لیست داروهای مجاز در بارداری کدام است؟
وقتی باردار می شوید، احتمالا می دانید که تا پایان این نه ماه مجاز به مصرف هر دارویی نیستید و باید برای مصرف داروها ابتدا با متخصص مشورت کنید. در ادامه این متن برای شما شرح می دهیم که وقتی صحبت از حاملگی به میان می آید داروها به چند گروه دسته بندی می شوند و داروهای مجاز در بارداری کدام است. برای اطلاع از داروهای مجاز در بارداری و نیز کسب اطلاعات کافی در مورد موارد مضر تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
داروها مجاز در بارداری کدامند؟
در دوران بارداری، تمام توجه مادر به فرزند در حال رشدش معطوف می شود اما به هر حال بیماری و مصرف دارو نیز گریزناپذیر است. شما هم ممکن است بیمار شوید و به دارو نیاز داشته باشید. طبق یافته های مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها ، از هر 10 مادر باردار حدود 9 نفر در بارداری خود از دارو استفاده می کنند.
بسیاری از داروهای بدون نسخه (اُ تی سی) و داروهای تجویزی، بر اساس میزان خطر در دوران بارداری توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (اف ای دی) به چند گروه دسته بندی شده اند.
داروهای گروه A ، B به طور کلی برای استفاده در دوران بارداری "ایمن" هستند و داروها مجاز در بارداری محسوب می شوند زیرا فواید مصرف آنها بیش از خطراتی است که در مطالعه بر روی حیوان یا انسان آشکار شده است.
|
دسته |
خطرات |
|
A |
یک مطالعه کنترل شده بر روی مادران باردار هیچ خطری برای جنین در سه ماهه اول یا سه ماهه دوم نشان نمی دهد پس داروها مجاز در بارداری هستند. |
|
B |
مطالعات حیوانی اثرات سوئی بر روی جنین نشان نداده است، اما هیچ مطالعه کنترل شده ای روی مادران باردار وجود ندارد. -یا- مطالعات حیوانی اثرات سوئی را نشان داده است که با مطالعه روی مادران در سه ماهه اول مورد تایید قرار نگرفته است. |
|
C |
مطالعات حیوانی اثرات سوئی بر روی جنین نشان داده است. -و- هیچ مطالعه کنترل شده ای روی مادران وجود ندارد یا مطالعه ای بر روی مادران/حیوان در دست نیست. داروهایی که در این گروه هستند با احتیاط و فقط در صورتی تجویز می شوند که فواید بیشتر از خطر احتمالی باشد.
|
|
D |
شواهد مربوط به خطر جنین با مطالعات حیوانی یا انسانی وجود دارد. اگر منافع بیشتر از خطر باشد، به عنوان مثال در شرایطی که جان مادر و جنین به مخاطره می افتد، داروهای این گروه استفاده می شوند. |
|
X |
اثرات سوء در مطالعات حیوانی یا انسانی تأیید شده است. -یا- اثرات سوء در عموم مردم به اثبات رسیده است. خطر مصرف دارو بیش از فواید آن است. برای مادرانی که باردار هستند یا ممکن است باردار شوند تجویز نمی شود. |
تسکین درد یا سردرد
استامینوفن یا تیلنول (دسته B) داروی انتخابی برای درد در دوران بارداری است. این دارو بدون عوارض جانبی منفی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. اما لازم است از مصرف آسپرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (ان اس ای آی دی) در دوران بارداری خودداری به عمل آید.
موارد زیر از جمله داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی هستند:
- ایبوپروفن
- کتوپروفن
- ناپروکسن
در صورت بروز درد شدید مثلا بعد از جراحی، پزشک ممکن است یک دوره کوتاه، مسکن های افیونی تجویز کند. این مسکن ها در صورتی که طبق دستور مصرف شوند، ممکن است بر رشد جنین تأثیر نگذارند. گفته می شود استفاده از مواد افیونی در دوران بارداری خطر ترک اعتیاد، به نام سندرم محرومیت نوزاد (ان ای اس)، پس از زایمان را به همراه دارد.
داروهای مجاز در بارداری برای سرماخوردگی
استفاده از داروهای سرماخوردگی در دوران بارداری به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته اند. برخی پزشکان معتقدند که برای به حداقل رسیدن احتمال آسیب به جنین بهتر است مصرف این داروها قبل از هفته 12 صورت نگیرد.
