشگیری از آنفولانزا، تزریق واکسن آنفولانزا در هر سال و به ویژه در اوایل شروع فصل سرما است. اگرچه این واکسن در هر زمانی از جمله اواسط و اواخر فصل سرما و یا در زمان گسترش بیماری در جامعه، قابل تزریق است و می توان گفت که در هر شرایطی بسته به صلاحدید پزشک، تزریق آن بسیار بهتر از عدم دریافت واکسن است.
بد نیست بدانید که واکسن آنفولانزا، در واقع از ویروس ضعیف یا کشته شده، ساخته شده است و اگرچه به دو شکل اسپری بینی و تزریقی در دسترس است، اما در حال حاضر در کشور ما ایران، تنها نوع تزریقی این واکسن مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه واکسن های آنفولانزا برحسب اینکه در برابر چند نوع ویروس ایمنی ایجاد می کنند، به دو نوع سه ظرفیتی (تری والان) و چهار ظرفیتی (تترا والان) تقسیم شده اند که در حال حاضر نوع چهار ظرفیتی واکسن آنفولانزا برای کودکان با سن کمتر از 3 سال قابل استفاده نیست.
چه کسانی باید واکسن آنفولانزا بزنند؟
بر اساس نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، واکسن آنفولانزا باید برای همه افراد تزریق گردد و به علاوه واکسن آنفولانزا برای کودکان با سن بیشتر از 6 ماه نیز ضروری در نظر گرفته شده است. البته تزریق واکسن برای افرادی که در گروه های پرخطر قرار دارند، از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است، تا بدین ترتیب از عوارض نامطلوب بیماری جلوگیری شده و احتمال نیاز به بستری شدن در بیمارستان و یا مرگ به حداقل برسد. این افراد عبارتند از:
- افراد مسن 65 ساله و بالاتر
- تمام مادران باردار،
- تمام خانم هایی که در فصل آنفولانزا در حال اقدام به بارداری هستند، زایمان کرده اند و یا از سینه های خود شیردهی دارند،
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف (ناشی از مصرف داروها یا ابتلا به بیماری های سرکوب کننده سیستم ایمنی همچون اچ آی وی / ایدز)،
- افرادی که در مراکز مراقبتی مانند خانه سالمندان یا بهزیستی و ... زندگی می کنند،
- افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند آسم، دیابت، فشار خون بالا و ...،
آیا واکسن آنفولانزا برای کودکان لازم است؟
به طور قطع بله! زیرا بچه ها به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر هستند، به ویژه اگر:
- بین 6 ماه تا 4 سال سن داشته باشند،
- به مدرسه و یا مهدکودک می روند،
- به دلیل بیماری های نقص ایمنی یا مصرف دارو، سیستم ایمنی بدن آن ها ضعیف شده باشد،
- به بیماری های مزمن و زمینه ای مانند بیماری های کلیوی، دیابت، بیماری های ریوی و ... مبتلا باشند،
- وزن آن ها بیش از حد بالا باشد،
به علاوه تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان و نوجوانانی که به طور منظم آسپرین مصرف می کنند، نیز ضروری است، زیرا این بچه ها در صورت ابتلا به آنفولانزا در معرض خطر ابتلا به سندرم ری (نوعی بیماری نادر که تمام بخش های بدن و به ویژه کبد و مغز را درگیر کرده و اگر به موقع درمان نشود، ممکن است به التهاب مغز، نارسایی کبد و مرگ منتهی شود)، هستند.
موارد ممنوعیت تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان
اگرچه واکسن آنفولانزا برای کودکان، فواید غیرقابل انکاری دارد، اما ممنوعیت هایی نیز برای تزریق واکسن وجود دارد که شامل این موارد هستند:
- در صورت بالا بودن درجه حرارت بدن کودک بیش از 40 درجه: در چنین شرایطی تزریق واکسن باید به بعد از کاهش تب و بهبودی کامل موکول گردد.
- حساسیت شدید به سفیده تخم مرغ: این نوع از حساسیت، به صورت صد در صد مانعی در سر راه تزریق واکسن آنفولانزا نیست، زیرا میزان پروتئین سفیده تخم مرغ در این واکسن ناچیز است و بنابراین اگر دلبند شما هم از این مشکل رنج می برد، بهتر است قبل از تزریق واکسن آنفولانزا، یک تست حساسیت در مطب پزشک انجام شود.
- حساسیت به تیمروسال: اگر فرزندتان به ماهی یا صدف حساسیت دارد، به پزشک اطلاع دهید تا در مورد تزریق واکسن آنفولانزا تصمیم گیری شود.
- ابتلا به سندروم گیلن باره: 6 هفته بعد از ابتلا، تزریق واکسن ممکن خواهد بود.
