علائم افت فشار خون در بارداری و چگونه میتوان از آن پیشگیری کرد؟
یکی از مشکلات نسبتا معمول این دوران نه ماهه کاهش فشار خون در حاملگی است که معمولا جای نگرانی نداشته و با در پیش گرفتن مراقبت های لازم، مشکلی برای مادر و یا جنین ایجاد نخواهد کرد اما در عین حال توجه به علائم خطر در این باره نیز ضروری است. در این مطلب قصد داریم علائم افت فشار خون در بارداری را برای شما شرح دهیم.
افت فشار در اوایل بارداری
پس از پشت سر گذاشتن لانه گزینی رویان در درون رحم، جفت شروع به تولید هورمون هایی می کند که سبب افزایش قابل توجه هورمون پروژسترون در بدن مادر خواهد شد. افزایش هورمون پروژسترون سبب می شود که عضلات دیواره های عروق خونی مادر به حالت انبساط در آمده و مجرای عروق گشاد شود. علت اصلی این امر آن است که بدن مادر در جهت رساندن اکسیژن و مواد غذایی به جنین، باید مقدار بسیار بیشتری خون تولید کند. به همین سبب عروق خونی مادر گشاد می شوند تا بتوانند این حجم خون اضافه را در درون خود جای دهند. در مراحل ابتدایی بارداری که هنوز حجم خون به طرز قابل ملاحظه ای افزایش پیدا نکرده، ممکن است مادر علائم افت فشار خون در بارداری را تجربه کند. لازم به ذکر است که بدن شما به مرور با تغییرات ناشی از بارداری کنار می آید به همین سبب افت فشار در ماه آخر بارداری چندان شایع نیست اما اگر دچار علائم افت فشار خون در ماه آخر بارداری شدید، حتما در این باره با پزشک مشورت کنید.
افت فشار در بارداری و تعیین جنسیت
در نظر داشته باشید که افت فشار خون در اوایل بارداری و یا در هر زمانی از این دوران نه ماه فقط یکی از عوارض ناشی از تغییرات هورمونی است و هیچ ارتباطی با جنسیت جنین ندارد.
علائم افت فشار خون در بارداری چیست؟
- احساس سبکی سر و سرگیجه (بخصوص در هنگام تغییر وضعیت ناگهانی بدن از حالت خوابیده یا نشسته به حالت ایستاده که از مهمترین علائم کاهش فشار خون در بارداری محسوب می شود)
- تاری دید
- سردرد: گرچه سردرد یکی از علائم افت فشار خون در بارداری است اما هر سر دردی هم نشان دهنده کاهش فشار خون نیست. به همین سبب اگر مدام دچار این عارضه می شوید، حتما با متخصص مشورت کنید.
- تهوع
- اختلال تمرکز
- تشنگی شدید
- رنگ پریدگی و عرق سرد
- ضعف و خستگی: احتمالا شایع ترین علائم افت فشار خون در بارداری خستگی است که در بیشتر مادران باردار دیده می شود.
- افزایش ضربان قلب
چگونه می توان از افت فشار خون در بارداری پیشگیری کرد؟
راهکارهایی برای درمان کاهش فشار خون در بارداری وجود دارد اما باید تمامی آنها را زیر نظر متخصص انجام دهید زیرا ممکن است علائم و نشانه هایی که حس کردید ناشی از افت فشار خون در بارداری نباشد.
- افزایش مصرف نمک در رژیم غذایی (البته باید توجه داشت که مصرف زیاد و بی رویه نمک ممکن است عوارض نامطلوبی بر جنین داشته و منجر به فشار خون بالا شود)
- نوشیدن آب و مایعات فراوان
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- مصرف روزانه ویتامین های دوران بارداری و مکمل های اسید فولیک
تشخیص افت فشار خون در بارداری
علاوه بر شکایت مادر از علائم افت فشار خون در بارداری، معمولاً مشکل افت فشار خون در طول معاینات و ویزیت های منظم دوران بارداری که پزشک فشار خون شما را به منظور بررسی هرگونه مشکل احتمالی اندازه می گیرد تشخیص داده می شود. همچنین ممکن است علاوه بر آن تست های تکمیلی زیر نیز برای کمک به تشخیص علت دقیق کاهش فشار خون در این دوران تجویز شوند:
- آزمایش خون: به کمک این آزمایش می توان به وجود مشکلاتی نظیر دیابت، بالا بودن قند خون، کم خونی و سایر اختلالات خونی در مادر پی برد. ضمن آنکه با انجام این آزمایش می توانید از سلامت جنین در حال رشد خود نیز اطمینان بیابید.