داروهای ایمن در دوران بارداری، عبارتند از:
- شربت سرفه ساده مانند ویکس
- شربت های سرفه دکسترومتورفان (روبستین؛ دسته C) و دکسترومتورفان-گایافنسین (روبستین ام دی، دسته C)
- شربت سرفه خلط آور اکسپکتورانت مخصوص روز
- ضد سرفه مخصوص شب
- استامینوفن (تایلنول؛ دسته B) برای تسکین درد و تب
ماده فعال در سودافید، سودوافدرین، ممکن است فشار خون را افزایش دهد یا بر جریان خون از رحم به جنین تأثیر بگذارد. این دارو در دسته بندی سازمان غذا و دارو وجود ندارد و ممکن است در دوران بارداری بی خطر باشد، اما اگر فشار خون بالا یا نگرانی دیگری دارید، مشکل را با پزشک در میان بگذارید.
پزشکان اغلب قبل از مصرف داروهای مجاز در بارداری، درمان های خانگی را توصیه می کنند:
- استراحت کافی
- نوشیدن آب و مایعات گرم مانند سوپ مرغ یا چای تا بدن بدون آب نباشد.
- غرغره با آب نمک برای تسکین گلودرد
- استفاده از قطره های نمکی بینی برای مقابله با گرفتگی
- مرطوب نگه داشتن هوای اتاق
- مالیدن پماد منتول راب یا ویکس روی سینه
- استفاده از نوار بینی برای باز شدن مجاری تنفسی
- مکیدن آب نبات یا قرص مکیدنی سرفه
داروهای مجاز در بارداری برای سوزش سر دل و ریفلاکس اسید
آنتی اسیدهای بدون نسخه حاوی اسیدآلژنیک، آلومینیوم، منیزیم و کلسیم به طور کلی در دوران بارداری بی خطر هستند:
- هیدروکسید آلومینیوم - هیدروکسید منیزیم (مالوکس، دسته B)
- کربنات کلسیم (تامس؛ دسته C)
- سایمتیکون (میلانتا ؛ دسته C)
- فاموتیدین (پپسید ؛ دسته B)
برای سوزش معده شدید، پزشک ممکن است مصرف مسدود کننده های H2 موسوم به H2 بلوکر تجویز کند، مانند:
- رانیتیدین (زانتاک، دسته B)
- سایمتیدین (تاگامت، دسته B)؛
تغییر سبک زندگی می تواند به رفع سوزش سر دل کمک کند، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- لباس های گشادی به شکم فشار وارد نمی کنند، بپوشید.
- غذاهایی که برای شما ریفلاکس ایجاد می کنند، در یک دفترچه یادداشت کنید.
- بعد از غذا تا سه ساعت از دراز کشیدن پرهیز نمائید. وعده شام را به نزدیک زمان خواب موکول نکنید.
- هنگام خواب شبانه بهتر است زیر سرتان کمی بلندتر باشد.
- در هر وعده غذایی روزانه به مقدار کم غذا بخورید.
اگر دل دردهای شدید دارید، با پزشک مشورت کنید زیرا ممکن است از نشانه های سندرم هلپ باشد که یکی از مشکلات جدی بارداری است.
داروهای مجاز در بارداری برای آلرژی های خفیف و شدید
آلرژی های خفیف معمولا با تغییر سبک زندگی بهتر می شوند. در صورت نیاز بیشتر، داروهای آنتی هیستامین خوراکی زیر بی خطر محسوب می شوند:
- دیفن هیدرامین (بنادریل ؛ دسته B)
- کلرفنیرامین (کلر-تریمتون ؛ دسته B)
- لوراتادین (کلاریتین، آلاورت ؛ دسته B)
در صورت بروز حساسیت شدیدتر، ممکن است پزشک استفاده از اسپری کورتیکواستروئید را در دوز پائین همراه با آنتی هیستامین خوراکی تجویز کند. گزینه ها عبارتند از:
- بودسونید (آلرژی رینوکورت ؛ دسته C)
- فلوتیکازون (فلوناز؛ دسته C)
- مومتازون (ناسونکس؛ دسته C)
برای جلوگیری از حساسیت، به جای مصرف داروهای مجاز در بارداری، می توانید راهکارهای زیر را نیز امتحان کنید:
- در روزهایی که گرده گل زیاد است، از بیرون رفتن از منزل و باز کردن پنجره ها خودداری کنید.
- لباس هایی را که بیرون از منزل پوشیده اید، دربیاورید. با دوش سریع گرده های گل را از روی پوست و موی خود بشویید.
- هنگام خارج شدن از منزل، ماسک بزنید و برای کارهایی مانند چمن زنی از دیگران کمک بگیرید.
- مجاری بینی خود را با سرم شستشو یا آب نمک شستشو دهید.
