استفراغ بدون تب در کودکان به چه علت است؟
هیچ پدر و مادری نمی تواند از کنار ناراحتی فرزندش، بی تفاوت بگذرد. همیشه والدین از بی قراری و ناراحتی کودکان، نگران می شوند. استفراغ نوزاد یکی از شایع ترین علت های نگرانی در والدینی است که به تازگی صاحب فرزند شده اند. گاهی اصلا نمی توان تصور کرد این مقدار شیر و این پرش استفراغ از یک نوزاد سر زده است. متأسفانه، باید به استفراغ بدون تب در کودکان کنید. بسیاری از بیماری های شایع کودکان و نوزادان با استفراغ شروع می شود و حتی ممکن است بدون تب باشد. خوشبختانه، بسیاری از بیماری های عامل استفراغ بدون نیاز به درمان، خود به خود بهبود می یابند و نوزاد به هیچ اقدامی غیر از تعویض لباس و نوازش نیاز ندارد اما گاهی استفراغ بدون تب در کودکان ممکن است به دلایل جدی تر اتفاق بیفتد. در ادامه این متن همه چیز را در مورد استفراغ بدون تب در کودکان برای شما شرح می دهیم.
استفراغ بدون تب در کودکان
استفراغ کردن و تف کردن بسیار شبیه هم هستند و به راحتی نمی توان آن دو را از یکدیگر تشخیص داد. از آنجا که نوزاد غذایی غیر از شیر نمی خورد، فقط شیر بر می گرداند اما حالت خارج شدن تف با استفراغ فرق می کند. تف کردن معمولا قبل یا بعد از آروغ اتفاق می افتد و بیشتر در نوزادان زیر یک سال شایع است. در این شرایط آب دهان به رنگ شیر بدون فشار و ناراحتی از دهان کودک خارج می شود.
استفراغ معمولاً در نوزادان و بزرگسالان با فشار همراه است زیرا ماهیچه های اطراف معده از جانب "مرکز استفراغ" در مغز تحریک و منقبض می شوند. به این ترتیب محتویات معده بیرون پرتاب می شود.
در نوزادان، استفراغ و تف کردن شبیه به هم هستند اما در استفراغ مایع شفاف معده بیشتر است. گاهی استفراغ با حالتی دیگر به نام پنیر کردن اشتباه گرفته می شود. پنیر کردن وضعیتی است که در آن شیر به مدت کوتاهی در معده تخمیر و بدون فشار خارج می شود. مشاهده بافت استفراغ در نوزادان به هیچ وجه آزار دهنده نیست ما بیشتر نگران سلامت نوزاد هستیم.
برخی نوزادان قبل از استفراغ سرفه می کنند یا صدایی شبیه عق زدن دارند، در این شرایط مراقب باشید و وسایل لازم مانند حوله، سطل، پارچه آروغ یا هر چیزی که دارید، مقابل او بگیرید. علاوه بر این، تف کردن طبیعی است و ممکن است در هر زمانی اتفاق بیفتد. اما کودک فقط در صورتی استفراغ می کند که مشکل گوارشی یا بیماری دیگری داشته باشد.
علل احتمالی استفراغ بدون تب در کودکان
استفراغ بدون تب در کودکان به علل گوناگونی ممکن است رخ دهد که مهمترین آنها شامل:
مشکل در تغذیه:
نوزاد همه رویدادهای زندگی حتی چگونگی تغذیه و هضم شیر را تجربه می کند و می آموزد. بنابراین ممکن است در ماه های اول زندگی، بعد از تف کردن گاهی استفراغ کند. زیرا هنوز عادت به هضم غذا نکرده است، او باید یاد بگیرد که با سرعت شیر نخورد و پر خوری نکند.
استفراغ بعد از شیر خوردن معمولاً بیشتر از یک ماهگی طول نمی کشد. برای جلوگیری بهتر است در وعده های زیاد و به مقدار کمتر به نوزاد شیر بدهید.اما اگر دفعات یا شدت استفراغ در فرزند شما زیاد است، به پزشک مراجعه کنید. در برخی موارد، استفراغ می تواند نشانه مشکلات جدی تر باشد.
آنفلوآنزای معده:
گاستروانتریت که به عنوان میکروب معده یا "آنفولانزای معده" شناخته می شود، یکی از علل شایع استفراغ در نوزادان و کودکان است. این بیماری به شکل سیکل هایی از استفراغ بروز می کند که طی 24 ساعت از بین می رود و دوباره باز می گردد.
