انواع قطره های شیرافزا و مقدار و نحوه مصرف قطره های شیرافزا
از آنجا که رشد و تکامل شیرخواران در طی دو سال اول عمر و به ویژه در 6 ماه اول آن، وابسته به شیر است، بنابراین مادرانی که از سینه های خود به فرزندشان شیر می دهند، همواره به دنبال راهکاری برای افزایش حجم و میزان تولید شیر هستند. در بسیاری از فرهنگ ها، مواد غذایی و گیاهان دارویی خاصی برای افزایش شیر مورد استفاده قرار می گیرند. به علاوه در طی سال های اخیر انواع قطره های شیرافزا به کمک مادران آمده اند که با خواندن ادامه مطلب می توانید با آن ها آشنا شوید.
شیرافزا چیست؟
خوراکی های شیرافزا که با عنوان گالاکتوژن ها (Galactogogues) نیز شناخته می شوند، در واقع موادی هستند که به روش های مختلف باعث افزایش سطح هورمون پرولاکتین یا همان هورمون شیردهی شده و در نتیجه میزان تولید و حجم شیر مادران را افزایش می دهند. بسته به اینکه شما ساکن کدام کشور و یا حتی کدام شهر باشید، باورها در مورد خوراکی های شیرافزا متفاوت بوده و ممکن است گزینه های متعددی به شما پیشنهاد شوند. اما در این میان، با پیشرفت های علمی در حال حاضر داروهایی نیز وجود دارند که با هدف کمک به تولید شیر در مادران تولید شده اند، از جمله انواع قطره های شیرافزا که این روزها در میان مادران بسیار محبوب هستند.
ترکیبات انواع قطره های شیرافزا
اگرچه بسته به نوع کارخانه، ممکن است مدل های مختلفی از قطره های شیرافزا را در بازار پیدا کنید، اما ترکیبات انواع قطره های شیرافزا، عموما به شرح زیر است:
زیره:
گیاه زیره سبز (Cumin)، یکی از گیاهان دارویی بسیار پرکاربرد است که خاصیت آن به عنوان شیرافزا، در طب سنتی نیز پذیرفته شده است. به علاوه دانه های زیره، غنی از آهن هستند که یک ماده معدنی ضروری برای مادران شیرده به حساب آمده و به رفع کم خونی و خستگی ناشی از آن در این خانم ها کمک می کند.
رازیانه:
اعتقاد بر این است که رازیانه (Fennel)، به دسته خوراکی های گالاکتوژن تعلق دارد و به همین دلیل، مردم در سرتاسر جهان از قرن ها پیش تاکنون از این گیاه دارویی برای افزایش شیر مادران استفاده می کردند. به علاوه پژوهش های علمی نیز نشان داده اند که ترکیب فلاونوئیدی "آنتول" موجود در رازیانه، از یک سو می تواند به شکل قابل توجهی سطح سرمی هورمون پرولاکتین که هورمون اصلی مسئول تحریک تولید شیر در مادران شیرده است، را افزایش دهد و از سوی دیگر، خروج شیر را از سینه ها آسان کند.
شنبلیله:
شنبلیله (Fenugreek)، یکی از دانه ها و گیاهان دارویی دیگری است که از سالیان دور تا کنون، با هدف افزایش شیر توسط مادران مصرف می شود. شواهد به دست آمده از مطالعات نیز بیانگر این واقعیت هستند که مصرف شنبلیله به ویژه در روزهای ابتدایی پس از زایمان، میزان و حجم شیر تولید شده را به میزان زیادی افزایش می دهد. فلاونوئیدهای موجود در شنبلیله که عملکردی مشابه به هورمون زنانه استروژن دارند و به همین دلیل به عنوان فیتواستروژن ها شناخته می شوند، می توانند در خاصیت شیرافزا بودن این گیاه دارویی نقش داشته باشند. به علاوه بد نیست بدانید که شنبلیله تحریک کننده اشتها بوده و بدین ترتیب مادران شیرده را ترغیب می کند تا با خوردن مواد غذایی مختلف، نیازهای تغذیه ای خود و فرزند شیرخوارشان را برطرف کنند.
شوید:
شوید (Dill)، میزان تولید شیر را تقویت کرده و شیردهی را بهبود می بخشد. استفاده از شوید برای افزایش حجم شیر، یکی از نسخه های قدیمی مادربزرگ ها است که البته تحقیقات علمی نیز اثربخشی آن را تایید کرده اند.
گزنه:
شاید باور نکنید اما اعتقاد بر این است که گیاه گزنه (Nettle)، باعث تحریک تولید شیر و افزایش حجم آن در مادران شیرده می شود. همچنین وجود انواع ویتامین ها و مواد معدنی در ترکیبات این گیاه، می تواند به بالا رفتن کیفیت شیر مادران نیز کمک کند.
