بارهنگ در بارداری و خواص بارهنگ در طب سنتی چیست؟
مادران باردار، به دلیل تضعیف سیستم ایمنی، مستعد ابتلا به انواع بیماری های ویروسی و به ویژه سرماخوردگی هستند، مشکلی که اگرچه ساده به نظر می رسد اما به دلیل محدودیت مصرف داروهای شیمیایی در بارداری، می تواند تبدیل به یک معضل جدی شود. به همین دلیل بسیاری از مادران برای کاهش مشکلات ناشی از سرماخوردگی همچون گرفتگی سینه و سرفه، به سمت استفاده از گیاهان دارویی می روند که یکی از آن ها نسخه قدیمی طب سنتی ایرانی یعنی بارهنگ است. در این مقاله، به ایمنی مصرف بارهنگ در بارداری و عوارض آن پرداخته شده است.
بارهنگ چیست؟
گیاه بارهنگ (Plantain )، که با نام های علمی "Plantago major" و یا "broadleaf plantain" شناخته می شود، بومی اروپا و مناطق خاصی از آسیا است که اکنون به طور گسترده ای در سراسر جهان و به ویژه در مناطق معتدل و مناطق گرمسیری گسترش پیدا کرده است.
از نظر مشخصات ظاهری و ویژگی های گیاه شناسی، بارهنگ گیاهی چند ساله و علفی با سرعت رشد کم است که به خانواده گیاهان بارهنگیان "Plantaginaceae" تعلق دارد. از نظر ارتفاع، بلندای بارهنگ معمولا در حدود 7 تا 12 سانتی متر بوده و البته در صورت مساعد بودن شرایط محیطی، می تواند تا 70 سانتی متر هم قد کشیده و بلند شود. برگ های گیاه، بیضوی شکل، سبز رنگ، بزرگ و پهن، با سطح صاف یا کرک دار (بسته به نوع بارهنگ) بوده که در قاعده جمع شده و به یک دمبرگ بلند و کانال دار می رسند. حاشیه برگ های بارهنگ بسته به نوع آن، می تواند صاف و یا دندانه دار باشد. ساقه های گل بارهنگ، به حالت ایستاده، شیار دار و بدون برگ بوده که تا 50 سانتی متر طول دارند. از اواسط فصل بهار تا اواخر تابستان، زمان گلدهی فرا رسیده که در نتیجه آم گل ها، به صورت سنبله ای و خوشه ای باریک و کشیده ظاهر می شوند. ساقه های گل، از صدها دانه ریز و سبز تشکیل شده اند. این بذرها در هنگام رسیدن، به رنگ قهوه ای درآمده و به عنوان "تخم بارهنگ" شناخته می شوند.
بارهنگ غنی از مواد ارزشمندی همچون انواع آنتی اکسیدان ها، فیبر، موسیلاژ، ویتامین های A ، C و K، کلسیم، آهن، پتاسیم، زینک و ... است که می توانند در ایجاد خواص دارویی آن دخیل باشند.
خواص بارهنگ در طب سنتی
بارهنگ ها، زمانی گیاهان دارویی بسیار مورد احترامی به حساب می آمدند و مردم در سرتاسر جهنا از فواید آن ها برای حل مشکلات و بیماری های خود استفاده می کردند. اما امروزه بسیاری از خواص بارهنگ به فراموشی سپرده شده است. مهم ترین خواص بارهنگ در طب سنتی که بهتر است با آن ها آشنا باشید، عبارت هستند از:
- تسکین تب،
- دارای خواص ضد التهاب،
- دارای خواص ضد میکروبی گسترده،
- دارای خواص ضد عفونی کننده،
- دارای خواص ضد قارچ،
- ضد درد،
- جلوگیری از بروز انواع سرطان ها،
- تسکین تورم، قرمزی، سوزش و خارش ناشی از نیش حشرات (در صورت استفاده موضعی)،
- تسریع روند بهبودی زخم های سطحی،
- جلوگیری از انواع عفونت ها در هنگام آسیب به پوست،
- تقویت سیستم ایمنی بدن،
- کمک به درمان عفونت های تنفسی،
- موثر در درمان سرماخوردگی، سینوزیت، بیماری های آلرژیک ریه و برونش مانند تب یونجه و آسم،
- درمان گلو درد،
- تسکین سرفه،
- درمان یبوست،
- درمان جوش و آکنه،
- بهبود سریع سوختگی های سطحی (در صورت استفاده موضعی)،
