علت درد بالای معده در بارداری چیست؟
حالت تهوع، گرفتگی و درد عضلانی. درد و درد بخشی از تجربیات معمول دوره بارداری هستند. با این حال، وقتی نوبت به شما می رسد، ممکن است نگران شوید که آیا این ناراحتی ها طبیعی هستند یا خطرناک و جدی! یکی از مشکلات شایع درد بالای معده در بارداری است. چگونه می توانید تشخیص دهید که آیا دردی که در قسمت فوقانی شکم خود احساس می کنید نشانه این است که جنین شما در حال رشد است و یا اینکه بدن شما به کمک نیاز دارد؟ در حالی که نمی توانیم قول بدهیم تا به شما بگوییم که دقیقاً چه اتفاقی در بدن شما می افتد، اما اطلاعات زیر به شما کمک خواهند کرد تا با برخی از علل شایع درد بالای معده در بارداری و برخی دستورالعمل های کلی که به شما می گویند چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرید؛ آشنا شوید.
علت درد بالای معده در بارداری چیست؟
تعجب می کنید که چرا درد بالای معده را تجربه می کنید؟ برخی از علل احتمالی، از مشکلات رایج تر تا موارد نادر، عبارتند از:
گاز و نفخ
سطوح بالای هورمون پروژسترون ماهیچه های روده شما را شل می کند، بنابراین نفخ ممکن است در هر مقطعی از بارداری برای شما اتفاق بیفتد. ممکن است در اواخر بارداری، زمانی که رحم بزرگ شده فشار بیشتری به ماهیچه ها وارد کرده و هضم را کند می کند، آن را حتی بیشتر از حد معمول تجربه کنید.
اگر دچار تجمع گاز و نفخ هستید، سعی کنید وعده های غذایی کوچک تر را در دفعات بیشتر مصرف کنید. به علاوه بهتر است غذاهایی را که باعث ایجاد احساس نفخ در شما می شوند را شناسایی کرده و از خوردن آن ها اجتناب کنید. متاسفانه، همه غذاهای سرخ شده و چرب مورد علاقه شما احتمالاً در ایجاد نفخ دخیل هستند. همچنین ممکن است بخواهید میزان ورزش خود را افزایش دهید، زیرا این کار می تواند به هضم غذا و جلوگیری از نفخ کمک کند.
یبوست
بر اساس گزارش منابع معتبر، تا 75 درصد از مادران باردار ممکن است در مقطعی از بارداری خود دچار یبوست شوند. مکمل های آهن، رژیم غذایی کم فیبر، کمبود مایعات کافی و هورمون های در حال نوسان همگی می توانند در این امر نقش داشته باشند.
اگر یبوست را تجربه می کنید (یا فقط نگران این هستید که ممکن است دچار یبوست شوید!)، تغییرات ساده می تواند رهایی از این مشکل را برای شما به ارمغان بیاورد. بهتر است این اقدامات را در نظر بگیرید:
• نوشیدن آب بیشتر،
• خوردن وعده های غذایی کوچکتر به دفعات بیشتر،
• افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات سرشار از فیبر،
• ورزش کردن؛
اگر مشکل یبوست به صورت مکرر رخ داده و یا جدی شود، پزشک می تواند یک نرم کننده مدفوع را نیز برای شما تجویز کند.
سوزش سردل
شما می توانید در هر مرحله از بارداری خود احساس سوزش سر دل کنید، اما این مشکل در سه ماهه دوم و سوم بارداری شایع تر است. طبق یک مطالعه در سال 2015، تا 45 درصد از مادران باردار می توانند سوزش سر دل را تجربه کنند که معمولا آن را به صورت درد بالای معده در بارداری گزارش می کنند.
مشکل سوزش سردل، احتمالاً با هورمون پروژسترون مرتبط است که عضلاتی را شل می کند که در حالت معمول از حرکت اسید از معده به سمت مری جلوگیری می کند. دلایل دیگر برای سوزش سر دل عبارتند از: رحم در حال رشد شما فشار بیشتری به معده وارد می کند که باعث بازگشت اسید معده به سمت بالا و کند شدن هضم شده و در نتیجه خطر سوزش سر دل را افزایش می دهد.
چه کاری می توانید برای درمان درد بالای معده در بارداری انجام دهید؟
برای درمان درد بالای معده در بارداری که ناشی از سوزش سر دل است:
• وعده های غذایی مکرر و کوچک را در حالت عمودی و صاف میل کنید. حدود 3 ساعت بین غذا خوردن و زمان خواب به خود فرصت دهید!
