ساعت بیولوژیکی باروری، تا چه سنی برای باردار شدن وقت داریم؟

ساعت بیولوژیکی باروری چیست؟

باروری در طول زندگی تغییر می کند. اصطلاح «ساعت بیولوژیکی باروری» به این واقعیت اشاره دارد که باردار شدن عموماً در مراحل بعدی زندگی دشوارتر خواهد بود. شواهد علمی نشان می دهد با افزایش سن، تعداد و کیفیت تخمک و اسپرم کاهش می یابد. از سوی دیگر، ساعت بیولوژیک نمادی از فشار روانی است که وقتی فرد در سن خاصی صاحب فرزند نمی شود، احساس می کند.

در سال 1978، واشنگتن پست مقاله ای به نام "ساعت تیک تاک برای زن حرفه ای" از ریچارد کوهن، منتشر کرد. در این مقاله، یک "زن مرکب" توصیف می شود که بارورترین سال های عمر خود را به جای بچه دار شدن، صرف ساختن زندگی حرفه ای خود کرده است. این زن مرکب پشت میزش می‌نشست و از انتخاب‌هایش ناراحت بود.

اگرچه امروزه بانوان فرصت های شغلی بیشتری دارند و درمان های ناباروری از دهه 1970 پیشرفت های زیادی به خود دیده است، اما بسیاری از افراد هنوز اصرار دارند در سنین باروری، صاحب فرزند شوند. این طرز تفکر، به‌ویژه اگر شغلتان اجازه نمی دهد صاحب فرزند شوید و یا اطرافیان مرتباً درباره فرزنددار شدن از شما می پرسند، می تواند منبع اضطراب شدید باشد.

یک منبع معتبر تحقیقاتی در سال 2011 نشان داد، عدم موفقیت در یافتن شریک مناسب، نبود مسکن و امنیت اقتصادی، افزایش شمار افرادی که بدون ازدواج، زندگی مشترک را تجربه می کنند، افزایش نرخ طلاق و تغییر در معیارها و ارزش ها از جمله علت هایی است که موجب می شود که بانوان بچه دار شدن را به تعویق بیندازند.

اوج سن باروری چه زمانی است؟

همانطور که سن قاعدگی در افراد مختلف، فرق می کند، سن اوج باروری نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همچنین تحقیقات نشان می دهد افراد عقاید متفاوتی نسبت به باروری دارند.  در مطالعه ای که سال 2018 انجام شد، اکثراً 23 سالگی را بهترین سن برای اولین بارداری می دانستند و معتقد بودند 49 سالگی پایان باروری یک خانم است. در آن مطالعه، تحصیلات، نژاد، سن و درآمد بر باورهای فردی تاثیر داشتند.

در خصوص ساعت بیولوژیکی باروری و مناسب ترین سن برای حامله شدن، اتفاق نظر خاصی بین دانشمندان وجود ندارد اما به طور کلی اعتقاد بر این است که باروری در اوایل دهه 20 به اوج خود می رسد و پس از 32 سالگی رو به کاهش می نهد. در بانوان، پس از 37 سالگی، بارداری دشوارتر خواهد بود. برای بسیاری از مردان، باروری در دهه 40 زندگی به تدریج کمتر می شود.

چرا قدرت باروری با افزایش سن، کمتر می شود؟

یک نوزاد دختر هنگام تولد، تقریباً تا 7 میلیون تخمک یا اووسیت در تخمدان های خود دارد. بعد از تولد، تعداد تخمک ها به طور پیوسته و طبیعی در طول زمان کاهش می یابد. با رسیدن به سن بلوغ، بین 300000 تا 500000 تخمک باقی می ماند. با نزدیک شدن به سن یائسگی که معمولاً حدود 51 سالگی است، تخمدان ها تقریباً حاوی حدود 1000 تخمک هستند. از طرف دیگر، سلامت تخمک ها و سطح هورمون های تولید مثل نیز به مرور زمان کمتر می شود. در عین حال، با بالا رفتن سن، احتمال بروز برخی بیماری های خاص مانند آندومتریوز، سندرم تخمدان پلی کیستیک، بیماری التهابی لگن، فیبروئید رحم، کم کاری یا پرکاری تیروئید و سرطان نیز وجود دارد که ممکن است بارداری را سخت‌تر کنند. در صورت ابتلا به هر یک از موارد فوق، در مورد روند باروری خود با پزشک مشورت کنید.

علائم ناباروری

آمار منتشر شده از منابع معتبر نشان می دهد که حدود 12 درصد از افراد بین 15 تا 44 سال بعد از یک سال تلاش باردار نمی شوند یا بارداری را به پایان نمی رسانند. یکی از اصلی ترین نشانه های ناباروری، عدم وقوع بارداری در صورت داشتن رابطه جنسی بدون جلوگیری است. البته نشانه های دیگری مانند قاعدگی نامنظم نیز می تواند از علائم ناباروری باشد زیرا نشان می دهد بدن تخمک‌ها را طبق برنامه منظمی آزاد نمی کند. در صورتی که قاعدگی های یک خانم با فاصله بیشتر از 35 روز و یا کمتر از 21 روز اتفاق بیفتد، احتمالاً، مشکلی در تخمک گذاری وجود دارد.

