تغییرات واژن بعد از زایمان طبیعی چیست و چه علائمی دارد؟

ایا واژن بعد از زایمان طبیعی تغییر می کند؟

به طور طبیعی تغییرات واژن بعد از زایمان طبیعی در هر خانمی رخ می دهد. این تغییرات تا حد زیادی به جنس کلاژن پوست فرد، شکل لگن مادر، وزن و اندازه دور سر جنین، سرعت و شرایط زایمان و ... بستگی دارد. برای آگاهی از این تغییرات و انتظاراتی که باید داشت، در ادامه مقاله با ما همراه باشید. 

مادران معمولا بعد از زایمان چه نگرانی هایی  دارند؟

به طور طبیعی، تغییر واژن بعد زایمان طبیعی از نظر اندازه و شکل ممکن است رخ دهد و یا نوعی درد و خشکی احساس شود. بنابراین مادران معمولا پرسشهایی از این دست را با پزشک مطرح می کنند که:  

• آیا واژن بعد از زایمان تغییر نمی کند؟
• آیا شل شدگی مهبل بعد از زایمان درست است؟
• بعد از زایمان برای بدن مادر چه اتفاقی روی می دهد؟
• چگونه می توانم واژن را بعد از زایمان سفت کنم؟
• تغییرات ظاهری واژن بعد از زایمان طبیعی تا چه حد است؟

البته این نگرانی ها درمورد تغییرات واژن بعد از زایمان طبیعی کاملا به جا و درست است. هر خانمی بعد از زایمان دوست دارد بداند آیا می تواند به روال عادی رابطه زناشویی با همسرش باز گردد یا خیر. او می خواهد قبل از برقراری رابطه از همه تغییرات بدنش آگاه شود و این امری کاملا طبیعی است.

ساختار واژن چگونه متناسب با زایمان طبیعی آفریده شده است؟

ساختمان واژن به گونه ای است که قابلیت اتساع و ارتجاع دارد. بعد از بارداری هورمونهای زیادی از جمله پروژسترون که مهمترین آنهاست در بدن مادر ترشح می شود. در زمان زایمان نیز سیلی از واکنشهای هورمونی به راه می افتد، استروژن و ریلاکسین نیز همراه با سایر مواد مهم آزاد می شوند.

استروژن جریان خون به مهبل (واژن) را افزایش می دهد تا بافت ارتجاعی این عضو از بدن حفظ شود. در واقع استروژن باعث انبساط و انقباض مهبل است و به دلیل وجود همین هورمون، دیواره های واژن اتساع می یابند تا جنین بتواند از آن عبور کند.

ریلاکسین، همانطور که از نامش پیداست، رباط های لگن را شل و نرم می کند و نیز موجب فراخ تر شدن دهانه رحم می شود تا نوزاد در لحظه تولد فضای کافی برای عبور داشته باشد. این دو هورمون در زایمان طبیعی بسیار موثرند.

تغییرات واژن بعد از زایمان طبیعی

بروز علائم زیر بعد از زایمان، مورد انتظار است:

• درد در ناحیه واژن
• خشکی واژن
• سستی یا شلی واژن

اگر زایمان طبیعی و پرینه سالم باشد

تورم واژن به دلیل کششهایی که در حین زایمان رخ می دهد، طبیعی است. اگر بافت پرینه، ناحیه ای بین مقعد و واژن، در طول زایمان دست نخورده و سالم باقی بماند، سوزش یا درد ناشی از کشیدگی تا چند روز احساس می شود. این ناراحتی ها ممکن است تا 5 هفته تداوم یابد ولی با گذشت زمان به تدریج بهتر می شود. برای تسکین درد و سوزش می توانید از کمپرس یخ در ناحیه استفاده کنید و یا روی بالش و سطوح نرم بنشینید.

اگر زایمان طبیعی باشد و پارگی در پرینه ایجاد شود

پارگی بافت پرینه در زایمان طبیعی، به صورت خود به خودی یا ناشی از اپیزوتومی، با درد و سوزش همراه است. پارگی پرینه معمولا به بخیه نیاز دارد، اما در موارد جزیی می توان از بخیه صرف نظر کرد تا خود به خود ترمیم شود. پارگی در بافت پرینه زمانی رخ می دهد که پوست یا بافت نرم آن تحت فشار زیاد قرار بگیرد و یا سر جنین بزرگتر از اندازه دهانه واژن باشد.

اپیزوتومی شرایطی است که پزشک برش کوچکی در ناحیه پرینه (بافت نرم بین مقعد و دهانه واژن) ایجاد می کند تا اندازه دهانه بزرگتر شده و کودک بتواند به راحتی از آن عبور کند. ترمیم پارگی پرینه در صورتی که آسیب دیدگی شدید نباشد، به 14 روز یا کمتر زمان نیاز دارد. در این مدت ممکن است پزشک آنتی بیوتیک و مسکن تجویز کند. همچنین تمیز نگه داشتن زخم و مراقبت از آن برای جلوگیری از بروز عفونت، اهمیت زیادی دارد.

انواع پارگی پرینه در زایمان طبیعی:

پارگی پرینه در طول زایمان، می تواند ضعیف یا شدید باشد. پارگی پرینه از نظر شدت به چهار دسته تقسیم بندی می شود.

• درجه یک – بریدگی عمیق پوست پرینه یا مخاط واژن بدون آسیب به عضله؛
• درجه دوم – پارگی به عضلات واژن و پرینه می رسد؛
• درجه سوم - آسیب به عضلات داخلی و خارجی مقعد
• درجه چهارم - به اسفنگتر مقعد آسیب وارد شده و بریدگی تا روده یا کانال مقعد ادامه می یابد.

در حین زایمان، هنگام عبور سر نوزاد از دهانه واژن، واژن تا حد زیادی باز می شود و همین امر موجب تغییرات واژن بعد از زایمان طبیعی خواهد شد. در خلال این فرایند، فشار زیادی به پرینه، واژن و دهانه رحم وارد می آید. اگر فشار بیش از حد  باشد، از آنجا که کودک تلاش می کند تا راه خروج خود را به بیرون باز کند، پرینه و مهبل (واژن) دچار  بریدگی همراه با آسیب به پوست خواهد شد. در این صورت، انتظار می رود مادر ناراحتی های زیادی را پشت سر بگذارد که البته با مراقبت های خوب پس از زایمان، ظرف دو هفته بهبودی حاصل می گردد.

بیشتر بدانید:

1- مراقبت از ناحیه پرینه و واژن پس از زایمان

2- بهترين زمان نزديكي پس از زايمان طبيعي چه موقع است؟

3- عوارض زایمان طبیعی بر واژن و بروز مشکلات احتمالی

4- پس از زایمان چه اتفاقی برای واژن می افتد؟