شیردهی به نوزاد سندرم داون وفواید شیردهی به نوزاد سندرم داون
شاید پذیرش این مسئله که فرزندتان مبتلا به سندرم داون است، برایتان بسیار دشوار باشد. احتمالاً احساسات متفاوتی را تجربه می کنید و سوالات بسیاری دارید. اگرچه شیردهی جزء اولویت های شما نیست اما قطعا پرسشهایی درباره شیردهی به نوزاد سندرم داون به ذهنتان خطور می کند. خیلی از مادران تصور می کند که نمی توانند به فرزند سندروم داون خود شیر بدهند، اما این همیشه درست نیست. با وجود چالشهایی که در زمینه شیردهی به نوزاد سندرم داون وجود دارد، نوزادان سندرم داون نه تنها می توانند به طور موفقیت آمیز از شیر مادر تغذیه کنند بلکه برایشان بسیار سودمند است.
فواید شیردهی به نوزاد سندرم داون
سندرم داون یا تریزومی 21 یکی از شایع ترین ناتوانی های مادرزادی است. این مشکل به وضعیت کروموزوم ها مربوط می شود و در آن کودک یک نسخه اضافی از کروموزوم 21 دریافت می کند. بنابراین در این دسته از افراد به جای دو عدد، سه عدد کروموزوم 21 وجود دارد. ناهنجاری های کروموزومی منجر به عوارض یا اختلال خواهد شد.
نوزادان مبتلا به سندرم داون یا سایر بیماریها و مادران آنها حتی بیش از نوزادان سالم می توانند از شیر مادر بهره مند گردند. برخی از این فواید عبارتند از:
• برقراری پیوند عاطفی محکم: وقتی برای نخستین بار از بیماری فرزندتان مطلع می شوید، احساس منفی و ترس بر شما حاکم خواهد شد، تغذیه نوزاد با شیر مادر در غلبه بر این احساسات به شما کمک می کند.
• احساس مفید بودن: با وجود فرزند بیمار شاید احساس درماندگی به شما دست دهد و فکر کنید کاری از شما ساخته نیست، اما تغذیه نوزاد با شیر مادر یا در صورتی که قادر به مکیدن شیر نیست، با شیر مادر دوشیده شده به شما نشان می دهد که می توانید برای سلامتی فرزندتان گامی بردارید.
• تماس فیزیکی: تغذیه با شیر مادر چندین بار در طول روز باعث تماس فیزیکی نزدیک بین مادر و نوزاد می شود. این ارتباط نزدیک و محبت برای رشد جسمی و عاطفی کودک مفید است.
• تقویت ماهیچه های صورت: تغذیه با شیر مادر موجب هماهنگی و تقویت عضلات صورت در کودک مبتلا به سندرم داون می شود. تقویت این عضلات برای گفتار خوب است و لذا به تکلم بهتر کمک خواهد کرد.
• مبارزه با عفونت: نوزادان مبتلا به سندرم داون، بیماریهای دیگری نیز دارند و بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند. شیر مادر با برخورداری از آنتی بادی های محافظ و خاصیت تقویت کننده سیستم ایمنی می تواند در مبارزه با عفونت گوش، بیماری تنفسی و سایر بیماری ها مؤثر باشد.
آغاز شیردهی به نوزاد سندرم داون
بسیاری از نوزادان مبتلا به سندرم داون و ضعف عضلانی می توانند به خوبی تغذیه کنند. برخی دیگر به دلیل داشتن تون عضلانی ضعیف، زبان بزرگ و دهان کوچک به سختی می توانند پستان را بگیرند. این دسته از نوزادان اگرچه در ابتدا دچار مشکلاتی می شوند، اما به تدریج و با کمک می توان این دشواری ها را پشت سر گذاشت.
در اینجا به چند نکته برای آغاز شیردهی به نوزاد سندرم داون اشاره شده است:
• سعی کنید اگر شیردهی برای شما و نوزاد خطری ندارد، به فرزندتان شیر بدهید.
• تا جایی که می توانید وقت بگذارید تا نوزاد تماس پوست به پوست با شما برقرار کند، او را تشویق به گرفتن پستان کنید و به او شیر مادر بدهید.
