دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری چیست؟
اولین سوالی که اکثر زوج‌ها بعد از تجربه سقط جنین می‌پرسند، این است: چرا؟! دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری کدام است؟
سقط جنین اتفاقی است بسیار ناراحت کننده؛ همراه با پیامدهای احساسی شامل، افسردگی، خشم، ترس و احساس گناه. دلایل بی‌شماری برای سقط جنین وجود دارد که از کنترل شما خارج است. ولی یکی از مهمترین بخش‌های از دست دادن بارداری، عدم آگاهی در مورد علت این اتفاق است. برای آگاهی بیشتر نگاهی به رایج‌ترین دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری می‌اندازیم.
پیدا کردن دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری
در بسیاری از موارد مخصوصا هنگامی که سقط در روزهای اول بارداری اتفاق می‌افتد، پیدا کردن علت کار بسیار سختی خواهد بود. وقتی به عنوان یک متخصص نگاه می‌کنیم، وقتی همه‌چیز درست پیش می‌رود واقعا اعجاب‌انگیز است. الیزابت نواکی متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «هنگامی که به بارداری به عنوان نقطه اولیه حیات انسان نگاه می کنیم؛ متوجه می‌شویم که این اتفاق واقعا مثل یک معجزه می‌ماند. دو مجموعه ماده ژنتیکی به هم می‌رسند و با هم ترکیب شده و سپس تقسیم سلولی می‌شوند، البته اتفاق همیشه به درستی پیش نمی‌رود. ساده ترین کار این است که این‌طور فکر کنیم که [سقط جنین] به نوعی روش طبیعت برای جنین های ناسالمی است که توانایی سازگاری با زندگی پس از تولد را نخواهند داشت.»
از آنجایی که بسیاری از زوج‌ها بعد از سقط خودشان را سرزنش می‌کنند، باید بگوییم که در حقیقت از تعداد کمی از سقط‌ها می‌توان پیشگیری کرد و توصیه پزشکان این است که قبل از باردار شدن حتما به وضعیت سلامت خود رسیدگی کنید تا بارداری سالم و موفقی داشته باشید. دکتر زوبل متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «بهترین توصیه به بانوان این است که قبل از بارداری حتما نزد یک متخصص زنان و زایمان بروند و معاینات و آزمایش‌های لازم را انجام دهند و مصرف ویتامین‌های قبل از زایمان را از ۲ یا ۳ ماه قبل از بارداری شروع کنند و همه واکسن‌های خود را بزنند و رژیم غذایی مناسبی داشته باشند و کافئین را قطع یا به حداقل ممکن برسانند. توصیه می‌شود مصرف مواد نشاط آور نیز حذف شود.» حتی اگر تمام توصیه‌های بالا را نیز دنبال کنید باز هم ممکن است نتوانید از سقط‌جنین پیشگیری کنید.
دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری
علل سقط جنین در ماه های اول بارداری بسیار متعدد هستند، اما مهمترین موارد شامل:
1- ناهنجاری‌های کروموزومی:
ازجمله مهمترین دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری، مشکلات کروموزومی است. درحقیقت می‌توان گفت مهمترین دلیل سقط جنین، وجود اشکال در کروموزم‌ها تخمک یا اسپرم هنگام شکل‌گیری رویان است. با این‌که برخی ناهنجاری‌های کروموزومی با زندگی سازگار هستند (مانند تریزومی ۲۱ که یکی از رایج‌ترین نوع سندروم داون است) اما دیگر ناهنجاری کروموزومی با زندگی سازگاری ندارند (از لحاظ ژنتیک [رشد و تکامل] متوقف می‌شود).
سقط جنینی که بر اثر ناهنجاری‌های کروموزومی ایجاد می‌شود معمولا در بارداری‌هایی رخ می‌دهد که سن مادر بالای ۳۵ سال باشد. دلیل آن است که یک دختر از زمان تولد تمام تخمک‌هایش را با خود دارد و آنها نیز همراه او پیر می‌شوند. سن پدر نیز در این امر دخیل است. تعداد سقط‌ها در مادران زیر ۲۰ سال، ۱۲ تا ۱۵ درصد است و در مادرانی که نزدیک ۴۰ سال هستند، دو برابر می‌شود. هیچ راهی وجود ندارد تا جلوی سقط جنین ناشی از ناهنجاری‌های کروموزومی را گرفت و وقتی سقط جنین آغاز می‌شود به هیچ‌وجه نمی‌تواند آن را متوقف کرد.»
2- اختلالات تیروئید:
تیروئید چه کم کار باشد، چه پرکار، باعث ناباروری شده و ازجمله دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری محسوب می‌شود. زمانی که تیروئید مادر کم‌کار است، بدن او تلاش می‌کند تا با تولید کردن هورمون این کمبود را جبران کند و در حقیقت این هورمون‌ها تخمک‌گذاری را مختل می‌کند. برعکس در تیروئید پرکار، تولید زیاد هورمون در عملکرد استروژن اختلال ایجاد می‌کند و رحم برای لانه‌گزینی دچار اختلال می‌شود و خونریزی رحم اتفاق می‌افتد.
3- دیابت:
بانوانی که مشکل دیابت دارند، حتما باید تحت نظر پزشک و متخصص غدد داخلی باشند تا قند خون‌شان کنترل شود. در بارداری‌هایی که مادر دیابت وابسته به انسولین دارد و تحت کنترل نیست، به احتمال زیاد سقط جنین خواهد داشت یا نوزادی با نقص‌های مادرزادی به دنیا خواهد آمد.
