عدم تخمک گذاری و درمان عدم تخمک گذاری چیست؟
تخمک گذاری به معنای آزاد شدن تخمک از تخمدان ها است. این اتفاق برای باردار شدن به روش طبیعی لازم است. عدم تخمک گذاری یعنی کمبود یا نبود تخمک گذاری. زمانی که تخمک گذاری نامنظم باشد، اما کاملا موجود باشد، به آن تخمک گذاری محدود می گویند. هم عدم تخمک گذاری و هم تخمک گذاری محدود از انواع اختلال عملکرد تخمک گذاری هستند. اختلال عملکرد تخمک گذاری شایع ترین دلیل ناباروری بانوان است. بیش از ۴۰ درصد افراد نابارور دارای تخمدان، دچار اختلال در عملکرد تخمدان هستند.
آیا عدم تخمک گذاری سبب ناباروری می شود؟
زمانی که یک زوج نابارور نیستند، احتمال بارداری آن ها در هر ماه ۲۵ درصد است. حتی در صورتی که تخمک گذاری به طور طبیعی رخ دهد، ضمانتی برای بارداری زوج ها نخواهد بود.
زمانی که شخصی به عدم تخمک گذاری مبتلا است، نمی تواند باردار شود زیرا تخمکی برای بارور شدن وجود ندارد. اگر تخمک گذاری نامنظم باشد، شانس کمتری برای بارداری وجود دارد زیرا شخص تخمک گذاری کمتری دارد.
تخمک گذاری دیرهنگام تخمک های با کیفیتی تولید نخواهد کرد و احتمال بارداری کم خواهد بود. به علاوه، تخمک گذاری نامنظم به این معنا است که در سطح هورمونی فرد اشکالی وجود دارد. نامنظم بودن هورمونی می تواند مشکلات سلامت دیگری را مانند موارد زیر به وجود آورد:
• پایین بودن غیرطبیعی سطح پروژسترون
• کمبود ترشحات دهانه رحم
• کوتاه بودن فاز لوتئال
• نازک شدن یا کلفت شدن بیش از حد دیواره آندومتر (دیواره رحم که تخمک بارور شده باید در آن جا لانه گزینی کند).
علائم عدم تخمک گذاری در زنان چیست؟
افرادی که مبتلا به عدم تخمک گذاری هستند، معمولا قاعدگی های نامنظمی دارند. برخی اصلا چرخه قاعدگی ندارند. اگر قاعدگی کم تر از ۲۱ روز و بیش تر از ۳۶ روز اتفاق افتد، ممکن است به اختلال عملکرد تخمدان مبتلا باشید.
اگر قاعدگی بین ۲۱ تا ۳۶ روز اتفاق افتاد، اما فاصله های بین قاعدگی ماه به ماه تغییر کند، برای مثال در یک ماه قاعدگی روز ۲۱ ماه آغاز شود و ماه بعد در روز ۳۶، این اختلاف بین قاعدگی ها نشان دهنده مشکلات تخمک گذاری است.
ممکن است قاعدگی طبق برنامه رخ دهد اما تخمک گذاری انجام نگیرد، هر چند این اتفاق شایع نیست. چرخه قاعدگی که در آن تخمک گذاری رخ ندهد، چرخه عدم تخمک گذاری نامیده می شود.
دلایل عدم تخمک گذاری چیست؟
عدم تخمک گذاری و اختلال در عملکرد تخمک گذاری دلایل متفاوتی دارد که شایع ترین آن سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. دلایل بالقوه دیگر که به بی نظمی یا عدم تخمک گذاری مربوط است:
• ورزش سنگین
• سطح بالای استرس
• هایپرپرولاکتینمی (افزایش سطح هورمون پرولاکتین)
• وزن کم بدن
• چاقی
• پیشا یائسگی یا ذخیره کم تخمدان
• اختلال در عملکرد تیروئید (پرکاری تیروئید)
از کجا بفهمیم تخمک گذاری داریم یا نه؟
پزشک در معاینات سالیانه در مورد نظم قاعدگی می پرسد. در صورتی که قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی دارید به پزشک گزارش دهید تا اختلال عملکرد تخمدان را مورد بررسی قرار دهد.
