انواع سونوگرافی بارداری چیست وچه زمان سونوگرافی انجام میشود؟
یکی از الزامات مراقبت های دوران بارداری انجام سونوگرافی است. به همین سبب در این دوران به عناوین متفاوت این اسکن تصویربرداری را انجام خواهید داد. در این متن به شما خواهیم گفت که انواع سونوگرافی بارداری کدامند و نیز به تمامی سوالات متداول شما در مورد انواع سونوگرافی های بارداری پاسخ می دهیم.
انواع سونوگرافی بارداری
در اصل ۷ نوع سونوگرافی وجود دارد. که اساس کار آنها یکی است. روش‌های مختلف کار آنها به شرح زیر است:
سونوگرافی واژینال: در این نوع سونوگرافی مبدل‌های میله‌ای مخصوصی برای معاینه واژن طراحی شده است. با این وسیله از داخل واژن تصاویر سونوگرام برداشته میشود. معمولا این سونوگرافی در اوایل دوران بارداری انجام میشود.
سونوگرافی استاندارد: سونوگرافی‌های سنتی هستند که مبدل بر روی شکم قرار داده میشود و تصاویر دو بعدی از جنین در حال رشد نشان می‌دهد.
سونوگرافی پیشرفته: کار آن شبیه به سونوگرافی استاندارد است که تنها برای مواردی جدی‌تر و از تجهیزات پیشرفته‌تری استفاده میشود.
سونوگرافی داپلر: در این روش تصویربرداری، تغییرات جزئی فرکانس امواج فراصوتی هنگامی‌که با اجسام متحرک مانند سلول‌های خونی برخورد می‌کنند نشان داده میشود.
سونوگرافی سه بعدی: یکی دیگر از انواع سونوگرافی بارداری، نوع سه بعدی است. در این نوع از میله‌ها و نرم‌افزارهای مخصوص برای ایجاد تصاویر سه بعدی از جنین در حال رشد استفاده میشود.
سونوگرافی چهار بعدی یا سونوگرافی سه بعدی پویا: از اسکنرهای مخصوص استفاده میشود تا از صورت و حرکات جنین قبل از تولد تصویربرداری کند.
اکوکاردیوگرافی جنین: از امواج سونوگرافی برای بررسی عملکرد و آناتومی قلب جنین استفاده میشود. این نوع سونوگرافی برای تشخیص نقص‌های مادرزادی قلب جنین به کار می‌رود.
انواع سونوگرافی بارداری، سونوگرافی چگونه کار می‌کند؟
سونوگرافی سنتی با زدن مقداری ژل بر روی شکم که به عنوان هادی امواج صوتی عمل می‌کند انجام میشود. متخصص توسط مبدل امواج صوتی را وارد رحم می‌کند. امواج فراصوتی بعد از برخورد به بافت‌ها و استخوان‌های بدن بازتابیده میشود و مجددا توسط مبدل دریافت میشود. این امواج به وسیله کامپیوتر به تصویر سیاه و سفید تبدیل میشود.
چه زمان سونوگرافی انجام میشود؟
سونوگرافی می‌تواند در هر زمانی از بارداری انجام شود و نتیجه بلافاصله بر روی مانیتور نشان داده میشود. ممکن است اوایل بارداری از سونوگرافی واژینال برای تشخیص بارداری خارج رحمی یا مولار (بارداری پوچ) استفاده شود.
تعداد پیشنهادی برای انجام سونوگرافی‌های دوران بارداری وجود ندارد. زیرا از سونوگرافی بنا بر دلایل پزشکی استفاده میشود. در بسیاری از بارداری‌های سالم نیازی به انجام سونوگرافی نخواهد بود. تعداد سونوگرافی‌هایی که انجام میشود بستگی به متخصص دارد. اگر مورد مشکوکی در بارداری وجود داشته باشد متخصص سونوگرافی‌های بیشتری انجام خواهد داد.
سونوگرافی به چه منظور استفاده میشود؟
سونوگرافی روشی تشخیصی است که به شناخت ناهنجاری‌ها و مشکلات مربوط به بارداری کمک می‌کند. سونوگرافی معمولا با آزمایش‌های دیگر مانند تست‌های غربالگری جنین، آمنیوسنتز یا نمونه‌گیری از پرزهای جفتی ترکیب می‌شوند تا نتیجه دقیق‌تری از تشخیص به دست آید. از لحاظ پزشکی سونوگرافی معمولا به دلایل زیر انجام میشود:
- سه ماهه اول:
- تایید بارداری
- تایید ضربان قلب
- اندازه‌گیری طول قد نشسته جنین (crl) یا سن بارداری
- تایید بارداری مولار (پوچ) یا خارج از رحم
- ارزیابی بارداری غیرطبیعی
- سه ماهه دوم:
- تشخیص ناهنجاری‌های جنین
- هفته ۱۳ تا ۱۴ برای تشخیص سندرم داون
- هفته ۱۸ تا ۲۰ برای تشخیص ناهنجاری‌های مادرزادی
- ناهنجاری‌های ساختاری
- بررسی دوقلو بودن
- بررسی سن و رشد جنین
- بررسی مرگ داخل رحمی
- تشخیص هیدرآمنیوس (افزایش مایع دور جنین) یا الیگوهیدرآمنیوس (کاهش سطح مایع آمنیوتیک)
- ارزیابی سلامت جنین
- سه ماهه سوم:
- تشخیص محل قرار گرفتن جفت
- تایید مرگ داخل رحم
- مشاهده نحوه قرار گرفتن جنین داخل رحم
- مشاهده حرکات جنین
- تشخیص ناهنجاری‌های رحم و لگن مادر
خطرات و عوارض جانبی سونوگرافی برای مادر یا جنین
از بین انواع سونوگرافی بارداری برخی برای جنین خطر دارد همانند سونوی سه و چهار بعدی که فقط در موارد ضروری باید مورد استفاده قرار بگیرد. به طورکلی سونوگرافی روشی غیرتهاجمی است که اگر به درستی از آن استفاده شود عوارضی برای جنین نخواهد داشت. اثرات طولانی مدت قرار گرفتن در معرض امواج فراصوتی هنوز کاملا مشخص نشده است. پیشنهاد میشود از سونوگرافی فقط در تشخیص پزشکی استفاده شود.
