درمان درد لگن در بارداری و علت درد لگن در بارداری چیست؟
رباطهای در حال کشش، تغییرات سطح هورمون و باز شدن و رشد رحم باعث میشود درد لگن تبدیل به یکی از متداول‌‌ترین و شایع‌‌ترین دردهای دوران بارداری شود.اما گاهی اوقات این درد طبیعی نیست و تبدیل به علامت هشدار میشود. در این مقاله به این موضوع پرداخته ایم که علت درد لگن در بارداری چیست، چه زمان باید با پزشک در این رابطه مشورت کنید و برای درمان درد لگن در بارداری چه راهکارهایی وجود دارد.
علت و درمان درد لگن در بارداری
قبل از توضیح درمان درد لگن در بارداری، لازم است علل بروز این درد را برای شما شرح دهیم. از دلایل رایج دردهای خوش خیم لگن در دوران بارداری می‌توان به شل شدن مفاصل لگن و افزایش فشار ناشی از افزایش وزن جنین اشاره کرد. زمانی که درد ادامه دار میشود یا علائمی مانند خونریزی، ترشح غیرمعمول یا گرفتگی شدید بروز میکند باید با متخصص زنان مشورت کرد.
• عملکرد سیمفیزیس پوبیس
سطح استروژن، پروژسترون و ریلکسین (که به تقویت رباطها در زایمان کمک میکند) در دوران بارداری افزایش می‌‌یابد. افزایش ترشح این هورمون‌ها باعث شلی رباطهای لگن و تحرک بیشتر مفاصل میشود. مفصل جلوی لگن به نام سمفیز پوبیس در بارداری کشیده و ناپایدار میشود و همین امر زمینه ساز درد لگن خواهد شد. درد بعد از شروع بارداری آغاز شده و تا اواخر بارداری به تدریج بدتر میشود. برای درمان درد استخوان لگن در بارداری استفاده از کمربندهای پشتیبانی از لگن در این دوران میتواند تا حدی کمک کننده باشد. به اختلال عملکرد سمفیز پوبیس (SPD) درد ناحیه لگن نیز می‌گویند.
• درد تطابقی
بین هفته‌‌‌های 8 تا 12 بارداری، خانم باردار انقباض‌‌‌های دردناکی مانند آنچه در زمان قاعدگی رخ میدهد را تجربه میکند. تا زمانی که این درد همراه با خونریزی نباشد احتمالا ناشی از بزرگ شدن رحم است. درد استخوان لگن در ماه چهارم بارداری معمولا ناشی از افزایش اندازه رحم و تطابق لگن با آن است و در بارداری نخست نیز مادران کمتر متوجه این درد میشوند.
• درد رباط گرد رحمی
با شروع سه ماهه دوم بارداری مادران دردی را در کشاله ی ران در محل رباط گرد رحمی احساس میکنند. این رباط از بالای رحم به کشاله ی ران متصل است. درد معمولا در هنگام پیاده روی یا بلند شدن از روی صندلی احساس میشود. در هنگام انجام این حرکات، رحم جابجا شده و به دنبال آن رباط گرد رحمی نیز کشیده میشود، در نتیجه درد ایجاد میکند. این درد معمولا تا هفته ی 24 ناپدید خواهد شد.
• جداشدگی دو عضله ركتوس
جداشدگی دو عضله ركتوس هنگامی اتفاق می‌‌افتد که عضلات رکتوم شکمی در دوران بارداری از هم جدا شوند. این موضوع باعث درد لگن میشود. ماهیچه‌‌‌های شکم از استخوان سینه به استخوان شرمگاهی متصل میشوند. با تغییر هورمون‌ها عضلات شکم کشیده میشوند. این موضوع در دوران بارداری بسیار شایع است. در صورت بروز پزشك احتمالاً برنامه ورزش در خانه بعد از زایمان را پیشنهاد می‌‌كند. به ندرت در موارد شدید جداشدگی دو عضله ركتوس به عمل جراحی نیاز دارد.
• فشار وزن جنین
در ابتدای سه ماهه ی سوم بارداری، ممکن است در لگن خود احساس فشار کنید که این فشار ناشی از افزایش وزن جنینی است که به سرعت رشد میکند و به اعصابی که از کف لگن وارد پا میشوند فشار وارد میکند. معمولا این درد در هنگام حرکت حس میشود برای مثال وقتی که سوار ماشین شده یا پیاده می‌‌شوید، زیرا در هنگام چنین تغییر وضعیت‌هایی، جنین به یکباره جابجا میشود. برای تسکین این درد، به پهلو دراز کشیده و استراحت کنید.