• از نوشیدن نوشیدنی همراه با غذا خودداری کنید.
• هنگام خواب سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
• لباس های گشاد بپوشید.
• از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.
• از خوردن غذاها و نوشیدنی های اسیدی خودداری کنید.
• از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی کافئین خودداری کنید.
همچنین می توانید طب سوزنی را نیز امتحان کنید یا اگر واقعاً حالتان بد بود، با پزشک خود در مورد گزینه های دارویی صحبت کنید.
کشش پوست و یا درد عضلانی
همانطور که بارداری شما در سه ماهه دوم و سوم ادامه دارد، برآمدگی رحم در حال رشد شما ممکن است باعث کشیده شدن پوست شما شود. وزن اضافه شده همچنین می تواند فشار بیشتری بر عضلات شما وارد کند.
علاوه بر این که به یاد داشته باشید برای مرطوب نگه داشتن پوست و کاهش علائم کشش، پوست خود را به صورت منظم مرطوب کنید، همچنین زمانی که وزن شکم در حال رشد شما را آزار می دهد، ممکن است استفاده از کمربند و یا شکم بندهای مخصوص بارداری نیز مفید باشند. یک راه دیگر برای کمک به تحمل وزن اضافی و کاهش ناراحتی، استفاده از یک جفت ساق مخصوص بارداری است.
بالش های بارداری نیز می توانند به شما کمک کنند تا در هنگام استراحت، تماشای تلویزیون یا خواب، موقعیت مناسبی را برای استراحت بدن خود پیدا کنید.
انقباضات
انقباضات براکستون هیکس، که بیشتر در سه ماهه سوم احساس می شوند (اگرچه بسیاری از مادران در سه ماهه دوم نیز آن را گزارش می کنند)، مطمئناً می توانند باعث ناراحتی شکمی شود، اما این ها مشکل اصلی نیستند.
اگر این انقباضات را تجربه می کنید، سعی کنید وضعیت خود را تغییر دهید و آب بیشتری بنوشید. این اقدامات معمولاً به کاهش انقباضات براکستون هیکس کمک می کنند.
اما اگر متوجه شدید که انقباضات شما متوقف نمی شود و دفعات، طول و شدت درد آن ها قبل از هفته 37 بارداری افزایش یافته است، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید و یا به اورژانس مراجعه کنید، زیرا ممکن است در معرض خطر زایمان زودرس قرار داشته باشید.
سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم
درد شدید شکم و گرفتگی دردناک عضلات در 20 هفته اول بارداری ممکن است نشانه ای از پایان یافتن بارداری یا برخی مشکلات جدی باشد. علائمی که اغلب با سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم همراه است، عبارتند از:
• گرفتگی یا درد شدید عضلانی،
• لکه بینی سنگین،
• ترشحات واژن،
• سرگیجه و سبکی سر،
• احساس فشار در مقعدی،
• احساس امواج تیز درد در پشت، لگن، شانه ها یا گردن،
اگر مشکوک به سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم هستید، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
پره اکلامپسی
اگر سابقه فشار خون بالا، چاقی و دیابت دارید و یا نوجوان بالای 35 سال هستید، خطر ابتلا به پره اکلامپسی در شما بیشتر است، تا جایی که یک نفر از درصد از مادران با این شرایط ممکن است دچار پره اکلامپسی شوند.
در حالی که پره اکلامپسی معمولاً بعد از هفته بیستم بارداری رخ می دهد، ممکن است زودتر نیز این مشکل را تجربه کنید. اگر علائم و نشانه های زیر را تجربه کردید، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
• فشار خون بالا،
• سردردهای مکرر،
• سبکی سر،
• تغییرات در بینایی،
• افزایش وزن ناگهانی،
• تورم غیرطبیعی در دست ها و صورت،
بیماری یا مشکل دیگر
گاهی اوقات ممکن است، در معرض بیماری یا مسائل غیرمرتبط با بارداری قرار بگیرید که باعث درد بالای معده در بارداری و سایر مشکلات شون. علل احتمالی درد بالای معده غیر مرتبط با بارداری عبارتند از:
• سنگ کلیه،
• عفونت کلیه،
• سنگ کیسه صفرا،
• کوله سیستیت،
• پانکراتیت،
• آپاندیسیت،
• زخم معده،
• کوستوکندریت یا عفونت دنده و غضروف دنده ها،
• آلرژی ها و حساسیت های غذایی،
اگر فکر می کنید که اینها علت دردهای معده شما هستند، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. زیرا احتمالاً آزمایشات بیشتر و درمان ختی پزشکی مورد نیاز خواهد بود.