اگر دیابت دارید بهترین کار این است که قبل از باردار شدن برای به حداکثر‌رسانی سلامت خود این مشکل را کنترل کنید. اختلالاتی که تحت درمان دارویی هستند مانند دیابت، کم کاری تیروئید، فشار خون بالا و بیماری‌های خودایمنی، باید تشخیص داده شوند و قبل از بارداری تحت کنترل قرار بگیرند. این بیماری‌ها اگر در مراحل اولیه بارداری شناسایی شوند کلید یک بارداری موفق در مادرانی است که به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند.
4- سبک زندگی:
برخی از عادات شیوه زندگی مثل مصرف مواد مخدر، استفاده از الکل در دوران بارداری و کشیدن سیگار، خطر سقط زودهنگام و از دست رفتن جنین را افزایش می دهد. اهمیت دادن به سلامتی، خطر سقط را پایین می‌آورد. بیش از 50 درصد بارداری‌ها بدون برنامه‌ریزی هستند، به همین دلیل مادر معمولا آمادگی بارداری را ندارد. اغلب بانوان معمولا تا هفته‌ها بعد از تعویق قاعدگی از بارداری خود خبر ندارند. تا آن زمان، ستون فقرات جنین شکل گرفته و قلب او در حال تپیدن است.
آمادگی برای بارداری که شامل کنترل رژیم غذایی، ورزش، به حداقل رساندن استرس، کنترل بیماری‌های مزمن و شروع مصرف ویتامین‌های قبل از بارداری است، بهترین روش آماده شدن برای بارداری محسوب می‌شود. هرچند این اقدامات نیز خطر سقط جنین‌های ناشی از ناهنجاری کروموزومی را پایین نمی‌آورد.
یک عامل دیگر شیوه زندگی که خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد، زندگی در شهرهاست. در فوریه ۲۰۱۹ تحقیقی در نشریه باروری و ناباروری منتشر شد و عنوان کرد، بودن زیاد در معرض دی‌اکسید نیترژن، خطر سقط را بالا می‌برد خصوصا اگر مادر در هفت روز هفته در معرض آن قرار داشته باشد احتمالا سقط جنین را ۱۶ درصد بالا می‌برد.
5- مشکلات فیزیکی:
دکتر نواکی می‌گوید، این مورد عمومیت کمتری دارد اما باز هم مقدار زیادی از سقط‌های جنین می‌تواند به خاطر مشکلات فیزیکی مادر باشد، مثل ناهنجاری‌های رحم که شامل دیواره رحم و پولیپ و نارسایی دهانه رحم است. وی عنوان می‌کند که در بسیاری از موارد از دست رفتن جنین در نتیجه مشکل فیزیکی مادر در سه‌ماهه دوم یا سوم اتفاق می‌افتد.
6- اختلالات انعقاد خون:
از دیگر دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری، مشکلات انعقادی است. سقط‌هایی که بر اثر این اختلال ایجاد می‌شوند (مثل فاکتور V Leiden) اندک هستند اما رخ می‌دهند. دکتر نواکی توضیح می‌دهد: «من با بیماران مبتلا به مشکل انعقاد خون زیادی مواجه می‌شوم، اما به اندازه دلایل دیگر عمومیت ندارد.»
7- اختلالات سیستم ایمنی:
درباره اختلالات سیستم ایمنی در سلامت بانوان بحث بسیار داغی جریان دارد، چراکه هنوز می‌بایست چیزهای زیادی درباره ارتباط آن با سقط جنین کشف شود. اما دانشکده زنان و زایمان آمریکا اعتقاد دارد که اختلالات سیسم ایمنی خاص در سقط جنین‌های مکرر نقش دارند. هرچند به گفته دکتر نواکی، نقش دقیق عوامل ایمنی سازی در سقط جنین هنوز «پیچیده و سخت» است. او توضیح می‌دهد که ساده‌ترین راه برای درک آن این است که «بدن بارداری را پس می‌زند.»
برخی از تحقیقات نشان داده است که حضور بعضی از آنتی بادی‌ها بیشترین علت سقط جنین‌های مکرر هستند. لوپوس (سل پوستی)، یکی از بیماری‌های سیستم ایمنی است که خطر سقط جنین را اغلب به خاطر آنتی‌ـ‌فسفولیپیدی است که این بانوان با خود دارند. تا ۵ درصد از بانوان ممکن است این آنتی‌بادی را داشته باشند. هر بانویی که تجربه سقط‌های مکرر (بیش از ۳ سقط پشت‌سرهم)، مرگ ناگهانی جنین بعد از ۱۰ هفته یا زایمان زودهنگام قبل از هفته ۳۴، باید تست سندروم آنتی‌ـ‌فسفولیپید انجام دهد. شما قادر به کنترل این آنتی بادی‌ها نیستید. اما اگر موجود باشند، درمان‌هایی برای کاهش خطر سقط‌جنین و از دست رفتن بارداری وجود دارد.
حال که دلایل سقط جنین در ماه های اول بارداری متوجه شدید که بیشتر آنها از دست شما خارج است و نباید خود را به خاطر این اتفاق سرزنش کنید! به یاد داشته باشید که این رخداد به ندرت مجددا تکرار می شود و به احتمال زیاد به زودی نوزاد سالمی را به دنیا خواهید آورد.
بیشتر بدانید:
1- عوامل ایجاد کننده سقط جنین چیست و چه عوارض و خطراتی دارد؟
3- جلوگیری از سقط جنین با شناخت علت سقط جنین
4- عوارض سقط جنین عمدی (مشکلات بعد از سقط جنین)
