علت رشد کم جنین در اوایل بارداری چیست؟
در طی دوران بارداری، پزشکان تلاش می کنند تا به کمک بررسی های مختلف از وضعیت سلامتی جنینی که درون رحم شما رشد می کند، اطمینان پیدا کنند. یکی از این معیارها، ارزیابی وضعیت رشد و وزن گیری دلبند شما است که اطلاعات زیادی را در اختیار پزشک قرار می دهد. به همین دلیل ما در این مقاله به یکی از مشکلات رایج دوران بارداری یعنی محدودیت رشد داخل رحمی جنین و همچنین علت رشد کم جنین در اوایل بارداری پرداخته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر، با ما همراه شوید.
رشد کم جنین در اوایل بارداری
محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)، که با عنوان محدودیت رشد جنین (FGR) نیز شناخته می شود، به وضعیتی اشاره دارد که در آن جنین با سرعتی که باید رشد نکرده و در نتیجه به علت رشد کم جنین در اوایل بارداری، دلبند شما نسبت به سن بارداری، کوچکتر از حد انتظار است. اگر بخواهیم دقیق تر شرح دهیم، جنین هایی که دچار محدودیت رشد داخل رحمی هستند، در واقع در صدک پایین تر از 10 قرار دارند، این بدان معنا است که آن ها کوچکتر از 90 درصد جنین هایی هستند که در همان هفته بارداری قرار دارند.
محدودیت رشد جنین، می تواند به دو شکل متقارن و نامتقارن باشد. در فرم متقارن محدودیت رشد جنین، سر و بدن همگی به طور مشابه کوچک بوده و به میزان کافی رشد نکرده اند، در حالی که در محدودیت رشد جنین نامتقارن، رشد سر و مغز طبیعی است اما بقیه بدن از رشد کافی برخوردار نبوده و کوچک مانده اند.
محدودیت رشد جنین، در حدود 3 تا 7 درصد از نوزادان دیده شده و می تواند از در هر زمانی از بارداری آغاز شود، اما بسته به سن شروع آن علل مختلفی می توانند زمینه ساز این مشکل باشند و به طور معمول علل محدودیت رشد دیررس که بعد از هفته 32 بارداری رخ می دهد، با علت رشد کم جنین در اوایل بارداری متفاوت هستند.
نشانه های رشد کم جنین در اوایل بارداری و محدودیت رشد داخل رحمی
اگرچه کوچک بودن شکم نسبت به هفته بارداری می تواند یکی از علائم هشداردهنده محدودیت رشد جنین درون رحم باشد، اما در حقیقت این مشکل نشانه جسمی واضحی نداشته و این سونوگرافی ها هستند که می توانند به تشخیص مرشد کم جنین کمک کنند. به همین دلیل، پیگیری منظم ویزیت های پزشکی در دوران بارداری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و نباید نسبت به آن ها بی توجه و سهل انگار باشید.
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری
رشد کم جنین در اوایل بارداری و در نتیجه محدودیت رشد داخل رحمی، در اغلب مواقع به دلیل اختلال در خونرسانی جفتی رخ می دهد که در نتیجه آن مواد مغذی و اکسیژن آنطور که باید در دسترس جنین قرار نمی گیرند. ایجاد چنین شرایطی، دلایل احتمالی زیادی دارد که می توانند شامل موارد زیر باشند:
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری به دلایل مادری:
- ابتلا به دیابت پیشرفته
- بیماری مزمن کلیوی،
- بیماری های قلبی یا تنفسی،
- ابتلا به عفونت هایی مانند سرخجه، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز و سیفلیس،
- سوء تغذیه،
- کم خونی و به ویژه کم خونی داسی شکل،
- ابتلا به برخی بیماری های خودایمنی،
- سن کمتر از 17 سال و یا بالاتر از 35 سال،
- فاصله کمتر از 18 ماه با بارداری قبلی،
- سابقه تولد نوزادی با مشکل محدودیت رشد داخل رحمی،
- عوارض بارداری مانند پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی)،
- و سبک زندگی ناسالم مانند قلیان کشیدن، استعمال سیگار، نوشیدن الکل یا سوء مصرف مواد،
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری به دلایل مرتبط با رحم و جفت:
- کاهش جریان خون در رحم و جفت
- جدا شدن زودهنگام جفت از محل اتصال خود به رحم،
- جفت سرراهی (نزدیک بودن جفت به سرویکس یا قرار گرفتن بر روی دهانه رحم که به عنوان پرویا نیز شناخته می شود)
- وجود عفونت در بافت های اطراف جنین،
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری به دلایل جنینی:
- دو یا چند قلو بودن جنین ها،
- نقائص مادرزادی خصوصا مشکلات قلبی،
- ناهنجاری کروموزومی همچون سندرم داون (تریزومی 21)،
تشخیص رشد کم جنین در اوایل بارداری و محدودیت رشد داخل رحمی
از هفته 20 بارداری به بعد، پزشک در طی معاینات معمول پزشکی، در هر نوبت فاصله فوندوس (بالاترین بخش رحم) تا استخوان شرمگاهی را اندازه گیری می کند و از آنجا عدد حاصل از این اندازه گیری به طور معمول با هفته بارداری شما مطابقت دارد، وجود هر گونه اختلاف ممکن است به این معنی باشد که جنین آنطور که انتظار می رود، رشد نمی کند. در چنین شرایطی سونوگرافی برای ارزیابی شرایط درخواست خواهد شد که اصلی ترین ابزار ما در دوران بارداری برای سنجش وضعیت رشد و وزن گیری جنین درون رحم است.
در صورت به تایید رسیدن شک پزشک، ارزیابی های دقیق تر برای تشخیص علت رشد کم جنین در اوایل بارداری انجام خواهد شد که مهم ترین آن ها سونوگرافی کالر داپلر عروق جفتی برای بررسی وضعیت خونرسانی و عملکرد جفت است.
درمان رشد کم جنین در اوایل بارداری و محدودیت رشد داخل رحمی
درمان این شرایط، به علت رشد کم جنین در اوایل بارداری بستگی دارد اما به صورت کلی تلاش می شود تا علت زمینه ساز در صورت امکان کنترل و برطرف گردد، داروهایی برای بهبود خونرسانی جفتی تجویز می شود، پزشک شما و جنین را به دقت تحت نظر قرار داده و به صورت منظم بررسی هایی همچون سونوگرافی و تست بدون استرس (NST) را انجام می دهد و در نهایت در موارد شدید ممکن است بستری در بیمارستان و یا زایمان پیش از موعد، به عنوان راه حل نهایی انتخاب گردد.
مطالعه بیشتر:
علت و علائم رشد نکردن جنین در بارداری چیست؟
نشانه های توقف رشد جنین چیست و چه علائمی دارد؟
کم وزن گرفتن در بارداری به چه علت است و عوارض آن چیست؟
علائم سالم بودن جنین ،نشانه سالم بودن جنین در شکم مادر چیست؟