داروهای مجاز در بارداری برای یبوست
داروهای ضد یبوست یا نرم کننده مزاج مانند کلاک یا سورفاک به طور کلی در دوران بارداری بی خطر محسوب می شوند.
داروهای ملین مانند سنوکات ، دالکولاکس یا میلک آف مگنژیا نیز ممکن است به رفع مشکل کمک کند، اما از مصرف داروهای مجاز در بارداری بدون مشورت پزشک اکیداً خودداری کنید.
با استفاده از روشهای زیر نیز می توان یبوست را بهبود بخشید:
- آب و مایعات بیشتری بنوشید. آب آلو یکی از بهترین گزینه های درمان یبوست است.
- هر روز کمی بیشتر ورزش کنید.
- فیبر بیشتری بخورید. فیبر در میوه ها و سبزیجات در صورت امکان با پوست، لوبیا و غلات کامل یافت می شود.
- می توانید نظر پزشک را در مورد مکمل های فیبر دار جویا شوید.
داروهای مجاز در بارداری برای تهوع و استفراغ
تهوع صبحگاهی در سه ماهه اول بارداری متداول است. همیشه به درمان نیاز نیست.کافی است قبل از هر دارو، درمانهای خانگی مانند خوردن وعده های غذایی کوچک در طول روز یا نوشیدن دمنوش زنجبیل را امتحان کنید.
راه های زیر نیز به بهبود حالت تهوع کمک می کند:
- ویتامین ب 6 ، 25 میلی گرم خوراکی، سه بار در روز
- سوکسینات داکسی الامین (یونسام؛ دسته B)
- دیمن هیدرینات (درامامین ؛ دسته B)
در صورت تهوع و استفراغ شدید یا ویار شدید بارداری که به آن هایپرامزیس گراویداروم می گویند، پزشک می تواند داروهای زیر را تجویز کند:
- هیدروکلراید داکسی الامین سوکسینات-پیریدوکسین (دیکلگیس؛ دسته A)
- اوندانسیترون (زوفران؛ دسته B)
داروهای مجاز در بارداری برای بواسیر
بواسیر ممکن است در دوران بارداری به دلیل تورم رگ های خونی یا یبوست ایجاد شود.
روشهای درمانی ایمن برای این مشکل عبارتند از:
- تاک پدها یا پدهای ویچ هزل: این گروه داروها هم در درمان بواسیر داخلی و خارجی به کار رفته و با خشک نگه داشتن ناحیه سبب کم شدن التهاب و رفع خارش و سوزش ناحیه معقد می شوند.
- اچ پریپریشن
- آنوسول
روشهای زیر را می توانید برای بهبود بواسیر امتحان کنید:
- یک وان از آب گرم پر کنید. صابون یا کف اضافه کنید و درون آن بنشینید.
- بیشتر اوقات در وضعیت ایستاده یا دراز کشیده قرار بگیرید.
- بالش حلقه ای یا بالش بواسیر را برای زمانی که باید بنشینید، امتحان کنید.
- با مصرف نرم کننده های مدفوع ، نوشیدن مایعات بیشتر ، ورزش بیشتر و خوردن فیبر بیشتر یبوست را درمان کنید.
عفونت های مخمری
عفونت مخمر در بارداری شایع هستند. در این مورد نیز بهتر است پیش از هر گونه خود درمانی در منزل، با پزشک مشورت کنید.
داروهای ایمن عبارتند از:
- میکونازول (مونیستات ؛ دسته C)
- کلوتریمازول (لوتریمین؛ دسته C)
- بوتوکونازول (فمستات ؛ دسته C)
درمان های خانگی و درمان های طبیعی به طور کلی برای عفونت های مخمر در دوران بارداری توصیه نمی شود.
بثورات پوستی، بریدگی ها، خراش ها
بثورات و خارش پوست با استفاده از کرم هیدروکورتیزون بدون نسخه در دوران بارداری قابل درمان است. برای بررسی مواردی مانند پاپول های کهیر خارش دار و پلاک های بارداری (پی یو پی پی پی) حتما به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک در برخی شرایط کرم های استروئیدی تجویز کند.
برای بریدگی و خراش ، محل را به خوبی با آب و صابون تمیز کنید. سپس می توانید برای محافظت بیشتر از پماد آنتی بیوتیک بدون نسخه مانند نئوسپورین استفاده کنید.
مشکل خوابیدن
داروهای ایمن برای بی خوابی، داروهای خانواده دیفن هیدرامین دسته B هستند، از جمله:
- سامینکس
- نیتول
داکسی الامین سوکسینات (یونیسام، دسته B ) یکی دیگر از داروهایی است که در صورت بی خوابی ممکن است استفاده شود.