- خلط آور،
- مقوی کبد و حفاظت از آن،
- موثر در درمان کبد چرب،
- تسکین دردهای مفصلی ناشی از بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید،
- کمک به درمان عفونت های معده و روده،
- موثر در درمان زخم معده،
- کمک به درمان بواسیر داخلی و خارجی (هموروئید)،
- موثر در درمان عفونت های دستگاه ادراری،
- افزایش دفع اسید اوریك از كلیه ها و در نتیجه مفید برای درمان بیماری نقرس،
- کاهش التهاب و خونریزی لثه ها،
- افزایش میزان تعریق،
- سم زدایی و پاکسازی بدن،
- بند آوردن خونریزی،
- کمک به درمان آب مروارید،
- برطرف ساختن کرم های انگلی،
- مهار کننده اشتها،
- کمک به کاهش وزن و لاغری،
- درمان کولیک (دل دردهای شدید)،
- کاهش مشکلات ناشی از یائسگی در خانم ها،
- کاهش خونریزی دوران ماهیانه در زنان و ...،
البته هنوز در مورد تمامی این خواص بارهنگ در طب سنتی، شواهد کافی در دست نبوده و انجام تحقیقات و پژوهش‌های علمی بیشتر، ضروری است.
خواص بارهنگ در بارداری
تمامی مصرف کنندگان اعم از باردار و غیرباردار می توانند از خواص بارهنگ که در بالا به آن ها اشاره کردیم، بهره مند شوند اما در رابطه با خواص بارهنگ در بارداری تاکنون تحقیق و مطالعه ای که بتوان به نتایج آن اعتماد کرد انجام نشده است.
آیا مصرف بارهنگ در بارداری بی خطر است؟
با اینکه قدیمی ها و بزرگترها در هنگام سرماخوردگی و گلودرد یا سرفه، خوردن بارهنگ را توصیه می کنند اما متاسفانه استفاده از بارهنگ در دوران بارداری مجاز نبوده و می تواند خطرناک باشد. دانه های بارهنگ به دلیل خاصیت ملین و مسهل بودن خود و همچنین روغن خاصی که دارند، می توانند باعث تحریک عضلات دیواره رحم شده و خطر وقوع انقباضات رحمی و در نتیجه سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهند بنابراین بهتر است برای حل مشکلات خود، به جای خوردن بارهنگ در بارداری، با پزشک مشورت کرده و از گزینه های کم خطرتر کمک بگیرید.
عوارض بارهنگ در بارداری
بارهنگ، در صورت مصرف متعادل و به اندازه، احتمالا هیچ مشکلی را برای شما ایجاد نمی کند. اما با این حال، بروز برخی عوارض جانبی خصوصا در صورت زیاده روی یا مصرف طولانی مدت، اجتناب ناپذیر بوده که می توانند شامل موارد زیر باشند:
- حالت تهوع،
- استفراغ،
- اسهال،
- نفخ،
- احساس سیری ناخوشایند،
- واکنش های پوستی،
- شوک آنافیلاکسی (یک واکنش آلرژیک شدید و تهدید کننده زندگی)،
- افت شدید فشار خون،
این عوارض می توانند برای هر فرد، چه باردار و چه غیرباردار ایجاد شوند. به علاوه در صورت مصرف بارهنگ در بارداری، احتمال وقوع عوارض جدی همچون انقباضات رحمی، درد، لکه بینی و خونریزی در پی انقباضات رحمی، سقط جنین و یا زایمان زودرس نیز وجود دارد. بنابراین هرگز بدون مشورت با پزشک خود اقدام به مصرف بارهنگ در بارداری نکنید و یا اگر احیانا زمانی مقداری از آن را خوردید، بهتر است دیگر هرگز این کار را تکرار نکنید تا سلامت شما و جنین کوچک درون رحمتان به خوبی حفظ شود.
مطالعه بیشتر:
بنه در بارداری و آیا مصرف بنه در بارداری مجاز است یا خیر؟
مریم گلی در بارداری و خواص مریم گلی در بارداری چیست؟
کلپوره در بارداری و فواید و عوارض کلپوره در بارداری چیست؟
نحوه مصرف کندر در بارداری وعوارض خوردن کندر در بارداری چیست؟