• کیست‌‌‌های تخمدانی
کیست‌‌‌های عملکردی تخمدان که در اثر تغییرات در نحوه ی ساخت و آزاد سازی تخمک ایجاد میشوند، بسیار رایج و غیرسرطانی هستند. این کیست‌ها گاهی طی بارداری بزرگتر میشوند و فشاری که رحم در حال رشد روی تخمدان وارد میکند باعث درد مداوم میشود که در صورت پارگی کیست، ناگهان درد بدتر میشود. در صورتی که سابقه کیست تخمدان دارید یا فکر می‌‌کنید در دوران بارداری به آن مبتلا شده‌اید به متخصص زنان مراجعه کنید تا با سونوگرافی اطمینان حاصل شود که کیست زیاد بزرگ نشده است.
در موارد نادر کیست ممکن است دچار پیچ خوردگی شود. این یک شرایط اورژانسی است که معمولا به دنبال انجام فعالیت‌‌‌های شدید مانند دویدن ناگهانی و انجام نزدیکی رخ میدهد و مهم‌‌ترین نشانه ی آن درد شدید و غیرقابل تحمل است. این درد بسیار شدید، تیر کشنده و پایدار بوده و ممکن است با حالت تهوع و استفراغ و تعریق همراه شود. اگر فکر می‌‌کنید که چنین علائمی را دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
• انقباضات براکستون هیکس
حالت کشیدگی یا فشار درون لگن که گه گاهی حس میشود، می‌‌توانند ناشی از انقباض باشند اما اگر به صورت پراکنده و بدون درد باشد، احتمالا انقباضات تمرینی جهت آماده شدن رحم است که انقباضات براکستون هیکس نام دارد. این انقباضات تمرینی حدوداً از هفته ی 20 بارداری شروع میشوند و کم آبی بدن زمینه ساز بروز آنهاست پس برای پیشگیری حتماً به مقدار کافی آب بنوشید. اگر دراز بکشید و شکم خود را منقبض کنید، رحم شما سخت و سپس نرم میشود.این دردها خود به خود ناپدید میشوند، اما اگر در طی مدت یک ساعت، بیشتر از 4 انقباض را در شکم خود حس کردید، با پزشک خود تماس بگیرید. مسأله ی زایمان زودرس زمانی مطرح میشود که قبل از هفته 37، در شرایطی که مثانه ی مادر باردار خالی است و دراز کشیده، هر 15 دقیقه یا کمتر، درد و انقباضاتی را مشاهده کنیم که برای حداقل دو ساعت پایدار باشد.
• عفونت مجاری ادراری
حدود 10 درصد از مادران باردار دچار عفونت مجاری ادراری میشوند. نیاز اورژانسی به دفع ادرار، تکرر ادرار، وجود خون در ادرار و درد و سوزش هنگام ادرار کردن از علایم عفونت ادراری است که در برخی موادر درد شکمی و درد لگن در ماه چهارم هم به آن افزوده میشود.از آنجایی که عفونت ادراری میتواند کلیه‌ها را هم درگیر کند و در این صورت منجر به درد لگن در بارداری میشود نگران کننده است زیرا در این شرایط احتمال زایمان زودرس افزایش می‌‌یابد. به همین دلیل است که آزمایش ادرار در معاینات منظم بارداری توصیه میشود تا در صورت وجود باکتری در ادرار، به موقع درمان‌های لازم انجام شود. خوشبختانه اگر عفونت ادراری زود تشخیص داده شود به راحتی به کمک آنتی بیوتیک‌ها درمان خواهد شد و درمان درد لگن در بارداری که ناشی از عفونت ادراری است به درمان عفونت وابسته خواهد بود.
• یبوست
یبوست از عوارض رایج بارداری است و میتواند سبب ایجاد ناراحتی و تشدید درد لگن در ماه هفتم بارداری شود. هورمون‌‌‌های بارداری و مکمل آهن که در این دوران مصرف میشود میتواند سبب کند شدن حرکات روده و بروز یبوست شود. برای درمان درد لگن در بارداری ناشی از یبوست مقدار زیادی آب و غذاهای حاوی فیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات مصرف کنید. اگر با این روش مشکل یبوست شما برطرف نشد، زیر نظر پزشک از مسهل‌هایی مانند شیاف گلیسیرین استفاده کنید.