اگر روش های بدون نسخه کار نکرد، پزشک ممکن است پس از ارزیابی مزایا و خطرات موارد زیر را تجویز کند:
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای آرام بخش (آمیتریپتیلین ، نورتریپتیلین؛ دسته C )
- بنزودیازپین (آتیوان، کلونوپین؛ دسته D)
بنزودیازپین ها ممکن است با خطر شکاف کام یا لب همراه باشند. استفاده در اواخر بارداری این خطر را ندارد.
تغییرات سبک زندگی که می توانید برای رفع مشکل بی خوابی امتحان کنید:
- برنامه خوابی تنظیم کنید که ساعت خواب و بیداری شما در آن مشخص باشد.
- به طور منظم ورزش کنید.
- بیش از 30 دقیقه در روز چرت نزنید.
- از مصرف کافئین و سایر محرک ها صرف نظر کنید.
- یک برنامه قبل از خواب داشته باشید. به عنوان مثال دوش بگیرید، به موسیقی گوش کنید یا یوگا انجام دهید.
- درمان های جایگزین مانند مدیتیشن یا طب سوزنی را بررسی کنید.
استفاده از مکمل در دوران بارداری
در مورد مکمل هایی که در دوران بارداری مصرف می کنید یا قصد مصرف آنها را دارید، نظر پزشک را جویا شوید. در حالی که ویتامین های دوران بارداری برای حمایت از سطح ویتامین ها و مواد معدنی ضروری مانند فولات توصیه می شود، اما برخی از آنها ممکن است سلامت جنین را به مخاطره بیندازند. برخی از داروها ممکن است با هم تداخل دارویی ایجاد کنند.
توجه داشته باشید وجود برچسب "کاملاً طبیعی" همیشه به معنای ایمن بودن نیست. مکمل ها در سازمان غذا و دارو مانند دارو دسته بندی نشده اند. بنابراین در مصرف آنها با احتیاط عمل کنید و به هیچ وجه بدون مشورت پزشک اقدام به مصرف نفرمایید.
داروهای تجویزی که قبل از بارداری مصرف می شدند
گاهی مادر برخی داروهای تجویزی برای مشکلات تیروئید، فشار خون بالا یا سایر بیماری ها را از قبل بارداری مصرف می کند. در چنین شرایطی در صورت بارداری یا تصمیم به بارداری، برای ادامه مصرف داروهای مجاز در بارداری و نیز در مورد دوز آنها، باید با پزشک صحبت کند.
در بسیاری از موارد، می توان با خیال راحت به مصرف داروهای قبلی در دوران بارداری ادامه داد. بعضی اوقات با تنظیم دوز مصرف مشکل حل می شود و گاهی نیز باید داروی دیگری که برای مادر و جنین بی خطر است، تجویز گردد.
درمان های جایگزین برای داروهای مجاز در بارداری
درمان های تکمیلی و جایگزین، گزینه های خوبی برای بارداری هستند. برخی از این روشها عبارتند از:
- طب سوزنی
- طب فشاری
- مراقبت های کایروپراکتیک
- ماساژ درمانی
برخی از روش های دارویی مکمل و جایگزین، به ویژه مواردی که شامل گیاهان یا مکمل ها هستند ممکن است ایمن نباشند. به طور کلی، روش های درمانی جایگزین به خوبی مطالعه نشده اند، بنابراین در مورد برنامه ریزیهای خود با پزشک مشورت کنید.
قبل از مراجعه به درمانگرانی که پزشک نیستند و در حوزه درمانهای مکمل فعالیت دارند، ابتدا اطمینان حاصل کنید که از تخصص کافی در حوزه بارداری برخوردار هستند.
کلام آخر
داروهای مجاز در بارداری زیادی وجود دارد که می توانید با خیال راحت در دوران بارداری مصرف کنید. تنها راه حصول اطمینان از داروهای مختلف، نظر درمانگر یا پزشک است. برگه های اطلاعاتی همراه هر دارو می تواند اطلاعات بیشتری در مورد تداخلات بالقوه و نقایص مادرزادی احتمالی ارائه دهد. در صورت بروز نگرانی در مورد داروهای مجاز در بارداری با پزشک تماس بگیرید و از راهنمایی او بهره مند شوید.
مطالعه بیشتر:
خطرات مصرف دارو بدون نسخه در بارداری
مصرف دارو در بارداری، داروهای گیاهی ممنوع!
مصرف دارو در زمان اقدام به بارداری آیا مجاز و بی خطر است؟
داروهای خطرناک در دوران بارداری (فهرست 13 داروی غیر مجاز)