به دنبال آنفلوآنزای معده علائم دیگری مانند شلی و آبکی بودن مدفوع یا اسهال خفیف، تحریک پذیری و گریه های مکرر، کم اشتهایی، گرفتگی و درد معده ممکن است در نوزادان وجود داشته باشد و 4 روز یا بیشتر ادامه یابد. این بیماری در مواردی با تب نیز همراه است اما در نوزادان تب کمتر دیده می شود. خوشبختانه گاستروانتریت معمولاً خیلی خطرناک نیست ولی خیلی نگران کننده به نظر می رسد. این بیماری با یک ویروس آغاز می شود و خود به خود از بین می رود. گاستروانتریت شدید در نوزادان، می تواند منجر به کم آبی بدن شود. علائم کم آبی عبارتند از:
• خشکی پوست، دهان یا چشم
• خواب آلودگی غیرمعمول
• عدم ادرار یا خیس شدن پوشک به مدت 8 تا 12 ساعت
• گریه ضعیف
• گریه بدون اشک
در صورت مشاهده علائم فوق به پزشک مراجعه کنید.
استفراغ بدون تب در کودکان در اثر رفلاکس نوزادان:
از برخی جهات، نوزادان بزرگسالان کوچک هستند. آنها نیز همانند بزرگسالان در هر سنی ممکن است گرفتار رفلاکس شوند. برخی از نوزادان نیز رفلاکس نوزادی دارند، همین باعث استفراغ تا هفته ها یا ماه ها بعد از تولد می شود.
استفراغ ناشی از رفلاکس اسید زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های بالای معده بیش از حد شل باشند. در این صورت نوزاد مدت کوتاهی بعد از شیرخوردن استفراغ می کند. در بیشتر موارد، با قوی شدن ماهیچه های معده، استفراغ خود به خود برطرف می شود. اما می توان با استفاده از راهکارهای زیر به تسکین رفلاکس کمک کرد:
• از دادن شیر زیاد به نوزاد پرهیز کنید.
• وعده های غذایی نوزاد کوچک و مکرر باشد.
• چندین بار در روز آروغ بگیرید.
• نوزاد را تا نیم ساعت بعد از شیر خوردن به حالت عمودی بگیرید تا آروغ بزند.
می توان در مواردی با اجازه و نظر پزشک، شیر مادر یا شیرخشک را با افزودن شیر خشک یا سرلاک غلیظ کرد. در این خصوص حتما با پزشک مشورت کنید چون ممکن است روش مناسبی برای شما نباشد.
سرماخوردگی و آنفولانزا:
نوزادان به راحتی سرماخوردگی و آنفولانزا می گیرند، زیرا سیستم ایمنی نو و حساسی دارند که هنوز به طور کامل رشد نکرده است. بنابراین اگر سایر کودکان مهد، بیمار باشند یا فرد بزرگسال بیماری او را ببوسد، این سیستم ایمنی توانایی مقابله با بیماری را ندارد و حتی ممکن است نوزاد فقط در سال اول زندگی بیش از هفت بار سرما بخورد.
سرماخوردگی و آنفولانزا علائم مختلفی در نوزادان ایجاد می کنند. گاهی ممکن است نوزاد علاوه بر آبریزش بینی بدون تب شود. احتقان یا تجمع مخاط در بینی موجب می شود محتویات بینی به گلو برود. در این صورت نوزاد سرفه های شدید دارد که گاهی باعث استفراغ در نوزادان و کودکان خواهد شد.
آنفولانزا و سرماخوردگی در نوزادان نیز همانند بزرگسالان یک بیماری ویروسی است و پس از حدود یک هفته از بین می رود. در برخی موارد، احتقان سینوس ممکن است به عفونت تبدیل شود. نوزاد برای درمان عفونت های باکتریایی و نه ویروسی، به آنتی بیوتیک نیاز دارد.