آیا درد لگن در دوران بارداری میتواند خطرناک باشد؟
درد لگن همراه با علائم خاصی مانند تب و خونریزی جدی است و حتما باید سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. در اینجا به دلایل جدی درد لگن در دوران بارداری اشاره می‌کنیم:
• سقط جنین
درد شکم در 3 ماهه نخست میتواند علامت سقط جنین باشد. 15 تا 20 درصد از بارداری‌ها به سقط جنین ختم میشوند. از دیگر علائم سقط جنین می‌توان به خونریزی و گرفتگی ریتمیک یا شبیه گرفتگی قاعدگی اشاره کرد.
• زایمان زودرس
کمردرد و فشار لگنی مداوم میتواند علامت زایمان پیش از موقع باشد. اگر چهار ساعت یا بیشتر انقباض در ساعت داشته باشید و آنها دو ساعت ادامه پیدا کنند، حتی بعد از ادرار کردن و دراز کشیدن، باید وارد معاینه شوید." اگر این علائم قبل از 37 هفته بروز کند، زایمان زودرس در نظر گرفته میشود".
• حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج رحمی یعنی تخمک جایی غیر از رحم و اغلب در لوله فالوپ قرار گیرد. از هر 50 بارداری در یک مورد رخ میدهد. بین هفته‌‌‌های ششم و دهم بارداری، درد شدید و خونریزی میتواند علامت حاملگی خارج رحمی باشد. خانم‌هایی که در گذشته حاملگی خارج رحمی داشته اند یا جراحی لوله فالوپ، شکم، لگن را تجربه کرده اند و کسانی که به اندومتریوز مبتلا هستند یا از آیودی استفاده میکنند ممکن است در زمان برداشت یا به دلیل عفونت لگنی، مستعد حاملگی خارج رحمی باشند. به نظر می‌‌رسد رحم با شکل غیرطبیعی و استفاده از تکنیک‌‌‌های تولید مثل مصنوعی نیز این خطر را افزایش میدهد. بارداری خارج رحمی نیاز به درمان فوری دارد.
• کندگی جفت
جفت منبع اکسیژن رسانی وتغذیه جنین است. معمولاً روی دیواره رحم کاشته شده و تا زمان تولد از جنین جدا نمی‌شود. در موارد نادر (یک مورد از هر 200 تولد) جفت از دیواره رحم جدا میشود که این یک عارضه خطرناک است و بیشتر در سه ماهه سوم رخ میدهد. درد ناشی از کندگی جفت شدید و مداوم است که به تدریج وخیم تر شده و در پایین شکم حس میشود. رحم سخت شده و خونریزی تیره و قرمز بروز میکند. در برخی موارد کندگی جفت باعث زایمان میشود که در این حالت مادر باید سریعا سزارین شود. اگر کندگی خفیف باشد بارداری ادامه می‌‌یابد و می‌توان زایمان واژینال انجام داد. خانم‌هایی که سابقه جراحی یا فشار خون بالا، پره اکلامپسی و ترومای شکمی دارند بیشتر در معرض این مشکلند.
• فیبروم رحم
فیبروم رحمی رشد غیرسرطانی رحم است. در طول سالهای باروری خانم‌ها شایع هستند و حاملگی میتواند باعث بزرگ شدن آنها شود. هنگامی که یک فیبروئید به سرعت رشد میکند میتواند باعث ایجاد درد شود. در شرایط لازم باید فیبرم‌ها را جراحی کرد.
• پارگی رحم
این اتفاق به ندرت رخ میدهد اما در خانم‌هایی که قبلا سزارین کرده اند یا سایر جراحی‌‌‌های شکمی را داشته اند این موضوع محتمل است. به دنبال این موضوع درد شدید و ناگهانی در ناحیه اسکار قبلی بروز میکند و میتواند برای مادر و کودک فاجعه بار و به طور بالقوه کشنده باشد. هیچ راهی برای جلوگیری از پارگی رحم وجود ندارد. با این وجود اگر خانمی دچار آن شد باید علائم جدی گرفته شود و به خصوص اگر در اواخر بارداری است تحت نظر مرتب باشد.