- آزمایش سونوگرافی: این آزمایش نیز امکان شناسایی و تشخیص هرگونه مشکل در ساختار قلب و یا نارسایی در عملکرد آن را برای پزشک فراهم می کند.
روش های کنترل فشار خون در حاملگی
از آنجایی که در طول سه ماهه سوم بارداری فشار خون شما خود به خود شروع به بالا رفتن کرده و پس از زایمان مجدداً به حالت عادی و طبیعی خود باز می گردد، بنابراین در اغلب موارد نیاز به هیچ گونه درمان خاصی ندارد. در واقع این عارضه را می توان به سادگی و بدون نیاز به مداخلات پزشکی با استفاده از تدابیر غذایی و انجام اقدامات پیشگیرانه و غیردارویی در منزل کنترل کرد. در ادامه راهکارهایی برای کمک به رفع علائم این عارضه و افزایش سطح فشار خون در این مقطع از بارداری به شما توصیه می شود:
- دراز کشیدن به پهلوی چپ: این کار فرایند گردش خون به سمت قلب را افزایش می دهد.
- پرهیز از تغییر وضعیت ناگهانی بدن: به خصوص در هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده.
- پوشیدن جوراب های واریس: این جوراب های طبی به دلیل دارا بودن بافت کشی و حالت الاستیک خود می توانند با اعمال فشار اضافه به ناحیه پاها و شکم باعث تحریک گردش خون شده و از این طریق به افزایش فشار خون بدن کمک کنند. پیش از استفاده از این جوراب ها در مورد انتخاب مناسب ترین گزینه با شرایط خود با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
- اجتناب از ایستادن های طولانی مدت: برای پیشگیری از افت فشار خون به واسطه تحریک عصبی از ایستادن های طولانی مدت در این دوران خودداری کنید.
- پرهیز از مصرف کافئین: خودداری از مصرف کافئین به ویژه در شب در پیشگیری از افت فشار خون موثر است.
- تقسیم سه وعده غذای اصلی به وعده های کوچکتر: صرف وعده های غذایی در حجم کمتر و دفعات بیشتر از مشکل افت فشار خون پس از صرف غذا پیشگیری می کند.
- دراز کشیدن پس از صرف غذا: نشستن یا دراز کشیدن مدتی پس از صرف غذا در افزایش فشار خون بدن موثر است.
- پرهیز از خوابیدن به پشت: از خوابیدن به پشت به خصوص از هفته 16 بارداری به بعد خودداری کنید زیرا این کار باعث فشار رحم به ورید اجوف تحتانی و در نتیجه کاهش گردش خون به سمت بافت ها و اندام های مختلف بدن خواهد شد.
- پرهیز از تمرینات شدید ورزشی: زیرا در پایان فعالیت های شدید ورزشی فشار خون بدن کاهش می یابد.
معمولاً برای درمان یا کنترل فشار خون پایین داروها و روش های درمانی مورد استفاده قرار نمی گیرند مگر آنکه علائم بسیار شدید بوده و یا عوارض و خطراتی جدی سلامت مادر و جنین را تهدید کنند.
چه هنگام باید به پزشک مراجعه کرد؟
وجود هر یک از علائم و نشانه های زیر همراه با علائم افت فشار خون در بارداری می تواند ناشی از وجود بیماری زمینه ای جدی و مهمی در شما باشد. بنابراین در صورت مشاهده این علائم، آنها را جدی گرفته و به پزشک مراجعه کنید:
- احساس غش یا از حال رفتن که به مرور زمان بیشتر می شود
- سردردهای شدید
- مشکلات بینایی (تاری دید)
- تهوع بسیار شدید
- تنگی نفس
- ضربان تند نبض
- درد قفسه سینه
- خونریزی
- احساس بی حسی در یک طرف بدن
بیشتر بدانید:
1- فشار خون بالا در بارداری و عوارض آن بر جنین
2- نشانه ها و روش کنترل فشار خون بالا و پایین در بارداری
3- برای کاهش فشار خون در بارداری چه بخوریم؟
4- چگونه فشار خون دوران بارداری را کنترل کنیم؟