برای شروع، باید دمای پایه بدن خود را برای چند ماه در منزل اندازه گیری کنید. سپس پزشک آزمایش خون می گیرد تا سطح هورمون ها را اندازه گیری کند.میزان سطح پروژسترون در روز ۲۱ قاعدگی اندازه گیری می شود. پس از تخمک گذاری سطح پروژسترون بالا می رود. در صورتی که سطح پروژسترون افزایش پیدا نکند، یعنی تخمک گذاری نداشته اید.
تشخیص قطعی عدم تخمک گذاری چگونه انجام می شود؟
پزشک ممکن است سونوگرافی انجام دهد. این کار باعث می شود اندازه و شکل رحم و تخمدان ها و وجود کیست بررسی شود (نشانه ای از PCOS). اغلب می تواند شبیه گردنبند مروارید باشد؛ رشته ای از تجمع فولیکول ها در کنار هم.
از سونوگرافی می توان برای بررسی رشد فولیکول ها و تخمک گذاری استفاده کرد. اگر پزشک تصمیم به این کار داشته باشد، باید در طول یک یا دو هفته سونوگرافی های زیادی انجام دهید.
درمان عدم تخمک گذاری چیست؟
درمان عدم تخمک گذاری به علت آن بستگی دارد. برخی از مشکلات را می توان با تغییر در سبک زندگی یا رژیم غذایی درمان کرد. به عنوان مثال، اگر وزن کم بدن یا ورزش شدید دلیل عدم تخمک گذاری است، افزایش وزن یا کاهش سرعت تمرین ها ممکن است برای شروع تخمک گذاری کافی باشد.
همچنین در صورتی که دلیل عدم تخمک گذاری چاقی باشد و اضافه وزن دارید، حتی کاهش ۱۰ درصد از وزن فعلی ممکن است در شروع تخمک گذاری موثر باشد.
درمان دارویی عدم تخمک گذاری چیست؟
شایع ترین درمان برای عدم تخمک گذاری، مصرف داروهای ناباروری است. کلومید اولین داروی ناباروری است که معمولا استفاده می شود. اگر کلومید موثر نباشد، پزشک درمان های ناباروری دیگری را پیشنهاد خواهد کرد.
کلومید می تواند باعث تحریک تخمک گذاری در ۸۰ درصد بانوانی شود که مبتلا به عدم تخمک گذاری هستند. ثابت شده است که حدود ۴۵ درصد افراد در طول ۶ ماه استفاده از این دارو باردار شده اند.
اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید، ممکن است داروهای حساس به انسولین مانند متفورمین در شروع تخمک گذاری مجدد مفید باشد. با وجود این، باید ۶ ماه از مصرف متفورمین بگذرد تا تاثیر دارو مشخص شود. پس از آن می توانید تست بارداری بدهید.
هر چند متفورمین برای تنظیم انسولین بهترین گزینه است، اما اغلب افراد ترجیح می دهد از مکمل بدون نسخه میواینوزیتول استفاده کنند. گفته می شود این دارو در تنظیم انسولین مانند داروی متفورمین عمل می کند.
در صورتی که انسولین یا متفورمین موثر نبود، پزشک ممکن است داروهای ناباروری را در ترکیب با متفورمین تجویز کند. ثابت شده است که این ترکیب در بانوانی که با مصرف داروهای باروری به تنهایی تخمک گذاری نکرده اند، تاثیر بیش تری داشته است.
داروی سرطان لتروزول (Femara) ممکن است در افرادی که سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) دارند، برای تحریک تخمک گذاری در موارد عدم تخمک گذاری موثر باشد. هنگامی که علت عدم تخمک گذاری نارسایی زودهنگام تخمدان یا ذخیره اندک تخمدان باشد، داروهای باروری تاثیرگذاری کمتری دارد. این بدان معنا نیست که نمی توانید با تخمک های خود باردار شوید، اما برخی افراد با تخمک های خود قادر به باردار شدن نیستند و نیاز به لقاح مصنوعی و تخمک اهدایی دارند.
مطالعه بیشتر:
تاثیر انواع آمنوره بر روند تخمک گذاری چیست؟
آیا هر ماه احتمال بارداری و تخمک گذاری وجود دارد؟
آیا کم شدن خون قاعدگی با عدم تخمک گذاری ارتباطی دارد؟