• پره اکلامپسی
5 تا 8 درصد زنان باردار پره اكلامپسی و سایر اختلالات فشار خون بالا را در بارداری تجربه میکنند. پره اکلامپسی میتواند در هر زمان بعد از هفته 20 بارداری آغاز شود و به همین دلیل پزشک در هر قرار معاینه فشار خون خانم باردار و پروتئین در ادرار را بررسی میکند .فشار خون بالا عروق موجود در رحم را که به جنین اکسیژن و مواد مغذی می‌رساند محدود میکند و سبب بروز تاخیر در رشد جنین میشود. پره اکلامپسی همچنین خطر کندگی جفت را افزایش میدهد. پره اکلامپسی شدید با درد در قسمت بالای شکم، حالت تهوع، سردرد، تورم و اختلالات بینایی همراه است.
• چرخش تخمدان
یکی دیگر از دلایل نادر اما جدی بروز درد پیچش تخمدان‌هاست. این موضوع معمولا در مراحل اولیه بارداری رخ میدهد. تخمدان‌ها مانند سمباده یا اسپندل هستند، بنابراین می‌‌توانند روی خود بچرخند و باعث قطع خونرسانی به عضو شوند. یک عامل خطر پیچش تخمدان القاء تخمک گذاری است زیرا میتواند باعث بزرگ شدن تخمدان‌ها شود. از علائم این بیماری می‌توان به درد زیر شکم، تهوع و تب اشاره کرد.
• آپاندیسیت
حتی اگر باردار باشید آپاندیس ممکن است رخ دهد. در آپاندیسیت عموماً در قسمت تحتانی شکم احساس درد خواهید کرد. برای جلوگیری از خطر پارگی، آپاندیسیت و درمان درد لگن در بارداری ناشی از آپاندیسیت به عمل اورژانسی نیاز است.
• سنگ کلیه: اگر شک دارید که سنگ کلیه دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
برای درمان درمان درد لگن در دوران بارداری چه کنم؟
درمان درد لگن در حاملگی و از بین بردن کامل درد شاید مقدور نباشد اما راه حل هایی برای تسکین این درد وجود دارد. راههای درمان درد لگن در بارداری شامل:
- برای درمان درد لگن در بارداری در حمام بایستید و بگذارید آب به پشت شما برخورد کند.
- ماساژ را امتحان کنید، ماساژ دادن در تسکین درد و درمان درد لگن در بارداری بسیار موثر است.
- جهت درمان درد لگن در بارداری، از کمربند دوران بارداری استفاده کنید.
- کفش‌‌‌های طبی که پاشنه پا را حفظ میکنند بپوشید که در درمان درد لگن در بارداری بسیار موثر اند.
- سعی کنید از حرکات سریع و چرخش‌‌‌های تیز دور کمر خودداری کنید.
- به طور منظم ورزش کنید. ورزش های مخصوص بارداری می تواند در درمان درد لگن در بارداری بسیار موثر باشند.
چه زمان با پزشکم برای درمان درد لگن در بارداری تماس بگیرم؟
اگر هر کدام از این علائم را دارید فوراً با متخصص تماس بگیرید:
• درد لگنی شدید
• هرگونه خونریزی
• تب یا لرز
• سردرد شدید
• سرگیجه
• تورم ناگهانی صورت، دست‌ها یا پاها
• حالت تهوع مداوم یا استفراغ
• کمتر از 10 لگد جنینی در یک ساعت، از 28 هفته تا زمان زایمان
• بیش از چهار انقباض در یک ساعت به مدت دو ساعت
• ترشحات آبکی، مایل به سبز یا خونریزی
اگر درمورد درمان درد لگن در بارداری سوالی دارید می توانید در اپلیکیشن نی نی پلاس آن را با کارشناسان ما در میان بگذارید.
مطالعه بیشتر:
1- درد لگن در بارداری هنگام خواب به چه علت است؟
2- درد لگن در بارداری از کی شروع میشود و نشانه چیست؟
3- برای درد لگن در بارداری چه باید کرد و چگونه بر آن غلبه کنیم؟
4- درد لگن در بارداری خطرناک است وعلت درد لگن در این دوران چیست
