دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی آیا مجاز و بی خطر است؟
ترکیب رازیانه و زیره و تهیه دمنوش و چای با این دو دانه معطر گیاهی، قدمتی دیرینه دارد و مردم در بسیاری از نقاط جهان، از این ترکیب برای درمان مشکلات و بیماری ها و همچنین دستیابی به اهداف درمانی مختلف کمک می گیرند. با توجه به اینکه زیره و رازیانه در طب سنتی به عنوان خوراکی های شیرافزا در نظر گرفته می شوند، ما در این مقاله به فواید و عوارض احتمالی مصرف دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی پرداخته ایم تا شاید راهنمایی برای علاقه مندان باشد، پس با ما همراه شوید.
همه چیز در مورد دمنوش زیره و رازیانه
زیره که در دو نوع زیره سبز (Cumin) و زیره سیاه (Caraway) یافت می شود، دانه معطری است که به دلیل طعم و عطر منحصر به فرد خود در آشپزی مورد استفاده قرار گرفته و به دلیل خواص دارویی که دارد، به صورت گسترده ای در سرتاسر جهان، برای اهداف درمانی به کار گرفته می شود. دانه های کوچک زیره، که از گیاهی از خانواده چتریان (Apiaceae)، به دست می آیند، کوچک و بیضوی شکل با رنگ قهوه ای بوده و بر روی سطح خود برجستگی های طولی دارند. این دانه ها، غنی از انواع مواد ارزشمندی همچون انواع آنتی اکسیدان ها، فلاونوئیدها، پلی فنول ها، آلکالوئیدها، فیبر، ویتامین های C، K، E ، A، B و مواد معدنی مانند پتاسیم، منگنز، آهن، مس و .... هستند.
دانه های رازیانه (Fennel)، که با نام علمی "Foeniculum vulgare" شناخته می شوند نیز دانه های معطر و خوش طعمی هستند که هم در آشپزی و هم در طب سنتی، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده اند. این دانه ها، از گیاه رازیانه به دست آمده که آن هم درست مانند گیاه زیره به خانواده چتریان (Apiaceae) تعلق داشته و بومی نواحی مدیترانه است. از نظر ظاهری، دانه های رازیانه، شباهت بسیار زیادی به زیره دارد. این دانه ها تخم مرغی شکل بوده، فاقد پرز به رنگ سبز تا زرد روشن هستند و بر روی سطح آن ها برجستگی های طولی که در تمام سطح دانه امتداد دارند، به چشم می خورد. این دانه های کوچک، سرشار از پروتئین، فیبر، مواد معدنی مانند سدیم، منگنز، کلسیم، منیزیم، آهن، پتاسیم، فسفر، روی (زینک)، مس، سلنیوم، ویتامین های C، A، E، K، B6 (پیریدوکسین)، B3 (نیاسین)، B9 (فولات یا اسید فولیک)، آنتی اکسیدان ها، پلی فنول ها و ... بوده و به علاوه منبع طبیعی استروژن نیز هستند.
خواص دمنوش زیره و رازیانه در طب سنتی
با در نظر گرفتن این واقعیت که دانه های زیره و دانه های رازیانه، هر دو جزو گیاهان دارویی بوده و دارای خواص درمانی و دارویی هستند، می توان نتیجه گرفت که ترکیب این دو نیز با هم مزایای بی شماری برای سلامتی به همراه داشته باشد. از جمله مهم ترین خواص دمنوش زیره و رازیانه در طب سنتی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارای خواص آنتی اکسیدانی،
- دارای خواص ضد التهابی،
- دارای خواص ضد باکتریایی،
- بهبود سلامت روان،
- تقویت سیستم ایمنی بدن،
- تقویت حافظه،
- بهبود کیفیت خواب،
- درمان اختلالات خواب به ویژه بی خوابی،
- کاهش خطر بروز آلزایمر،
- کمک به استحکام استخوان ها،
- کاهش خطر پوکی و شکستگی استخوان،
- تسکین دردهای مفصلی،
- تنظیم جریان خون،
- کاهش فشار خون،
- کاهش سطح کلسترول بد خون (LDL) و تری گلیسیرید،
- مفید برای سلامت قلب،
- کاهش قابل توجه خطر بیماری های قلبی و سکته قلبی،
- جلوگیری از انواع سرطان ها و همچنین کند کردن سرعت رشد توده های سرطانی،
- بهبود پاسخ ایمنی بدن به عفونت ها،
- درمان نفخ (بادشکن)،
- بهبود روند هضم،
- تسکین علائم ناشی از سوءهاضمه،
- سم زدایی و پاکسازی بدن،
- انرژی بخش،
- درمان خستگی مزمن و مداوم،
- کاهش سطح قند خون و کمک به درمان بیماری دیابت نوع 2،
- درمان کم خونی ناشی از فقر آهن،
- کاهش ریزش مو و کمک به رشد موهای جدید،
- مفید برای سلامت پوست،
- افزایش خاصیت کشسانی و ارتجاعی پوست،
- کاهش چین و چروک های پوستی،
- درمان یبوست (ملین)،
- تنظیم چرخه تولید مثل زنان،
- بهبود دهنده عملکرد جنسی،
- افزایش میل جنسی،
- تسکین دردهای دوره قاعدگی (دیسمنوره)،
- کاهش علائم ناشی از سندروم پیش از قاعدگی (PMS)،
- کاهش علائم و ناراحتی مربوط به دوران یائسگی از جمله گرگرفتگی،
- کمک به شروع خونریزی پریود (قاعده آور) و ...