استفراغ بدون تب در کودکان در اثر عفونت گوش»
عفونت گوش یکی دیگر از بیماری های شایع در نوزادان و کودکان است زیرا مجاری گوش در آنها بر عکس بزرگسالان، افقی است. چنانچه فرزند شما عفونت گوش داشته باشد، ممکن است بدون تب دچار حالت تهوع و استفراغ گردد. عفونت گوش می تواند باعث سرگیجه و از دست دادن تعادل شود. سایر علائم عفونت گوش در نوزادان عبارتند از:
• درد در یک یا هر دو گوش
• کشیدن یا خاراندن گوش یا اطراف آن
• شنوایی ضعیف
• اسهال
اکثر عفونت های گوش در نوزادان و کودکان بدون درمان از بین می رود. با این حال، در صورتی که نوزاد نیاز به آنتی بیوتیک داشته باشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادر، عفونت جدی گوش می تواند به گوش های حساس نوزاد آسیب برساند.
استفراغ بدون تب در کودکان در اثر گرمای بیش از حد:
قبل از اینکه نوزاد را قنداق کنید یا سرهمی خرگوشی کرکی اش را به او بپوشانید، دمای بیرون و خانه را بررسی کنید. اگرچه رحم جایی گرم و دنج برای جنین است اما نوزادان به سرعت خود را با شرایط محیط وفق می دهند و از آنجا که بدن کوچکشان کمتر عرق می کند، در هوای گرم یا در خانه و ماشین فوراً گرم می شوند. بنابراین گرمای بیش از حد ممکن است باعث استفراغ و کم آبی بدن در آنها شود. گرمای بیش از حد منجر به گرمازدگی یا در موارد بسیار جدی تر، شوک گرمایی خواهد شد. مراقب علائم دیگر باشید، مانند:
• رنگ پریدگی و نازک شدن پوست
• تحریک پذیری و گریه کردن
• خواب آلودگی یا شل شدن
در صورت مشاهده این علائم، فورا لباس نوزاد را درآورید و او را از نور خورشید و گرما دور نگه دارید. سعی کنید به نوزاد شیر بدهید. در کودکان 6 ماهه یا بیشتر می توان به کودک آب داد. چنانچه وضعیت ظاهری کودک غیرطبیعی به نظر می رسد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
استفراغ بدون تب در کودکان ناشی از حرکت:
نوزادان زیر 2 سال معمولاً دچار بیماری حرکت یا ماشین نمی شوند، اما برخی از آنها ممکن است بعد از ماشین سواری به خصوص اگر تازه غذا خورده باشند، علائم بیماری نشان دهند. بیماری حرکت یا ماشین گرفتگی سرگیجه و حالت تهوع ایجاد می کند و منجر به استفراغ می شود. در صورت وجود ناراحتی شکم ناشی از نفخ، گاز یا یبوست، احتمال ماشین گرفتگی بیشتر است.
بوی تند، باد یا جاده های ناهموار نیز می تواند باعث سرگیجه در نوزادان شود. حالت تهوع باعث ترشح بیشتر بزاق می شود، بنابراین ممکن است قبل از استفراغ، نوزاد آب ریزش دهان داشته باشد.
اگر بتوانید ساعت مسافرت خود را به گونه ای تنظیم کنید که نوزاد در خواب باشد، می توانید از ماشین گرفتگی نیز پیشگیری کنید. نوزادی که در خواب است کمتر بی قراری می کند.
یک راه دیگر این است که سر نوزاد را به گونه ای روی صندلی ماشین قرار دهید که زیاد حرکت نکند. همچنین نباید بلافاصله پس از شیر خوردن او را با ماشین به حرکت درآورید، بهتر است تا هضم کامل غذا صبر کنید.
عدم تحمل شیر:
گالاکتوزمی نوع نادری از عدم تحمل شیر است و زمانی اتفاق می افتد که نوزاد از بدو تولد نمی تواند آنزیم خاصی که برای تجزیه قندهای موجود در شیر لازم است، تولید کند. برخی از نوزادان مبتلا به این بیماری حتی به شیر مادر نیز حساس هستند. در افراد مبتلا به این بیماری، نوشیدن شیر یا هر نوع لبنیات، حالت تهوع و استفراغ ایجاد می کند. گالاکتوزمی می تواند باعث بثورات پوستی یا خارش در نوزادان و بزرگسالان شود.
اگر فرزند شما از شیر خشک تغذیه می کند، مواد تشکیل دهنده لبنیات از جمله پروتئین شیر را بررسی کنید. بیشتر نوزادان در بدو تولد برای بررسی این بیماری نادر و سایر بیماری ها، تحت غربالگری قرار می گیرند. آزمایش غربالگری معمولا با گرفتن خون از پاشنه پا یا آزمایش ادرار انجام می شود.