اگر سونوگرافی در هفته‌های ۶ تا ۷ بارداری صدای قلب جنین را نشان ندهد، آیا مشکلی وجود دارد؟
خیر به این معنا نیست که مشکلی وجود دارد. ضربان قلب ممکن است به این دلایل تشخیص داده نشود: رحم به عقب برگشته (رتروورسه)، شکم بزرگ و عدم اطلاع از تاریخ دقیق آخرین قاعدگی. ضربان قلب جنین در اوایل دوران بارداری در بهترین حالت توسط سونوگرافی واژینال تشخیص داده میشود. نگرانی معمولا زمانی ایجاد میشود که رویان با طول بیش از ۵ میلی‌متر قلب فعال نداشته باشد. اگر متخصص سلامت بعد از هفته ۶ بارداری سونوگرافی انجام داد و کیسه آب مشاهده نشود، می‌تواند باعث نگرانی باشد.
سونوگرافی چقدر در تشخیص سن بارداری دقیق است؟
پزشک می‌تواند از میزان سطح هورمون خون، تاریخ آخرین قاعدگی و در برخی موارد از نتیجه سونوگرافی سن بارداری را تشخیص دهد. هرچند ممکن است هر بانویی تفاوت‌هایی در چرخه قاعدگی خود داشته باشد و در نتیجه محاسبه سن بارداری دقیق انجام نشود. اگر متخصص سلامت به وسیله سونوگرافی روز زایمان را برای برنامه مراقبت بارداری تخمین می‌زند، سن تخمینی بارداری اولیه تغییر نخواهد کرد.
چرا برخی از پزشکان برنامه سونوگرافی متفاوتی دارند؟
اگر هرگونه سوالی در مورد سن بارداری، محل قرار گرفتن جفت یا هرگونه مشکل احتمالی داشته باشید ممکن است سونوگرافی‌های بیشتری برنامه‌ریزی شود. زیرا سونوگرافی تنها زمانی توصیه میشود که دلیلی پزشکی وجود داشته باشد و در اغلب بارداری‌های سالم نیازی به انجام سونوگرافی نیست. میانگین سونوگرافی‌هایی که انجام میشود بستگی به نظر متخصص سلامت دارد.
سونوگرافی چقدر در تعیین زمان زایمان دقیق است؟
پزشک از میزان سطح هورمون خون شما، تاریخ آخرین قاعدگی، در برخی موارد از نتیجه سونوگرافی می‌تواند تاریخ تقریبی زایمان را حدس بزند. هرچند تفاوت‌های بسیار در چرخه قاعدگی هر بانو می‌تواند مانع محاسبه دقیق سن بارداری شود. بقای اسپرم نیز متفاوت است. به این معنا که مقاربت ۳ تا ۵ روز قبل از تخمک‌گذاری ممکن است به بارداری ختم شود. تاریخ دقیق روز بارداری توسط سونوگرافی قابل اعتماد نیست زیرا سونوگرافی می‌تواند ۵ تا ۷ روز اول بارداری را نشان ندهد.
چه زمانی از طریق سونوگرافی می‌توان جنسیت جنین را تششخیص داد؟
در هفته‌های ۱۸ تا ۲۰ بارداری می‌توانید برای تعیین تاریخ، بارداری دوقلویی، محل قرارگرفتن جفت و مشکلات بارداری از سونوگرافی استفاده کنید. ممکن است با این سونوگرافی بتوانید جنسیت جنین را نیز تشخیص بدهید. عوامل بسیاری مانند مرحله بارداری و وضعیت قرار گرفتن جنین ممکن است در دقت پیش‌بینی جنسیت جنین تاثیرگذار باشد. برای اینکه ۱۰۰ درصد از جنسیت جنین مطمئن شوید باید تا لحظه تولد صبر کنید!
آیا انجام سونوگرافی بخشی از مراقبت‌های ضروری دوران بارداری هستند؟
گرچه انواع سونوگرافی بارداری بسیار متنوع و کاربردی است اما انجام سونوگرافی فقط زمانی‌که نگرانی پزشکی وجود دارد لازم است. همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، پزشک برای ارزیابی سلامت جنین و تشخیص مشکلات احتمالی از سونوگرافی استفاده می‌کند. برای بانوانی که بارداری بدون مشکل دارند، انجام سونوگرافی از ضروریات مراقبت‌های بارداری به حساب نمی‌آید.
منبع: nova-medical
بیشتر بدانید:
1- همه چیز را در مورد سونو گرافی چهار بعدی بدانید
2- سونوگرافی سه بعدی چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
3- سونوگرافی داپلر در بارداری چیست و چگونه انجام می شود؟
4- آنچه در مورد چگونگی انجام سونوگرافی واژینال باید بدانید