کلستاز
کلستاز زمانی رخ می دهد که صفرای جاری از کبد شما دچار انسداد باشد. این می تواند منجر به تجمع بیلی روبین شود و خطرات زیادی را برای بارداری شما ایجاد کند. علائم کلستاز کبدی عبارتند از:
• خارش بیش از حد بدن،
• ادرار تیره،
• مدفوع رنگ روشن،
اگرچه این مشکل فقط در حدود 1 مورد از هر 1000 بارداری اتفاق می افتد، اما به محض مشاهده علائم مشکوک باید پزشک خود را مطلع کنید. او می توانند آزمایش هایی را برای تشخیص علت و ارزیابی شدت مشکل انجام دهد، سطوح آنزیم های کبدی شما را زیر نظر داشته باشد و مطمئن شوند که کوچولوی شما ایمن است. پزشکان همچنین می توانند برخی از داروها را برای تسکین خارش تجویز کنند!
جدا شدن جفت
اگرچه خونریزی شایع ترین علامت جداشدگی جفت است (زمانی که جفت قبل از زمان زایمان، در سه ماهه دوم یا سوم بارداری جدا می شود)، اما گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که خون توسط جفت جابجا شده یا کیسه آمنیوتیک مسدود شود. بنابراین علائم دیگری نیز وجود دارند که باید مراقب آن ها بود. این علائم عبارتند از:
• حساس شدن شکم به لمس و درد،
• درد ناگهانی معده و کمر،
• گرفتگی های دردناک عضلانی که آرام نمی شوند،
این علائم معمولاً با گذشت زمان بدتر می شوند.
در حالی که این اتفاق نسبتاً نادر است (تنها از هر 100 مادر باردار، تنها 1 نفر این مشکل را تجربه می کند)، اما در صورت مشاهده علائم جداشدگی جفت، بسیار مهم است که در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه کنید تا جنین ایمن و سالم بماند.
چه زمانی باید برای درمان درد بالای معده در بارداری به متخصص مراجعه کنیم؟
ممکن است هنوز از خود بپرسید که آیا باید نگران درد بالای معده در بارداری باشید یا خیر و یا اینکه این سوال برایتان ایجاد شود که چه زمانی باید به دنبال دریافت فوری اقدامات پزشکی باشید. برخی از دستورالعمل های کلی وجود دارند که می توانند به شما در تصمیم گیری در مورد تماس با پزشک یا عدم تماس با پزشک کمک کنند. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید:
• خونریزی،
• تب،
• لرز،
• ترشحات غیرمعمول واژن،
• استفراغ،
• سبکی سر،
• احساس درد در هنگام ادرار کردن،
• کاهش حرکت جنین،
لطفا توجه داشته باشید که این یک لیست جامع نیست. بنابراین اگر به هر دلیل نگران هستید، همیشه باید به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک می تواند به شما اطمینان دهد که همه چیز طبیعی است یا با بررسی شما و تشخیص مشکلات احتمالی، به درمان آن ها کمک کند.
سخن نهایی
در حالی که درد و ناراحتی ممکن است بخشی از تجربه بارداری باشد، اما در عین حال می تواند نشانه این باشد که بدن شما اعلام می کند باید غذای خود را تغییر دهید، سبک زندگی خود را اصلاح کنید و یا به دنبال دریافت کمک های پزشکی باشید.
اگر احساس درد بالای معده در بارداری دارید، مهم است که به دنبال یافتن علت آن باشید و در مورد علائم دیگری که ممکن است تجربه کنید نیز هشیار و دقیق باشید. اگر مشکوک هستید که شرایط شما طبیعی نیست، ضروری است که در اسرع وقت به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید. برای برخی شرایط، جستجوی کمک پزشکی زودتر از دیرتر می تواند تفاوت زیادی در پیش آگهی ایجاد کند، بنابراین این مسائل را پشت گوش نیندازید.
مطالعه بیشتر:
معده درد یا اسپاسم معده در بارداری
آنچه در مورد دل درد در بارداری و روشهای تسکین آن باید بدانید
علت دردهای شکمی در بارداری چیست و چگونه قابل پیشگیری است؟
دل درد در بارداری نشانه ی چیست وکی باید به متخصص مراجعه کرد؟
