زیره در بارداری،زیره سیاه و زیره سبز در حاملگی آیا ایمن است؟

زیره چیست؟

زیره، دانه معطری است که به دلیل عطر و طعم متمایز و تند و گرم خود، به عنوان ادویه و طعم دهنده در بسیاری از غذاها به ویژه غذاهای مناطق بومی مدیترانه و جنوب غربی آسیا استفاده می شود. به علاوه، زیره از مدت ها قبل در طب سنتی نیز جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده و امروزه در پژوهش های علمی نوین، برخی از فواید سلامتی آن به اثبات رسیده اند. به صورت کلی، زیره به دو نوع زیره سبز و زیره سیاه تقسیم می شود.

زیره سبز (Cumin)

زیره سبز (Cumin) از دانه های گیاهی به نام "Cuminum cyminum" گرفته شده که بومی مناطق خاورمیانه، مدیترانه و بخش هایی از آفریقا به حساب می آید. در سال های اخیر، علاقه مردم به زیره سبز که به صورت دانه های خشک شده کامل یا به صورت پودر آسیاب شده خریداری می شود، در حال افزایش است، زیرا نه تنها به عنوان یک ادویه کاربرد دارد، بلکه در بسیاری از مناطق جهان، از جمله جنوب شرقی آسیا و ایران، نقش دارویی داشته و تحقیقات جدیدی برای حمایت از برخی از مزایای سلامتی آن نیز آغاز شده است.

از نظر مشخصات ظاهری و ویژگی های گیاهشناسی، زیره سبز، گیاهی علفی و یک ساله است که نهایتا به اندازه 50 سانتی متر رشد کرده و بلند می شود. ساقه ها، باریک و سبز رنگ بوده و به شاخه های فرعی منشعب می شوند. برگ ها مویی شکل و پر مانند شبیه به گیاه شوید بوده و گل های آن نیز به صورت چترهایی از گل های معطر صورتی یا سفید در نیمه تابستان ظاهر می شوند. دانه های زیره، در واقع میوه های خشک شده گیاه هستند که بیضوی شکل، قهوه ای رنگ و با طولی در حدود 6 میلی متر بوده و برجستگی های طولی در سطح آن ها دیده می شود. طعم و مزه زیره سبز، گرم و یادآور تره فرنگی است.

زیره سیاه (Caraway)

زیره سیاه (Caraway)، با طعم کمی تلخ و خاکی که یادآور شیرین بیان، گشنیز، انیسون و رازیانه است، یک ادویه منحصر به فرد با کاربردهای فراوان در آشپزی و طب سنتی به شمار می رود. از نظر مشخصات ظاهری و ویژگی های گیاهشناسی، زیره سیاه، بذر و دانه خشک گیاه "Carum carvi" بوده که بومی اروپا و غرب آسیا است. از نظر مشخصات ظاهری و ویژگی های گیاهشناسی، زیره سیاه، گیاهی علفی و دو ساله است که به زیره سبز بسیار شباهت داشته و تفاوت های ظاهری اندک آن ها چندان هم قابل توجه نیست. دانه های زیره سیاه، بیضی شکل، بدون کرک و پرز و قهوه ای تیره تا قهوه ای مایل به زرد بوده و درست مانند زیره سبز، برجستگی های طولی بر روی سطح آن ها دیده می شود.

از نظر ترکیبات شیمیایی، زیره سبز و زیره سیاه، با وجود تفاوت های ناچیز، هر دو حاوی مواد ارزشمندی همچون فیبر، انواع آنتی اکسیدان ها، ویتامین های C، K، E ، A، برخی از اعضای خانواده ویتامین B، آهن، روی (زینک)، منیزیوم، منگنز، مس، سدیم، پتاسیم، فسفر، کلسیم، اسیدهای چرب و ... هستند که باعث ایجاد خواص دارویی بی نظیر این دانه های معطر شده اند.

خواص زیره سبز و زیره سیاه در طب سنتی

هم زیره سبز و هم زیره سیاه، هر دو در طب سنتی جایگاه مهمی دارند و سال ها است که پزشکان و مردم بومی، از دانه های زیره و فرآورده های حاصل از آن ها، برای اهداف درمانی و دارویی استفاده می کنند. از مهم ترین خواص زیره سبز و زیره سیاه در طب سنتی می توان به این موارد اشاره نمود:

- دارای خواص ضد باکتری،

- دارای اثرات آنتی اکسیدانی،

- ضد تشنج،

- آرامش بخش،

- درمان بی خوابی،

- پیشگیری از سرطان و به ویژه سرطان های کبد، پستان، ریه، معده و روده بزرگ،

- کاهش سطح کلسترول بد خون (LDL) و تری گلیسیرید،

- کمک به تنظیم سطح قند خون و در نتیجه کنترل و مدیریت بیماری دیابت نوع 2،

- کاهش وزن،

- بهبود روند هضم،

- کم کردن علائم ناشی از سوءهاضمه،

- مقوی معده و روده،

- درمان مشکل آبریزش از دهان،

- درمان یبوست (ملین)،

- جلوگیری از رشد باکتری های مضر در روده،

- انرژی بخش،

- تسکین سرفه،

- تب بر،

- درمان مشکل ریزش مو ناشی از کم خونی،

- درمان نفخ (بادشکن)،

- کمک به درمان کبد چرب،

- بهبود جریان خون،

- کاهش و تنظیم فشار خون،

- دارای خواص ضد انگل و ضد قارچ،

- کاهش دردهای ناشی از التهاب در بدن،

- مقابله با آلزایمر،

- کمک به درمان بیماری پارکینسون (اختلال عصبی پیشرونده که منجر به مشکلات حرکتی و ناتوانی فرد مبتلا می شود)،

- درمان کم خونی ناشی از فقر آهن،

- کمک به کاهش وابستگی به مواد مخدر و در نتیجه ترک آن ها،

- افزایش جریان ادرار (مدر) و در نتیجه کمک به درمان عفونت ادراری،

- بهبود خاصیت ارتجاعی پوست،

- موثر در درمان بیماری کم کاری تیروئید،

- افزایش میل جنسی،

- افزایش تولید شیر در مادران (شیرافزا)،

- کاهش دردهای قاعدگی در زنان (دیسمنوره)،

- درمان قاعدگی های نامنظم در زنان،

- کمک به شروع خونریزی قاعدگی،

- کاهش علائم آزاردهنده ناشی از سندروم پیش از قاعدگی (PMS) و ...

البته که درست مانند سایر گیاهان دارویی، برای تایید این خواص زیره سبز و زیره سیاه در طب سنتی، لازم است تا تحقیقات بیشتری انجام شوند.

خواص زیره در بارداری

شاید به دلیل خواص ویژه زیره سبز و زیره سیاه، همچون ضد نفخ بودن، درمان کم خونی و تقویت سیستم ایمنی، در مورد مصرف زیره در بارداری وسوسه شوید، اما باید بدانید که تاکنون در هیچ تحقیق و پژوهشی، خواص ویژه و منحصر به فردی برای مصرف زیره در بارداری به تایید نرسیده است.

آیا مصرف زیره در بارداری بی خطر است؟

متاسفانه خیر! با وجود این همه منفعت و فایده، مصرف زیره در بارداری به هیچ عنوان مجاز و ایمن نیست، زیرا هم زیره سبز و هم زیره سیاه، هر دو قاعده آور بوده و بنابراین خطر تحریک انقباضات رحمی و در نتیجه سقط جنین و زایمان زودرس را افزایش می دهند.

عوارض زیره در بارداری

زیره سبز و زیره سیاه، به صورت کلی بسیار ایمن و غیرسمی هستند اما اگر دوست دارید از این دانه های معجزه بخش استفاده کنید، باید بدانید که در صورت زیاده روی و یا مصرف طولانی مدت و مداوم، احتمال وقوع برخی از عوارض جانبی نیز وجود دارد که باید از آن ها آگاه باشید. این عوارض عبارتند از:

- ایجاد اختلال در عملکرد کیسه صفرا،

- آسیب به کبد و کلیه ها،

- آلرژی،

- حالت تهوع،

- سوزش سردل،

- پرکاری تیروئید،

- سرگیجه،

- درد در معده،

- آروغ (بادگلو)،

- تداخل با داروهای ضد دیابت و کاهش شدید سطح قند خون،

- خونریزی های شدید دوران قاعدگی،

- زرد شدن رنگ صورت،

- اعتیاد و وابستگی،

به طور قطع این عوارض ممکن است برای تمامی مصرف کنندگان و حتی زنان باردار نیز ایجاد شود. به علاوه سقط جنین، زایمان زودرس و خاتمه بارداری، خونریزی و لکه بینی و همچنین تحریک انقباصات دردناک رحمی از عوارض ویژه مصرف زیره در بارداری هستند که باعث ممنوعیت مصرف این گیاه دارویی برای مادران باردار شده اند. بنابراین اگر باردار هستید و یا در تلاش برای باردار شدن هستید، بهتر است از مصرف زیره به صورت جدی خودداری کنید.

مطالعه بیشتر: 

بارهنگ در بارداری و خواص بارهنگ در طب سنتی چیست؟

کلپوره در بارداری و فواید و عوارض کلپوره در بارداری چیست؟

نحوه مصرف کندر در بارداری وعوارض خوردن کندر در بارداری چیست؟

7 درمان گیاهی و خانگی سوزش سر دل یا رفلاکس اسید معده در بارداری