- سابقه حساسیت به واکسن در گذشته: اگر دلبندتان با دریافت واکسن در گذشته دچار واکنش آلرژیک از نوع آنافیلاکسی (نوعی حساسیت شدید که می تواند زندگی را در معرض خطر قرار دهد)، تزریق مجدد واکسن آنفولانزا برای او ممنوع است.
- سن کمتر از 6 ماه: شیرخواران در این سن نمی توانند از فواید واکسن بهره مند شوند.
میزان دوز لازم واکسن آنفولانزا برای کودکان
به صورت کلی، توصیه می شود اگر دلبند شما بین 6 ماه تا 3 سال سن دارد، 2/1 واکسن آنفولانزا که برابر با 0.25 میلی لیتر است را برای یک نوبت در سال دریافت کند و اگر سن او بیشتر از 3 سال است، باید به فکر تزریق دوز کامل واکسن که برابر با 0.5 میلی لیتر است، باشید. البته که شما تحت هیچ شرایطی مجاز به تزریق خودسرانه واکسن آنفولانزا برای کودکان نیستید و باید حتما در این مورد از پزشک فرزندتان نظرخواهی کنید. زیرا گاهی اوقات در برخی شرایط خاص، تزریق واکسن ممنوع بوده و یا برای کسب بهترین نتیجه از واکسن ممکن است لازم باشد دو دوز با فاصله حداقل 4 هفته تزریق گردد.
واکسن آنفولانزا برای کودکان، به کجا تزریق می شود؟
بسته به سن فرزندتان، محل تزریق واکسن آنفولانزا متفاوت است. اگر سن فرزند شما بین 6 تا 12 ماه باشد، به طور معمول واکسن در بخش خارجی و جلویی ران تزریق شده و برای سنین بالاتر، محل تزریق در بخش بالایی بازو است.
آیا واکسن آنفولانزا برای کودکان، ایمن است؟
بله، بر اساس اطلاعات به دست آمده از منابع معتبر، واکسن آنفولانزا برای کودکان ایمن و بی خطر است و برخلاف شایعات موجود، تا به حال ارتباطی میان تزریق این واکسن با بیماری هایی مانند فلج بدن، اوتیسم (درخودماندگی)، مولتیپل اسکلروزیس (MS) و مشکلاتی از این دست یافت نشده است.به علاوه تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان، باعث ابتلای آن ها به بیماری آنفولانزا نمی شود. بنابراین اگر دلبند شما بعد از تزریق واکسن، بیمار شد، یا این احتمال وجود دارد که از قبل بیمار شده باشد و یا اینکه به دلیل مواجهه با ویروس بعد از تزریق، بیمار شده است، زیرا در هر حال واکسن نمی تواند به طور صد در صد از بروز آنفولانزا جلوگیری کند و هدف از تزریق آن کاهش خطر عوارض جدی و مرگ و میر است.
عوارض واکسن آنفولانزا برای کودکان
واکسن آنفولانزا، درست مانند بقیه واکسن ها ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد که البته این عوارض خفیف بوده و برای مدت زمان زیادی باقی نمی مانند. مهم ترین عوارض تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان عبارتند از:
- تب و لرز،
- احساس درد، قرمزی و تورم در محل تزیق،
- بی قراری و گریه،
- بی اشتهایی،
- ظهور بثورات پوستی،
- سردرد،
- بی حالی،
- کسل شدن و احساس خستگی
این عوارض اغلب با گذشت زمان کاهش یافته و در مدت زمانی کمتر از 14 روز به صورت کامل برطرف می شوند. اما اگر بدحالی فرزندتان بیش از حد بود و یا اینکه علائمی مانند تنگی نفس، قرمز شدن و خارش بدن و یا سرگیجه نیز ایجاد شدند، باید بلافاصله به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید. در نهایت فراموش نکنید که این عوارض خفیف نباید مانع تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان شود، زیرا عوارض ناشی از ابتلا به آنفولانزا بسیار جدی تر و خطرناک تر هستند. به علاوه دریافت زودهنگام واکسن آنفولانزا، نکته ای کلیدی و حیاتی برای جلوگیری از ابتلا به بیمار شدن فرزند شما است، زیرا بر اساس گزارش های موجود، تولید آنتی بدن در بدن و ایجاد ایمنی علیه بیماری بعد از تزریق واکسن در حدود دو هفته طول می کشد. بنابراین هر چه زودتر کودک خود را واکسینه کنید، بهتر است.
مطالعه بیشتر:
آنفولانزا در کودکان و شیرخواران آیا خطرناک است؟
واکسن آنفولانزا برای نوزاد از چند ماهگی قابل تزریق است؟
آشنایی با انواع واکسن ها و جدول واکسیناسیون کشور ایران
آیا تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان ضروری و ایمن است؟