بیماری گالاکتوزمی بسیار نادر است اما اگر نوزادی به این بیماری مبتلا باشد، والدین خیلی زود متوجه خواهند شد. در این صورت نوزاد باید به طور کامل مصرف شیر را قطع کند تا استفراغ و سایر علائم احتمالی برطرف شوند.
تنگی پیلور:
تنگی پیلور نیز یکی از بیماری های نادر است که در اثر تنگی یا انسداد دهانه بین معده و روده اتفاق می افتد و منجر به استفراغ شدید پس از تغذیه می شود.اگر کودک شما تنگی پیلور دارد، ممکن است همیشه گرسنه باشد. علائم دیگر عبارتند از:
• کم آبی بدن
• کاهش وزن
• انقباضات موج مانند معده
• یبوست
• دفع مدفوع خیلی کم
• پوشک خیس خیلی کم
این بیماری نادر با جراحی قابل درمان است. اگر نوزاد هر یک از علائم تنگی پیلور را داشت، فوراً باید به پزشک مراجعه کنید.
انواژیناسیون:
انواژیناسیون یا درهم رفتگی روده یک بیماری نادر روده است که از هر 1200 نوزاد 1 نفر به آن مبتلا می شوند و بیشتر در سن 3 ماهگی یا بیشتر اتفاق می افتد. انواژیناسیون می تواند یکی از دلایل استفراغ بدون تب باشد. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که در اثر ویروس یا بیماری روده آسیب ببیند و قسمت آسیب دیده وارد بخش دیگری شود.
در این شرایط دل درد شدید همراه با استفراغ، رخ می دهد و حدود 15 دقیقه طول می کشد. گاهی کودک از شدت درد، زانوها را به درون سینه خم می کند. سایر علائم این بیماری روده ای عبارتند از:
• کوفتگی و خستگی
• حالت تهوع
• خون یا مخاط در مدفوع
در صورت بروز علائم درهم رفتگی روده، می توان روده را با دست جا انداخت و از شر تهوع، استفراغ و سایر علائم خلاص شد. در یک روش درمانی، هوا را وارد روده ها می کنند تا به آرامی موجب جا افتادن روده شود. در غیر اینصورت، عمل جراحی لاپراسکوپی لازم است.
چه زمانی باید برای استفراغ بدون تب در کودکان به پزشک مراجعه کرد؟
اگر استفراغ نوزاد بیش از 12 ساعت طول بکشد باید به پزشک مراجعه کنید زیرا نوزادن به سرعت دچار کم آبی می شوند. در صورتی که استفراغ نوزاد با علائم دیگری مانند اسهال، درد یا ناراحتی، سرفه مداوم یا شدید، عدم ادرار به مدت 3 تا 6 ساعت، بی اشتهایی و امتناع از شیر خوردن، خشکی لب یا زبان، گریه بدون اشک یا اشک کم، بی حالی و خستگی مفرط، عدم رضایت و لبخند، تورم یا بادکردن شکم و خون در اسهال، همراه بود، هر چه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
استفراغ بدون تب در کودکان و نوزادان ممکن است به دلایل متعدد رخ دهد. این حالت بیشتر در کودکان زیر یک سال وجود دارد و اغلب بدون درمان از بین می رود. از آنجا که استفراغ بیش از حد می تواند منجر به کم آبی بدن شود، علائم کم آبی را در نوزاد بررسی کنید و اگر مطمئن نیستید به پزشک مراجعه نمائید.برخی از علل استفراغ در نوزادان جدی تر هستند، اما شیوع چندانی ندارند. در صورت ابتلا به این بیماری های نادر، نوزاد به مراقبت های پزشکی نیاز دارد. علائم را بشناسید و در صورت نیاز با حفظ خونسردی به پزشک مراجعه کنید.
مطالعه بیشتر:
بالا آوردن شیر پنیری در نوزادان آیا طبیعی است؟
دلایل پنیری شدن شیر در دهان نوزاد و یا پنیرک چیست؟
استفراغ خلطی نوزاد آیا طبیعی است و چه موقع رخ می دهد؟
علت استفراغ نوزاد چیست و آیا استفراغ نوزاد یک امر طبیعی است؟