• از همان ابتدا برای اینکه مطمئن شوید کارتان درست است از پزشک یا کارشناس شیردهی کمک بگیرید.
• سایر اعضای تیم مراقبت بهداشتی مانند پزشکان، کاردرمان گران و گفتاردرمان گران نیز می توانند به شیردهی بهتر کمک کنند. بنابراین، در اسرع وقت به مرکز درمانی معتبر مراجعه کنید.
موفقیت در شیردهی به نوزاد سندرم داون
شیر دادن به نوزاد با نیازهای ویژه اغلب به صبر و پشتکار نیاز دارد. ممکن است از همان ابتدا کودک به راحتی سینه را بگیرد اما به هر حال در این سفر باید منتظر چالشهایی نیز باشید. برای کنار آمدن با وضعیت به خودتان و نوزاد فرصت بدهید. موارد زیر به شما کمک خواهد کرد:
1- ممکن است نتوانید تعیین کنید چه زمانی فرزندتان گرسنه است: علائم گرسنگی در نوزادان مبتلا به سندرم داون چندان قابل تشخیص نیست. اوایل بهتر است نوزاد را از خواب بیدار و او را به شیرخوردن تشویق کنید.
2- به دلیل ضعف عضلانی، کودک در طول تغذیه به حمایت بیشتری نیاز دارد: ممکن است مجبور شوید موقعیتهای مختلف شیردهی را امتحان کنید تا ببینید سر، فک و بدن نوزاد در چه وضعیتی احساس راحتی و اطمینان بیشتری دارد. شاید لازم باشد یکی از دستهایتان برای نگهداشتن سینه آزاد باشد. در ابتدای کار بالش شیردهی یا بالش معمولی می تواند به شما کمک کند.
3- این را بدانید که ممکن است نوزاد در ایجاد هماهنگی مشکل داشته باشد: ممکن است حین مکیدن، بلع و نفس کشیدن دهان محکم بسته شود و از حرکت باز ایستد. تغذیه با شیر مادر در حالت عمودی، این امر را آسانتر می کند.
4- مراقب باشید که ماهیچه های ضعیف نوزاد ممکن است در طول تغذیه فورأ خسته شوند: اگر شیرخوار خواب است، سعی کنید او را از خواب بیدار کنید و مکیدن او تا سر حد امکان طول بکشد. اگر زود خسته شد، می توانید تعداد دفعات شیردهی را بیشتر و زمان آن را کوتاه تر کنید.
5- محافظ نوک پستان ممکن است گرفتن پستان و شیرخوردن را برای نوزاد راحت تر کند: از آنجا که یکی از ویژگی های سندرم داون، دهان کوچک است، احتمال بروز مشکل در گرفتن پستان وجود دارد. می توانید در خصوص استفاده از محافظ نوک پستان با پزشک یا کارشناس مرکز بهداشت مشورت کنید.
6- سعی کنید بدن شیرخوار راحت باشد: ممکن است وقتی نوزاد را برای شیرخوردن نگه می دارید، پشت و گردن خود را خم کند. برای راحتی و آرامش بیشتر او، او را قبل از شیردهی قنداق کنید یا وضعیت شیردهی دیگری انتخاب نمائید.
7- اگرهمه چیز خوب پیش نرفت، نا امید و تسلیم نشوید: به سعی و تلاش خود ادامه دهید و همچنان از کمک و حمایت مشاور شیردهی و کارشناسان مرکز بهداشت بهره بگیرید.
چه موقع به کمک های بیشتر نیاز دارید و کجا می توان به این کمک ها دست یافت؟
اطمینان حاصل کنید که کودک به اندازه کافی شیر مادر می خورد. نوزادان خواب آلوده، قدرت مکندگی ضعیفی دارند و ممکن است در هر وعده شیردهی به اندازه کافی تغذیه نشوند. با در نظر گرفتن موارد زیر می توانید وضعیت شیر نوزاد را بررسی کنید:
• خیس بودن پوشک: اگر شیر مادر کافی باشد، نوزاد باید در شبانه روز 6 پوشک کاملا خیس داشته باشد.
• مقداری از شیر را بدوشید تا قبل از اینکه نوزاد شروع به شیر خوردن کنند، شیر جاری و آماده باشد.
• سعی کنید در هر شیردهی نوزاد تا سر حد امکان بیدار بماند و مک بزند.