گالگا:
شاید نام گیاه گالگا (goat's rue) را کمتر شنیده باشید. این گیاه بومی اروپا و بخش هایی از خاورمیانه بوده و کاربردهای دارویی فراوانی دارد. اما آنچه که باعث محبوبیت گالگا شده است، تاثیر ویژه آن بر تولید بیشتر شیر مادران است. به همین دلیل هم در ترکیب بیشتر داروهای شیرافزا، از این گیاه دارویی استفاده شده است!
خار مریم:
وقتی صحبت از گیاهان دارویی گالاکتوژن می شود، نام خار مریم (Milk thistle) را نباید از قلم انداخت، زیرا به واسطه ترکیبات فعال خود به بدن مادران شیرده این سیگنال را می دهد که میزان تولید شیر را افزایش دهد.
تمشک قرمز:
محققان بر این باور هستند که برگ تمشک قرمز (Red raspberry) می تواند به افزایش شیر مادران کمک کند. به علاوه عناصر موجود در تمشک قرمز افسردگی پس از زایمان را کاهش داده و بدین ترتیب می تواند عملکرد مادران در شیردهی و مراقبت از نوزاد را بهبود بخشد.
جو دو سر:
جو دو سر (Oatmeal) منبعی غنی از مواد مغذی است و به همین دلیل یک راهکار فوق العاده برای کمک به افزایش تولید شیر مادران به شمار می رود. به علاوه جو دو سر حاوی آهن است که برای مادران شیرده ضروری است و به افزایش شیر آن ها کمک می کند.
این موارد، رایج ترین و مهم ترین ترکیبات موجود در انواع قطره های شیرافزا هستند که البته بسته به اینکه قطره توسط چه کارخانه ای تولید شده باشد، تفاوت های جزیی ممکن است در این ترکیبات به چشم بخورند.
مقدار و نحوه مصرف انواع قطره های شیرافزا
برای تعیین دوز مصرفی، بهتر است بر اساس نظر پزشک خود عمل کرده و یا از دستورالعمل کارخانه سازنده که در بروشور موجود در جعبه دارو ذکر شده است، کمک بگیرید.
فواید انواع قطره های شیرافزا
هدف اصلی از مصرف قطره های شیرافزا، افزایش تولید شیر مادران است. اما علاوه بر این خاصیت مهم، قطره های شیرافزا، فواید دیگری را نیز به دنبال دارند که عبارت هستند از:
- کمک به رفع یبوست در مادران شیرده،
- بهبود نفخ و مشکلات گوارشی در مادران شیرده،
- تحریک اشتها،
- موثر در رفع کم خونی،
- و کاهش نفخ و دل درد در شیرخواران که در پی آن بسیاری از موارد بی قراری آن ها نیز برطرف شده و می توانند خواب راحت تری را تجربه کنند.
عوارض انواع قطره های شیرافزا
به صورت کلی، به نظر نمی رسد که استفاده صحیح و به اندازه از انواع قطره های شیرافزا تحت نظر پزشک، عارضه جدی را برای مادران و شیرخواران ایجاد کند. با این وجود، احتمال بروز واکنش های آلرژیک و افت قند خون در برخی از مصرف کنندگان گزارش شده است. بنابراین در صورتی که دچار چنین عوارضی شدید، از ادامه مصرف اجتناب کرده و پزشک خود را در جریان قرار دهید تا جایگزین مناسبی را برایتان انتخاب نماید.
آیا من به شیرافزا نیاز دارم؟
روند تولید شیر، به صورت طبیعی بر اساس عرضه و تقاضا است. یعنی اینکه هر چقدر فرزند دلبندتان بیشتر شیر بخورد، حجم شیر بیشتری تولید خواهد شد. بنابراین اگر شما تغذیه مناسبی داشته باشید، روال شیردهی به شیرخوار را به صورت منظم پیگیری کنید و خودتان نیز گاهی اوقات سینه را به صورت دستی پمپاژ کنید، احتمالا هیچ نیازی به داروهای شیرافزا نخواهید داشت.
اما اگر با وجود:
- تغذیه خوب و مصرف خوراکی های شیرافزا،
- تغذیه مکرر با شیر مادر و اجتناب از دادن شیر خشک،
- تماس مداوم پوست به پوست مادر و شیرخوار،
- و پمپاز و تخلیه منظم سینه ها،
شیر شما به حد کافی ترشح نشده و شیرخوار سیر نمی شود، می توانید بعد از مشاوره با پزشک به سراغ انواع قطره های شیرافزا بروید.
مطالعه بیشتر:
خوراکی های افزایش دهنده شیر مادر کدام است؟
اسپند در شیردهی و خواص اسپند در طب سنتی چیست؟
درمان کاهش شیر مادر ، درمان کم شدن شیر مادر چیست؟
خوراکی های شیر افزا ،16 خوراکی شیر افزا برای مادرشیرده چیست؟