علائم ناباروری در مردان:

• بیضه های دردناک یا متورم

• مشکلات مربوط به نعوظ

• مشکلات انزال

• کاهش تعداد اسپرم

• کاهش میل جنسی

• ژنیکوماستی یا بزرگی سینه در مردان

• عفونت های مکرر تنفسی

• از دست دادن بویایی

آیا راهی برای بیشتر شدن احتمال بارداری در آینده وجود دارد؟

اگر در حال حاضر آمادگی بارداری ندارید، می توانید تخمک های خود را جدا کرده و آنها را برای زمان دیگری که می خواهید صاحب فرزند شوید، ذخیره کنید.فریز کردن تخمک بالغ روشی است که به کمک آن می توان تا چندین تخمک را برداشت، ابتدا آنها را منجمد و بعداً ذوب کرد. هرگاه والدین، آمادگی لازم برای بارداری را داشته باشند، تخمک ها از از طریق فرآیند لقاح آزمایشگاهی بارور و کاشت می شوند. همچنین امکان فریز کردن جنین های بارور شده نیز وجود دارد.فریز کردن بافت تخمدان نیز روش جدیدتری است که می توان از آن برای بارداری استفاده کرد اما میزان موفقیت آن به اندازه فریز کردن تخمک نیست.فریز کردن تخمک خطراتی دارد که به موجب آن توصیه می کنیم قبل از هر تصمیم یا اقدامی،حتما نظر پزشک را جویا شوید.

برخی خطرات فریز کردن تخمک

اگرچه تقریباً 84 درصد تخمک‌های فریز شده زنده می‌مانند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که منجر به بارداری سالم در آینده شوند. همچنین، بالا بودن هزینه فریز کردن تخمک، موجب شده است که همه افراد قادر به استفاده از آن نباشند.

قبل از برداشتن تخمک ها، احتمالاً هورمون‌هایی در بدن ترشح می شد که موجب می گردید بدن به طور همزمان، چندین تخمک آزاد کند. این هورمون ها می توانند واکنش دردناکی به نام سندرم تحریک بیش از حد تخمدان ایجاد نمایند. بیشتر اوقات، این سندرم به محض توقف هورمون ها از بین می روند و به هیچ وجه برای فرد خطر جانی ندارند.

فرآیند برداشت تخمک با استفاده از سوزن انجام می شود و طی آن بیمار با استفاده از داروهای مسکن، به خواب می رود. بعد از عمل نیز گرفتگی یا خونریزی شدید، طییعی است. در موارد نادر احتمال بروز عفونت و جراحت وجود دارد. بارداری در مراحل بعدی زندگی می تواند با خطرات دیگری، همراه باشد، از جمله:

• دیابت بارداری

• پره اکلامپسی

• زایمان زودرس

• وزن کم نوزادان هنگام تولد

• سزارین

کلام آخر

اگر شما نیز در تعارض فرزند دار شدن قرار گرفته اید و نمی دانید اصلا می خواهید صاحب فرزند شوید یا خیر، تنها نیستید. شاید بد نباشد با افراد مورد اطمینان خود گفتگو کنید. مثلا از یک کارشناس یا پزشک در مورد ساعت بیولوژیکی باروری نظر بخواهید و ببینید با توجه به شرایط ذهنی و جسمی شما، چه اقدامی بهتر است و آنگاه تصمیم بگیرید و بالاخره کلام آخر اینکه، تصمیم برای بارداری و تولید مثل یک انتخاب شخصی است و این حق شما است که با توجه به شرایط خود و ساعت بیولوژیکی باروریتان بهترین تصمیم را بگیرید.

ساعت بیولوژیکی باروری استعاره ای است برای توصیف احساس فشاری که بسیاری از افراد در سالهای اوج باروری خود، برای باردار شدن احساس می کنند. در عین حال که باروری اغلب در اواسط دهه 30 عمر شروع به کاهش می کند، اما تا اواخر زندگی، امکان بارداری وجود دارد. امکان برداشت و فریز کردن تخمک ها برای لقاح در آینده، امروزه در اجتماع پذیرفته شده است اما برای تصمیم گیری حتما از خطرات و ریسک ها آن آگاه باشید.

مطالعه بیشتر:

سن مناسب باروری چه زمانی است؟

بهترین سن برای بارداری چه زمانی است؟

محاسبه سن بارداری بعد از انتقال جنین چگونه است؟

محاسبه سن بارداری و زمان زایمان چگونه امکان پذیر است؟