• نوزاد را با هر دو پستان تغذیه نمائید.
• برای پایش وزن نوزاد و اطمینان از کفایت شیر مرتبا به پزشک متخصص کودکان و نوزادان مراجعه کنید. روند وزن گیری در شیرخواران مبتلا به سندرم داون، حتی اگر با شیرخشک تغذیه شوند، کند تر است. فرآیند رشد در این دسته از نوزادان باید بر اساس نمودار مربوط به خودشان باشد.
• اگر شیردهی به نوزاد سندرم داون نتیجه خوبی نداشته باشد، پزشک باید مکمل های لازم را تجویز کند تا اطمینان حاصل شود کودک تمامی مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت می کند. ممکن است استفاده از وسایل کمک شیردهی لازم باشد، یا بخواهید شیر مادر دوشیده شده را با شیشه شیر به نوزاد بدهید یا بعد از هر وعده شیر، مادر شیرخوار را با شیرخشک تغذیه نمائید.
ذخیره شیر مادر
تولید و تامین شیر سالم برای نوزاد، اهمیت زیادی دارد. اینکه شیر مادر همیشه در دسترس و اختیار نوزاد است، می تواند او را به شیرخوردن ترغیب کند. شیر فراوان مادر به او امکان می دهد که شیر را دوشیده و در صورت نیاز به عنوان غذای کمکی به نوزاد بدهد. برای دوشیدن و ذخیره شیر به موارد زیر توجه کنید:
• مرتب و زود به زود به کودک شیر بدهید.
• کودک باید در تماس پوست به پوست با شما باشد.
• می توانید بین شیردهی یا بعد از هر وعده، با استفاده از شیردوش برقی با کیفیت، اضافه شیر را تخلیه کنید. به این ترتیب سینه برای تولید شیر بیشتر تحریک می شود.
برای استفاده شیر خوار شیر را بدوشید
چنانچه شیردهی به نوزاد سندرم داون به خوبی پیش نرود، ادامه تلاش دشوار و استرس زا خواهد بود. اما از آنجا که شیر مادر فواید بسیار دارد، نمی توانید شیردهی را متوقف کنید. به این منظور شیر را بدوشید تا شیرخوار بدون هیچ دردسری بتواند از مزایای آن بهره مند گردد. برای حفظ کمیت شیر مادر باید هر دو یا سه ساعت یکبار، پستان را با استفاده از شیردوش برقی مناسب بدوشید. اینکه به شما بگویند فرزندتان مبتلا به سندرم داون است، به اندازه کافی تکان دهنده و دلهره آور است. چنانچه در دوران بارداری این خبر را شنیده باشید، باید با موضوع کنار بیایید و خود را برای شرایط ویژه کودک آماده کنید. اما اگر انتظار آن را نداشتید و بعد از تولد نوزاد به نقص او پی بردید، مسلما بسیار ویران کننده تر خواهد بود. در این شرایط ترس یا واکنش منفی کاملا طبیعی است و نباید خود را برای چنین احساسی سرزنش کنید. کمی به خودتان زمان بدهید و اطلاعات بیشتری به دست آورید. شیردهی به نوزاد سندرم داون راه خوبی برای برقراری ارتباط عاطفی با نوزاد به شمار می آید و به شما کمک می کند تا شرایط فرزندتان را بپذیرید و از هرگونه احساس منفی اولیه رها گردید.
بله، در فرآیند شیردهی به نوزاد سندرم داون و بزرگ شدن کودک مبتلا به سندرم داون، چالشهای متعددی وجود دارد که با صبر، گذشت زمان، تشویق و حمایت قابل حل است. به این ترتیب علاوه بر اینکه روند شیردهی به خوبی پیش می رود، زندگی خانوادگی نیز غنی تر شده و شرایط برای شاد و کامل زیستن مهیا می گردد.
مطالعه بیشتر:
1- روش های غربالگری سندرم داون در دوران بارداری
2- سندرم داون چیست و فرد مبتلا به آن چه ویژگی هایی دارد؟
3- تریزومی 21 در تست چهارگانه، آیا تست آمنیوسنتز ضروری است؟
4- روش جدید غربالگری سندرم داون یا آزمایش غیر تهاجمی بارداری (NIPT)