اگرچه با توجه به ترکیبات شیمیایی دانه های زیره و رازیانه، این خواص دور از ذهن نیستند، اما به دلیل فقدان شواهد کافی در برخی موارد نیاز به انجام مطالعات بیشتر احساس می شود.
خواص دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی
ما می دانیم که دانه های زیره و رازیانه هر دو گالاکتوژن یا شیر افزا هستند، به این معنا که مصرف آن ها می تواند به افزایش تولید و ترشح شیر کمک کند. بنابراین خوردن دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی نیز ممکن است به شکل قابل توجهی در افزایش سطح هورمون پرولاکتین و در نتیجه بهبود تولید و ترشح شیر موثر باشد. به علاوه خوردن دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی، می تواند فواید دیگری را نیز به دنبال داشته باشد؛ از جمله:
- کمک به کاهش وزن و برگشتن به اندام قبل از بارداری،
- کم کردن ریزش مو،
- افزایش سطح انرژِی و بهبود عملکرد مادران در مراقبت از نوزاد،
- کاهش علائم ناشی از افسردگی و خستگی پس از زایمان،
- بهبود میل جنسی،
- رفع خشکی واژن که از مشکلات رایج دوران شیردهی است،
- بالا بردن سطح ایمنی بدن در برابر انواع بیماری ها،
- تنظیم چرخه های خواب،
- درمان یبوست،
- رفع کم خونی،
- و بهبود خلق و خو.
اما با این وجود، قبل از شروع مصرف دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی، باید به این نکته توجه کنید که مطالعات به طور دقیق نتوانسته اند چنین خاصیتی را به اثبات برسانند.
آیا خوردن دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی بی خطر است؟
خوشبختانه بله! مطالعات انجام شده در این زمینه تاکنون عوارض و خطرات جدی را در پی خوردن دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی، در مادران و فرزندان شیرخوار آن ها گزارش نکرده اند. با این وجود، باید در نظر داشته باشید که شواهد کافی در این رابطه وجود نداشته و به علاوه هنوز به درستی مشخص نیست که چه میزان از زیره و رازیانه، در شیردهی بی خطر است. بنابراین بهتر است قبل از خوردن دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی، حتما با پزشک خود مشورت کنید و به صورت خودسرانه به سراغ این گیاهان دارویی نروید.
عوارض دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی
با اینکه دمنوش زیره و رازیانه، فواید و مزایای بی نظیری را برای سلامتی شما به ارمغان می آورد، اما از آنجا که از دو گیاه دارویی قدرتمند تهیه می شود، زیاده روی در مصرف آن خالی از خطر نبوده و می تواند با بروز برخی عوارض جانبی همراه باشد که عبارت هستند از:
- ایجاد واکنش های آلرژیک شدید،
- اختلال در رشد و نمو جنین،
- بروز مشکلات گوارشی مانند سوزش معده، دل درد، معده درد، حالت تهوع و استفراغ، باد گلو (آروغ) و ...،
- حساسیت های پوستی،
- افزایش خطر تشنج،
- ایجاد اختلال در عملکرد کبد، کلیه ها، کیسه صفرا و غده تیروئید،
- زردی پوست (یرقان)،
- خونریزی شدید و سنگین پریود،
- تداخل با داروهای ضد دیابت و کاهش شدید سطح قند خون،
- تداخل با داروهای هورمونی، برخی داروهای ضد سرطان، داروهای ضد اضطراب، مسدودکننده های بتا و ...،
علاوه بر این عوارض، مصرف دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی، همچنین ممکن است باعث خواب آلودگی فرزند دلبندتان شود. در رابطه با سایر عوارض مصرف این دمنوش در دوران شیردهی اطلاعات خاصی در دست نیست، اما در عین حال تاکنون خوشبختانه عوارض جدی و یا خطرناک نیز گزارش نشده اند. بنابراین ممنوعیت ویژه ای برای مصرف دمنوش زیره و رازیانه در شیردهی در حد اعتدال وجود ندارد، به شرط آنکه قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کرده و در رابطه با میزان مجاز مصرف از او نظرخواهی کنید.
مطالعه بیشتر:
راهکارهایی برای افزایش شیر مادر
دمنوش های لاغری در دوران شیردهی آیا بی ضرر است؟
عرق رازیانه در دوران شیردهی چه فواید و چه عوارضی دارد؟
مصرف عرق نعنا در شیردهی و معایب و مزایای عرق نعنا چیست؟
